Thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục đạo đức lớp 3 theo mô hình trường học mới vnen.

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SVTH: TRẦN THỊ THẢO LY

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

KHOA GIÁO DỤC TIỂU HỌC

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

ĐỀ TÀI: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO

ĐỨC LỚP 3 THEO MÔ HÌNH TRƢỜNG HỌC MỚI VNEN

Giáo viên hƣớng dẫn : ThS. Nguyễn Phan Lâm Quyên

Sinh viên thực hiện : Trần Thị Thảo Ly

Lớp : 12STH2

Đà Nẵng, tháng 05 năm 2016

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SVTH: TRẦN THỊ THẢO LY

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, lời đầu tiên em xin bày tỏ lòng biết ơn

chân thành và sâu sắc đến cô hƣớng dẫn: Thạc sĩ Nguyễn Phan Lâm Quyên đã tận tình

hƣớng dẫn em trong suốt quá trình nghiên cứu và thực hiện đề tài.

Em xin gửi lời cảm ơn đến các thầy, cô giáo trong khoa Giáo dục Tiểu học, các

thầy cô giáo trong trƣờng Đại học Sƣ Phạm Đà Nẵng, đã trang bị cho chúng em những

kiến thức và kinh nghiệm quý giá trong quá trình học tập tại trƣờng và nhiệt tình giúp

đỡ em thực hiện đề tài này.

Em xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo trƣờng Tiểu học Hòa Phú và trƣờng Tiểu

học Trần Văn Dƣ thuộc thành phố Đà Nẵng, đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để em hoàn

thành khóa luận này.

Mặc dù đã có nhiều cố gắng nhƣng do thời gian có hạn, trình độ, kĩ thuật của bản

thân còn nhiều hạn chế nên đề tài khóa luận tốt nghiệp này không tránh khỏi những

hạn chế và thiếu sót. Rất mong nhận đƣợc sự đóng góp, chỉ bảo, bổ sung của thầy cô

và các bạn.

Em xin chân thành cảm ơn!

Đà nẵng, tháng 5 năm 2016

Sinh viên thực hiện

Trần Thị Thảo Ly

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SVTH: TRẦN THỊ THẢO LY

DANH MỤC VIẾT TẮT

GV Giáo viên

HS Học sinh

VNEN

Dự án GPE – VNEN, Global Partnership for

Education – Viet Nam Escuela Nueva)

HĐGD Hoạt động giáo dục

HĐCB Hoạt động cơ bản

HĐTH Hoạt động thực hành

HĐ Hoạt động

TH Tiểu học

HSTH Học sinh Tiểu học

KNS Kĩ năng sống

SGK Sách giáo khoa

SGV Sách giáo viên

VBT Vở bài tập

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SVTH: TRẦN THỊ THẢO LY

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Nhận thức của giáo viên về dạy học theo mô hình VNEN...........................29

Bảng 2.2. Nhận thức của giáo viên về lợi ích của việc áp dụng mô hình VNEN vào dạy

học Đạo đức...................................................................................................................30

Bảng 2.3. Nhận thức của giáo viên về sự khác nhau trong tổ chức dạy học truyền thống

và dạy học theo chƣơng trình VNEN ............................................................................31

Bảng 2.4. Nhận xét của giáo viên về thái độ học tập của học sinh trong giờ học HĐGD

Đạo đức theo mô hình VNEN .......................................................................................35

Bảng 2.5. Cách thức tổ chức HĐGD Đạo đức của giáo viên tạo tính tích cực cho học

sinh theo mô hình VNEN ..............................................................................................37

Bảng 2.6. Những thuận lợi của GV khi tổ chức HĐGD Đạo đức theo mô hình VNEN ...38

Bảng 2.7. Những khó khăn của GV khi tổ chức HĐGD Đạo đức theo mô hình VNEN..40

Bảng 2.8. Mức độ cần thiết của việc áp dụng mô hình VNEN trong dạy học Đạo đức

lớp 3 ...............................................................................................................................42

Bảng 2.9. Mức độ đánh giá của giáo viên về hiệu quả của việc áp dụng mô hình

VNEN vào dạy học Đạo đức lớp 3................................................................................43

Bảng 2.10. Mức độ yêu thích của học sinh khi tổ chức lớp học theo nhóm trong giờ

học HĐGD Đạo đức ......................................................................................................45

Bảng 2.11. Suy nghĩ của học sinh qua cách tổ chức dạy học HĐGD Đạo đức mô hình

VNEN của GV...............................................................................................................47

Bảng 2.12. Yếu tố phát huy tính tích cực của học sinh trong quá trình học HĐGD Đạo

đức theo mô hình VNEN...............................................................................................48

Bảng 2.13. Thái độ học tập của học sinh trong giờ HĐGD Đạo đức theo mô hình

VNEN ............................................................................................................................49

Bảng 2.14. Mức độ yêu thích của HS khi tham gia xử lý tình huống theo nhóm trong

giờ học HĐGD Đạo đức theo mô hình VNEN..............................................................50

Bảng 2.15. Mức độ thƣờng xuyên của cá nhân HS trong việc tham gia xử lý tình

huống trong nhóm..........................................................................................................51

Bảng 2.16. Mức độ tham gia vào việc đƣa ra quyết định trong nhóm của cá nhân HS

trong giờ học HĐGD Đạo đức ......................................................................................52

Bảng 2.17. Cảm nhận của HS khi học HĐGD Đạo đức theo hình thức học theo nhóm......53

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SVTH: TRẦN THỊ THẢO LY

Bảng 2.18. Mức độ HS vận dụng kiến thức đƣợc học trong HĐGD Đạo đức theo mô

hình VNEN vào thực tiễn đời sống ...............................................................................55

Bảng 3.1. Mức độ khả thi của các bƣớc trong quy trình trong thiết kế tài liệu Hƣớng

dẫn học hoạt động giáo dục Đạo đức lớp 3 theo mô hình trƣờng học mới VNEN.......81

Bảng 3.2. Mức độ khả thi của các nội dung trong Hƣớng dẫn học hoạt động giáo dục

Đạo đức lớp 3 theo mô hình trƣờng học mới VNEN ....................................................82

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SVTH: TRẦN THỊ THẢO LY

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................1

1. Lí do chọn đề tài ..........................................................................................................1

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề...........................................................................................2

3. Mục đích nghiên cứu ...................................................................................................3

4. Giả thuyết khoa học.....................................................................................................3

5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu................................................................................3

5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu ...............................................................................................3

5.2. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................................4

6. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu.............................................................................4

6.1. Khách thể nghiên cứu...............................................................................................4

6.2. Đối tƣợng nghiên cứu...............................................................................................4

7. Phƣơng pháp nghiên cứu.............................................................................................4

8. Cấu trúc khóa luận.......................................................................................................5

PHẦN NỘI DUNG..........................................................................................................6

CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI.............................................................6

1.1. Những vấn đề chung về hoạt động giáo dục đạo đức...............................................6

1.1.1. Khái niệm đạo đức.................................................................................................6

1.1.2. Khái niệm hoạt động giáo dục...............................................................................7

1.1.3. Hoạt động giáo dục đạo đức (HĐGD đạo đức).....................................................8

1.2. Mô hình trƣờng học mới VNEN ..............................................................................9

1.2.1. Ý nghĩa ..................................................................................................................9

1.2.2. Tổ chức lớp học .....................................................................................................9

1.2.3. Phƣơng pháp dạy học ............................................................................................9

1.2.4. Đánh giá quá trình học tập của học sinh .............................................................10

1.2.5. So sánh với mô hình đào tạo truyền thống ..........................................................10

1.3. Hoạt động giáo dục trong mô hình trƣờng học mới VNEN...................................11

1.3.1. Vai trò của HĐGD trong VNEN .........................................................................11

1.3.2. Mục tiêu HĐGD lớp 3 .........................................................................................13

1.3.3. Nội dung HĐGD lớp 3 ........................................................................................13

1.3.4. Yêu cầu chung về hoạt động giáo dục lớp 3 trong mô hình VNEN....................15

1.4. Khái quát về hoạt động giáo dục đạo đức lớp 3 theo mô hình trƣờng học mới

VNEN ..........................................................................................................................18

1.4.1. Mục tiêu...............................................................................................................18

1.4.2. Nội dung chƣơng trình ........................................................................................19

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SVTH: TRẦN THỊ THẢO LY

1.5. Đặc điểm tâm lí của học sinh tiểu học....................................................................20

1.5.1. Đặc điểm về nhận thức ........................................................................................20

1.5.1.1. Tri giác..............................................................................................................20

1.5.1.2. Trí nhớ ..............................................................................................................21

1.5.1.3. Tƣởng tƣợng .....................................................................................................21

1.5.1.4. Tƣ duy...............................................................................................................22

1.5.2. Đặc điểm về nhân cách........................................................................................23

1.5.2.1. Tính cách ..........................................................................................................23

1.5.2.2. Xúc cảm - tình cảm...........................................................................................24

CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC

LỚP 3 THEO MÔ HÌNH TRƢỜNG HỌC MỚI VNEN.........................................26

2.1. Vài nét về trƣờng Tiểu học Hòa Phú và trƣờng Tiểu học Trần Văn Dƣ, thành phố

Đà Nẵng.........................................................................................................................26

2.1.1. Trƣờng TH Hòa Phú, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng .............................26

2.1.2. Trƣờng TH Trần Văn Dƣ, phƣờng Hòa Xuân, quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng...26

2.2. Thực trạng tổ chức hoạt động giáo dục đạo đức lớp 3 theo chƣơng trình trƣờng

học mới VNEN..............................................................................................................27

2.2.1. Mục đích khảo sát................................................................................................27

2.2.2. Đối tƣợng khảo sát...............................................................................................27

2.2.3. Nội dung khảo sát................................................................................................28

2.2.4. Phƣơng pháp khảo sát..........................................................................................28

2.2.5. Kết quả khảo sát ..................................................................................................29

2.2.5.1. Những hiểu biết của GV về dạy học theo mô hình trƣờng học mới VNEN ....29

2.2.5.2. Quá trình tổ chức HĐGD Đạo đức lớp 3 theo mô hình VNEN .......................35

2.2.5.3. Những thuận lợi và khó khăn khi tổ chức HĐGD Đạo đức theo mô hình

VNEN ...................................................................................................................38

2.2.5.4. Mức độ cần thiết của việc áp dụng mô hình VNEN trong dạy học Đạo đức

lớp 3 ...............................................................................................................................42

2.2.5.5. Hiệu quả của việc tổ chức HĐGD Đạo đức theo mô hình VNEN...................43

2.3. Thực trạng hoạt động học Đạo đức lớp 3 theo chƣơng trình trƣờng học mới VNEN...44

2.3.1. Mục đích khảo sát................................................................................................44

2.3.2. Đối tƣợng khảo sát...............................................................................................44

2.3.3. Nội dung khảo sát................................................................................................44

2.3.4. Phƣơng pháp khảo sát..........................................................................................44

2.3.5. Kết quả khảo sát ..................................................................................................45

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SVTH: TRẦN THỊ THẢO LY

2.3.5.1. Nhận thức của học sinh về việc giáo viên tổ chức lớp học theo mô hình VNEN

trong dạy học Đạo đức...................................................................................................45

2.3.5.2. Hứng thú học tập của học sinh trong giờ HĐGD Đạo đức theo mô hình VNEN......48

2.3.5.3. Suy nghĩ của học sinh về hoạt động theo nhóm trong HĐGD Đạo đức theo mô

hình VNEN ...................................................................................................................50

2.3.5.4. Hiệu quả của việc tổ chức HĐGD Đạo đức theo mô hình VNEN...................54

CHƢƠNG 3: THIẾT KẾ HƢỚNG DẪN HỌC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC ĐẠO

ĐỨC LỚP 3 THEO MÔ HÌNH TRƢỜNG HỌC MỚI VNEN...............................60

3.1. Cấu trúc của một hoạt động giáo dục đạo đức lớp 3 ..............................................60

3.1.1. Hoạt động cơ bản.................................................................................................60

3.1.2. Hoạt động thực hành............................................................................................60

3.1.3. Hoạt động ứng dụng ............................................................................................61

3.2. Yêu cầu cụ thể khi thiết kế hoạt động giáo dục đạo đức lớp 3...............................61

3.2.1. Về mục tiêu, nội dung .........................................................................................61

3.2.2. Về phƣơng pháp, hình thức tổ chức ....................................................................62

3.2.3. Về đánh giá học sinh ...........................................................................................63

3.3. Thiết kế một số Hƣớng dẫn học hoạt động giáo dục đạo đức lớp 3.......................63

3.3.1. Qui trình thiết kế..................................................................................................63

3.3.2. Thiết kế Hƣớng dẫn học hoạt động giáo dục đạo đức lớp 3 ...............................74

3.3.3. Khảo nghiệm sƣ phạm tính khả thi của việc thiết kế tài liệu Hƣớng dẫn học hoạt

động giáo dục Đạo đức lớp 3 theo mô hình trƣờng học mới VNEN ............................80

PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ........................................................................84

1. KẾT LUẬN ...............................................................................................................84

2. KIẾN NGHỊ...............................................................................................................85

TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................86

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SVTH: TRẦN THỊ THẢO LY 1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Trƣờng học là môi trƣờng xã hội đầu tiên cho mỗi học sinh học tập và rèn

luyện. Trong nhà trƣờng, ngoài việc học sinh đƣợc tiếp thu những tri thức khoa học thì

các em còn đƣợc trau dồi những kỹ năng cần thiết để hình thành và phát triển những

phẩm chất tốt đẹp ban đầu của con ngƣời mới. Vì vậy, HĐGD đạo đức đã trở thành

một trong những hoạt động chủ đạo nhằm hình thành và phát triển phẩm chất tốt đẹp

cho học sinh ở trƣờng Tiểu học.

HĐGD đạo đức trở thành HĐGD cơ bản trang bị cho học sinh các chuẩn mực

đạo đức, lối sống lành mạnh và cách sống có lý tƣởng. Ngoài ra, HĐGD đạo đức tạo

cơ hội cho học sinh giải quyết các sự việc trong cuộc sống một cách hợp lý. Từ đó, các

em biết cách vận dụng hành vi đạo đức, chuẩn mực đó vào cuộc sống. Mặt khác,

HĐGD đạo đức cũng từng bƣớc hình thành cho học sinh những kỹ năng nhận xét đánh

giá hành vi của bản thân và những ngƣời xung quanh, từ đó các em có thể lựa chọn và

thực hiện tốt các chuẩn mực hành vi đạo đức trong các tình huống cụ thể của cuộc

sống. Không những thế, HĐGD đạo đức còn hình thành thái độ tự trọng, tự tin, yêu

thƣơng quý trọng con ngƣời, hƣớng đến cái thiện, loại trừ cái ác trong cuộc sống của

con ngƣời..

Trong xã hội hiện nay, việc giáo dục đạo đức cho học sinh đã không còn là một

vấn đề đơn giản, dễ thực hiện. Điều này đặt ra cho ngƣời giáo viên cần có những

phƣơng pháp giáo dục thích hợp có hiệu quả, nhằm giúp cho học sinh phát triển nhân

cách một cách hoàn thiện, tránh cho học sinh tiếp xúc với những hành vi tiêu cực, giúp

học sinh hòa nhập với cuộc sống hiện đại theo hƣớng tích cực.

Năm học 2012 – 2013, Bộ Giáo dục và Đào tạọ đã triển khai thí điểm Mô hình

trƣờng học mới Việt Nam (VNEN) cho một số trƣờng Tiểu học trên cả nƣớc nhằm

thực hiện chủ trƣơng đổi mới về phƣơng pháp dạy, đổi mới về phƣơng pháp học, đổi

mới phƣơng pháp đánh giá học sinh, đổi mới tổ chức lớp học. Các HĐGD cũng đã

đƣợc đƣa vào dạy học theo chƣơng trình này, trong đó có HĐGD đạo đức. Mục tiêu

của dạy học theo mô hình này giúp học sinh nắm bắt đƣợc kiến thức một cách tích

cực, chủ động mà không bị áp đặt, gò bó. Do đó, việc dạy học theo tính tích cực, tự lực

sáng tạo của học sinh trở thành vấn đề cần thiết đối với giáo viên tiểu học nói chung và

giáo viên lớp 3 nói riêng. Tuy nhiên, do mức độ triển khai thí điểm, các điều kiện về

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SVTH: TRẦN THỊ THẢO LY 2

tài liệu dạy học, phƣơng pháp dạy học, cơ sở vật chất... của mô hình VNEN vẫn còn

những điểm bất cập. Vì vậy, để nâng cao hiệu quả dạy HĐGD Đạo đức lớp 3, ngƣời

giáo viên cần nghiên cứu việc lựa chọn, sử dụng tài liệu, phƣơng pháp dạy học theo

chƣơng trình VNEN một cách hợp lí nhằm khắc phục những khó khăn trong giai đoạn

hiện nay.

Xuất phát từ nhận thức trên, tôi chọn đề tài: “Thực trạng tổ chức hoạt động

giáo dục Đạo đức lớp 3 theo mô hình trƣờng học mới VNEN” làm đề tài nghiên

cứu khóa luận tốt nghiệp.

2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề

Hoạt động giáo dục đạo đức là một trong những hoạt động rất quan trọng trong

việc phát triển nhân cách, phẩm chất của HS và giúp các em giải quyết đƣợc những

tình huống trong cuộc sống hàng ngày theo đúng mực, một cách khoa học và có tính

tôn trọng. Từ đó, hình thành ở học sinh ý thức thái độ; cách ứng xử đúng đắn với bản

thân, gia đình, nhà trƣờng và xã hội.

- Trong cuốn “Tài liệu Đạo đức và phƣơng pháp dạy đạo đức ở trƣờng Tiểu

học” của nhà xuất bản Hà Nội năm 1992, tác giả Nguyễn Sinh Hùng đã đề cập phƣơng

pháp nghiên cứu và giảng dạy đạo đức, dù ở cấp độ nào vấn đề đầu tiên là phải xác

định rõ đƣợc các nguyên lý đạo đức và các phạm trù cơ bản của đạo đức, với một quan

điểm phƣơng pháp luận khoa học chân chính; Các vấn đề nhƣ bản chất của đạo đức, sự

phát sinh và phát triển của đạo đức, các tiêu chuẩn khoa học của đạo đức, vai trò của

đạo đức trong đời sống xã hội - Chính là phạm trù cơ bản của đạo đức học Mác-Lê

nin, đã đƣợc Mác và F.Anggen trình bày, luận giả theo quan điểm của triết học duy vật

biện chứng và duy vật lịch sử. Cho đến nay, trong quá trình đổi mới, mặc dù trong nội

hàm của từng vấn đề đó đã có những dấu hiệu phát triển, phong phú thêm những giá

trị, chuẩn mực cơ bản của nó vẫn còn nguyên giá trị lịch sử và vẫn còn ý nghĩa thực

tiễn sắc bén của nó.

- Bên cạnh đó, nhằm nâng cao sự hiểu biết, trình độ giảng dạy cho GV, Trần

Mạnh Hƣởng và Trần Thị Minh Phƣơng biên soạn cuốn “Dạy lớp 3 theo chƣơng trình

Tiểu học mới”. Trong cuốn này tác giả đi sâu nghiên cứu về những đổi mới của

chƣơng trình và SGK ở Tiểu học, đƣa ra một số phƣơng pháp dạy học các môn ở Tiểu

học nhằm phát huy tính tích cực của HS.

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SVTH: TRẦN THỊ THẢO LY 3

- Tài liệu “Hƣớng dẫn giáo viên các hoạt động giáo dục lớp 3” đã đƣa ra những

khái niệm cơ bản về các HĐGD ở lớp 3, trong đó HĐGD Đạo đức đƣợc đề cập về mục

tiêu, hình thức và phƣơng pháp để tổ chức HĐGD Đạo đức lớp 3 theo mô hình VNEN.

Để hiểu rõ về những vấn đề cơ bản và những thắc mắc về cách tổ chức HĐGD trong

mô hình VNEN, cuốn “Mô hình trƣờng học mới tại Việt Nam Hỏi – đáp” của Đặng Tự

Ân đã giải thích khá rõ ràng về cách tổ chức HĐGD ở Tiểu học.

- Trong cuốn tài liệu tập huấn “Dạy học theo mô hình trƣờng học mới Việt Nam

lớp 3 (Tập 1)” đã đề cập đến việc hƣớng dẫn hoạt động giáo dục lớp 3 trong đó có hoạt

động giáo dục đạo đức. Cuốn tài liệu đƣa ra những vấn đề cần lƣu ý trong tổ chức hoạt

động giáo dục đạo đức lớp 3 và vận dụng mô hình VNEN theo tích hợp chủ điểm môn

Tiếng Việt vào một số bài cụ thể.

Ngoài ra các tài liệu trên Internet còn cung cấp cho GV nhiều kiến thức cập

nhật về mô hình VNEN giúp GV hiểu sâu hơn về mô hình và áp dụng vào HĐGD Đạo

đức lớp 3 và nhiều môn học khác một cách linh hoạt, sáng tạo. Công trình nghiên cứu

với các hƣớng khác nhau song đều đƣa ra những lý luận thuyết phục để vận dụng vào

HĐGD Đạo đức lớp 3. Đây là cơ sở quan trọng để tôi đi sâu nghiên cứu khóa luận.

3. Mục đích nghiên cứu

Tìm hiểu thực trạng việc tổ chức hoạt động giáo dục Đạo đức lớp 3 theo mô

hình trƣờng học mới VNEN. Trên cơ sở đó, phân tích làm rõ nguyên nhân thực trạng

và đƣa ra qui trình thiết kế Hƣớng dẫn học hoạt động giáo dục đạo đức góp phần nâng

cao hiệu quả dạy học theo mô hình trƣờng học mới VNEN.

4. Giả thuyết khoa học

Nếu tìm hiểu đƣợc thực trạng việc tổ chức hoạt động giáo dục đạo đức theo mô

hình trƣờng học mới VNEN thì sẽ làm rõ nguyên nhân và đề xuất đƣợc hƣớng giải

quyết cơ bản dẫn đến thực trạng, góp phần nâng cao chất lƣợng và hiệu quả dạy học

theo mô hình trƣờng học mới.

5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu

5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lí luận về việc tổ chức hoạt động giáo dục Đạo đức lớp 3

theo mô hình trƣờng học mới VNEN.