Thực trạng tiếp cận dịch vụ giáo dục ở Việt Nam

56 Taåp chñ Nghiïn cûáu khoa hoåc cöng àoaân

Söë 3 thaáng 1/2016

1. Àùåt vêën àïì

Giaáo duåc laâ möåt trong nhûäng dõch vuå xaä höåi cú

baãn, laâ nïìn taãng chñnh cuãa sûå phaát triïín con ngûúâi.

Theo caác nhaâ chûác nùng luêån, giaáo duåc laâ möåt nhu

cêìu cêìn thiïët phaãi àaáp ûáng nïëu xaä höåi muöën töìn taåi

vaâ phaát triïín. Múã röång giaáo duåc trûúâng hoåc chñnh

quy taåo àiïìu kiïån cho viïåc phaát triïín kinh tïë coá hiïåu

quaã, àöìng thúâi taåo nïn möåt xaä höåi ngûúâi taâi nùng

(Tony Bilton vaâ cöång sûå. 1987: 280).

ÚÃ Viïåt Nam hiïån nay, phaát triïín giaáo duåc àûúåc

coi laâ “quöëc saách haâng àêìu” (Luêåt Giaáo duåc, 2005).

Vúái cam kïët múã röång caác cú höåi giaáo duåc vaâ àaâo taåo

cho moåi ngûúâi, àöìng thúâi àem laåi giaáo duåc bònh àùèng

cho têët caã treã em. Chñnh phuã Viïåt Nam àaä coá nhiïìu

cöë gùæng nhùçm caãi thiïån vaâ phaát triïín hïå thöëng giaáo

duåc, taåo cú höåi cho ngûúâi dên àûúåc tiïëp cêån caác dõch

vuå giaáo duåc möåt caách töët nhêët. Tuy nhiïn trïn thûåc

tïë, mùåc duâ luêåt quy àõnh moåi cöng dên àïìu bònh

àùèng vïì cú höåi hoåc têåp nhûng tònh traång bêët bònh

àùèng cú höåi vïì giaáo duåc àang tùng dêìn theo sûå àaåt

àûúåc vïì giaáo duåc. Cú höåi tiïëp cêån giaáo duåc bõ haån

chïë, mûác àöå tiïëp cêån dõch vuå giaáo duåc khöng àöìng

àïìu vêîn àang tiïëp tuåc töìn taåi úã Viïåt Nam gêy ra tònh

traång bêët bònh àùèng trong giaáo duåc biïíu hiïån dûúái

nhiïìu hònh thûác khaác nhau (UNDP, 2011:74). Bùçng

phûúng phaáp töíng quan taâi liïåu, baâi viïët naây phêìn

naâo mö taã thûåc traång tiïëp cêån dõch vuå giaáo duåc cuãa

ngûúâi dên Viïåt Nam, àùåc biïåt laâ tiïëp cêån caác dõch vuå

thuöåc hïå thöëng giaáo duåc phöí thöng vaâ giaáo duåc àaåi

hoåc. Àöìng thúâi, baâi viïët cuäng chó ra möåt söë nguyïn

nhên dêîn àïën thûåc traång àoá.

2. Thûåc traång tiïëp cêån dõch vuå giaáo duåc cuãa

ngûúâi dên

Nïìn giaáo duåc cuãa nûúác ta hiïån nay àaä vaâ àang

gùåt haái àûúåc khöng ñt nhûäng thaânh tûåu nhûng cuäng

phaãi àöëi diïån vúái khöng ñt nhûäng haån chïë khoá khùn.

Nhûäng thaânh tûåu vaâ khoá khùn àoá vûâa taåo cú höåi, vûâa

haån chïë khaã nùng tiïëp cêån giaáo duåc cuãa ngûúâi dên.

2.1. Hïå thöëng trûúâng lúáp vaâ àöåi nguä giaáo viïn

múã röång nhûng chûa àaáp ûáng àûúåc nhu cêìu

thûåc tïë

Trong nhûäng nùm qua, vúái sûå nöî lûåc cuâng nhiïìu

chñnh saách ûu tiïn cho hïå thöëng trûúâng lúáp trïn phaåm

THÛÅC TRAÅNG TIÏËP CÊÅN DÕCH VUÅ GIAÁO DUÅC ÚÃ VIÏÅT NAM

 ThS. TRÛÚNG THÕ LY*

vi toaân quöëc ngaây caâng múã röång tûâ bêåc tiïíu hoåc àïën

cao àùèng àaåi hoåc. Tûâ nùm 2005 àïën nùm 2012, söë

trûúâng lúáp úã cêëp tiïíu hoåc tùng lïn 4,4%, trung hoåc

cú súã tùng 8,8%, trung hoåc phöí thöng tùng 17,3%

vaâ cao nhêët laâ cao àùèng, àaåi hoåc tùng 34,7%. Coá thïí

thêëy, bïn caånh hïå thöëng trûúâng cöng lêåp, chñnh saách

xaä höåi hoáa cuâng vúái nhûäng ûu àaäi cuãa nhaâ nûúác àaä

thu huát sûå àêìu tû cuãa khu vûåc tû nhên vaâo viïåc xêy

dûång vaâ múã röång caác trûúâng àaåi hoåc ngoaâi cöng lêåp.

Söë trûúâng àaåi hoåc, cao àùèng tùng lïn àaáng kïí, múã

röång cú höåi cho hoåc sinh töët nghiïåp trung hoåc phöí

thöng àûúåc hoåc lïn bêåc cao hún (Töíng cuåc Thöëng

kï, 2014).

Tûúng ûáng vúái sûå gia tùng cuãa hïå thöëng trûúâng

lúáp úã caác cêëp hoåc laâ sûå gia tùng cuãa söë lûúång giaáo

viïn trûåc tiïëp giaãng daåy trong têët caã caác cêëp hoåc.

Tûâ nùm 2005 àïën nùm 2012, söë lûúång giaáo viïn úã

bêåc àaåi hoåc àaä tùng lïn 44,3%. ÚÃ cêëp tiïíu hoåc,

mùåc duâ söë trûúâng chó tùng 4,4% nhûng söë lûúång

giaáo viïn àaä tùng lïn 7,9%. Viïåc gia tùng söë lûúång

trûúâng hoåc vaâ giaáo viïn taåo àiïìu kiïån thuêån lúåi cho

viïåc hoåc têåp vaâ giaãng daåy cuãa caã thêìy vaâ troâ (Töíng

cuåc Thöëng kï, 2014).

Mùåc duâ söë lûúång giaáo viïn vaâ trûúâng lúáp trong

nhûäng nùm vûâa qua àïìu gia tùng nhûng phaãi nhòn

nhêån möåt thûåc tïë laâ söë lûúång giaáo viïn vaâ trûúâng

hoåc hiïån nay vêîn chûa àaáp ûáng àûúåc nhu cêìu hoåc

têåp cuãa ngûúâi dên. ÚÃ bêåc phöí thöng, Viïåt Nam àaä

àaåt àûúåc nhûäng thaânh tûåu àaáng kïí vïì söë lûúång tûâ

trûúâng lúáp àïën söë lûúång giaáo viïn. Nhûng, úã bêåc àaåi

hoåc, sûå tùng trûúãng vïì con söë trong giaáo duåc àaåi hoåc

khöng tûúng xûáng vúái tùng trûúãng vïì söë lûúång giaáo

viïn. Quan troång nhêët laâ trònh àöå àaâo taåo kyä thuêåt vaâ

chuyïn mön cuãa caác trûúâng àaåi hoåc chûa àuã cao àïí

coá thïí giuáp ngûúâi hoåc tiïëp thu àûúåc nhûäng kiïën thûác

vaâ kyä nùng cêìn thiïët àïì coá àuã khaã nùng àaáp ûáng yïu

cêìu trong giai àoaån phaát triïín sùæp túái cuãa àêët nûúác.

2.2. Tyã lïå nhêåp hoåc tùng nhûng chêët lûúång

giaáo duåc coân thêëp

Nïëu xeát dûúái goác àöå nhûäng con söë, Viïåt Nam àaä

àaåt àûúåc nhûäng tiïën böå vaâ thaânh tûåu àaáng ghi nhêån

* Trûúâng Àaåi hoåc Cöng àoaân

Kinh nghiï åm - thû åc tiï în