Thực trạng nhiễm HIV/AIDS và một số yếu tố liên quan ở người dân tộc thiểu số đến tư vấn xét nghiệm tự nguyện tại Trung tâm Y tế Quan Hóa - Thanh Hóa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN - TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC

LÊ HOÀNG LONG

NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG NHIỄM HIV/AIDS

VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở NGƢỜI DÂN TỘC

THIỂU SỐ ĐẾN TƢ VẤN XÉT NGHIỆM TỰ NGUYỆN

TẠI TRUNG TÂM Y TẾ QUAN HÓA - THANH HÓA

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y KHOA

Thái Nguyên, năm 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN - TRƢỜNG ĐẠI HỌC Y DƢỢC

LÊ HOÀNG LONG

NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG NHIỄM HIV/AIDS

VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN Ở NGƯỜI DÂN TỘC

THIỂU SỐ ĐẾN TƯ VẤN XÉT NGHIỆM TỰ NGUYỆN

TẠI TRUNG TÂM Y TẾ QUAN HÓA- THANH HÓA

Chuyên ngành: Y học Dự phòng

Mã số: 60.72.73

LUẬN VĂN THẠC SỸ Y KHOA

HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRỊNH VĂN HÙNG

Thái Nguyên, năm 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình họ c tậ p và nghiên cứu tôi luôn nhậ n đượ c rất nhiều sự

quan tâm, giúp đỡ. Tôi xin chân thành cảm ơn: Đảng uỷ , Ban Giám hiệu, Khoa

sau đạ i họ c, các thầy cô giáo trong Khoa y tế công cộ ng, các phòng ban Trường

Đạ i họ c Y – Dượ c Thái Nguyên đã trang bị kiến thứ c , tạo điều kiện thuận lợi

cho tôi họ c tậ p, nghiên cứu và thực hiện Luận văn này.

Tôi xin chân thành biết ơn sâu sắc tới TS. Trịnh Văn Hùng , Trưở ng

Phòng đào tạo, Trường Đạ i họ c Y – Dượ c Thái Nguyên, người thầy đã tậ n tình

hướng dẫn và truyền đạ t cho tôi những kiến thứ c và kin h nghiệm quý báu trong

suốt quá trình thự c hiện và hoàn thiện Luậ n văn.

Tôi xin chân thành biết ơn : Đảng uỷ , Lãnh đạo Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ

Thanh Hoá đã tạ o điều kiện thuậ n lợ i , giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập

và nghiên cứu.

Tôi xin chân thành cảm ơn : Trung tâm phòng , chống HIV /AIDS tỉnh

Thanh Hoá , Ban quản lý Dự án “phòng , chống HIV/AIDS ở Việ t Nam” tỉnh

Thanh Hoá , Trung tâm Y tế huyện Quan Hoá đã tạ o điều kiện thuậ n lợ i để tôi

tiến hành nghiên cứu tạ i thự c địa.

Tôi xin chân thành cảm ơn gia đình , bạn bè, đồng nghiệp đã độ ng viên ,

chia sẻ và khích lệ tôi cả về thể chất và tinh thần trong suốt thời gian qua.

Thái Nguyên, tháng 12 năm 2010

Lê Hoàng Long

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

MỤC LỤC

Trang

LỜ I CẢ M ƠN

NHƢ̃NG CHƢ̃ VIẾT TẮ T

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ.......................................................................................................................................................................................................... 1

Chƣơng 1: TỔNG QUAN

1.1. Tình hình lây nhiễm HIV trên Thế giới và Việt Nam........................................ 3

1.1.1. Trên Thế Giới................................................................................................................................................................ 3

1.1.2. Tại Việt Nam ..................................................................................................................................................................6

1.1.3. Tình hình nhiễm HIV/AIDS ở Thanh Hóa ................................................................ 10

1.1.4. Tình hình nhiễm HIV/AIDS ở Quan Hóa ...................................................................13

1.2. Nguy cơ nhiễm HIV/AIDS........................................................................................................................ 13

1.3. Giới thiệu hoạt động tƣ vấn xét nghiệm HIV tự nguyện ...........................18

Chƣơng 2: ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tƣợng và địa điểm nghiên cứu ................................................................................................ 23

2.2. Thời gian nghiên cứu ...........................................................................................................................................24

2.3. Thiết kế nghiên cứu ................................................................................................................................................ 24

2.3.1. Cỡ mẫu và phƣơng pháp chọ n mẫu .......................................................................................25

2.3.2. Công cụ thu thập số liệu ...........................................................................................................................25

2.3.3. Chỉ số nghiên cứu ...............................................................................................................................................27

2.3.4. Xƣ̉ lý số liệu .................................................................................................................................................................28

2.3.5. Mộ t số khái niệm ..................................................................................................................................................28

2.3.6. Vấn đề đạo đƣ́ c trong nghiên cƣ́u .............................................................................................29

Chƣơng 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.1. Đặc điểm chung ở đối tƣợng đến TVXNTN .................................................................30

3.2. Thực trạng nhiễm HIV /AIDS ở đối tƣợng đến TVXNTN..................... 33

3.3. Một số yếu tố liên quan nhiễm HIV ở đối tƣợ n g TVXNTN ...............37

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

Chƣơng 4: BÀN LUẬN

4.1. Đặc điểm chung ở đối tƣợng đến TVXNTN .................................................................43

4.2. Thực trạng nhiễm HIV ở đối t ƣợng đến TVXNTN ...........................................44

4.3. Các yếu tố liên quan đến thực trạng lây nhiễm HIV ở đối tƣợng

nghiên cứu ..........................................................................................................................................................................50

4.3.1. Hành vi sử dụng ma tuý ..............................................................................................................................50

4.3.2. Hành vi quan hệ tình dục. .........................................................................................................................53

KẾT LUẬ N ...............................................................................................................................................................................................................58

KHUYẾN NGHỊ ............................................................................................................................................................................................ 60

TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................................................................................................61

PHỤ LỤC

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

CÁC CHỮ VIẾT TẮT

AIDS : Acquired Immunodeficiency Syndrome

(Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải)

BCS : Bao cao su

BKT : Bơm kim tiêm

BV : Bệnh viện

CDC : Center for Disease Control

(Trung tâm Kiểm soát bệnh tật )

ĐTTV : Đối tƣợng tƣ vấn

ELISA : Enzyme - Linked Immunsorbent Assay

(Kỹ thuật miễn dịch gắn gen)

GMD :Gái mại dâm

HIV : Human Immunodeficiency Virus

(Vi rút gây suy giảm miễn dịch ở ngƣời)

HVNC : Hành vi nguy cơ

KQXN : Kết quả xét nghiệm

NCMT : Nghiện chích ma tuý

QHTD : Quan hệ tình dục

STDS : Sexually Transmitted Diseases

(Bệnh lây truyền qua đƣờng tình dục)

TCMT : Tiêm chích ma tuý

TTYT : Trung tâm Y tế

TVXNTN : Tƣ vấn xét nghiệm tự nguyện

UNAIDS : United Nation Programme on AIDS

(Chƣơng trình AIDS Liên hợp quốc)

VCT : Voluntary Couneslling and Testing

(Tƣ vấn xét nghiệm tự nguyện)

WHO :Tổ chức y tế Thế giới

(World Health Organization)

XN :Xét nghiệm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

DANH MỤ C BẢNG

Trang

Bảng 3.1. Phân bố theo tuổi của đối tƣợng đến tƣ vấn xét nghiệm tự nguyện 30

Bảng 3.2. Phân bố theo dân tộc của đối tƣợng đến tƣ vấn xét nghiệm tự nguyện

.......................................................................................................................................................................................................................31

Bảng 3.3. Phân bố theo trình độ học vấn của đối tƣợng đến tƣ vấn xét nghiệm tự

nguyện ............................................................................................................................................................................................31

Bảng 3.4. Phân bố theo nghề nghiệp và nơi cƣ trú của đối tƣợng đến tƣ vấn xét

nghiệm tự nguyện (n = 400) .....................................................................................................................32

Bảng 3.5. Phân bố theo tình trạng hôn nhân hiện tại của đối tƣợng đến tƣ vấn xét

nghiệm tự nguyện ........................................................................................................................................................32

Bảng 3.6. Phân bố ngƣời nhiễm HIV theo nhóm tuổi ...........................................................................33

Bảng 3. 7. Phân bố ngƣời nhiễm HIV theo giới ..............................................................................................34

Bảng 3.8. Phân bố ngƣời nhiễm HIV theo dâ n tộ c .....................................................................................34

Bảng 3.9. Phân bố ngƣời nhiễm HIV theo trình độ họ c vấn .......................................................35

Bảng 3.10. Phân bố ngƣời nhiễm HIV theo nghề nghiệp ................................................................35

Bảng 3.11. Phân bố ngƣời nhiễm HIV theo nhóm cƣ trú trong vòng 12 tháng qua

.......................................................................................................................................................................................................................36

Bảng 3.12. Phân bố ngƣờ i nhiễm HIV theo tình trạng hôn nhân hiện tại .............36

Bảng 3.13. Mối liên quan giƣ̃a tiền sƣ̉ sƣ̉ dụ ng ma tuý với nhiễm HIV ..................37

Bảng 3.14. Mối liên quan giƣ̃a sƣ̉ dụ ng các loại ma tuý với nhiễm HIV ..............37

Bảng 3.15. Mối liên quan giƣ̃a đƣờng dùng ma tuý với nhiễm HIV ............................38

Bảng 3.16. Mối liên quan giƣ̃a thời gian tiêm chích ma tuý với nhiễm HIV .. 38

Bảng 3.17. Mối liên quan giƣ̃a cách dùng bơm kim tiêm với nhiễm HIV ..........39

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

Bảng 3.18. Mối liên quan giƣ̃a số lần tiêm chíc h ma tuý với nhiễm HIV ............39

Bảng 3.19. Mối liên quan giƣ̃a QHTD với nhiễm HIV ......................................................................40

Bảng 3.20. Mối liên quan giƣ̃a QHTD với tiêm chích ma túy trong đối tƣợng

nhiễm HIV ...............................................................................................................................................................................40

Bảng 3.21. Mối liên quan giƣ̃a số bạn tình với nhiễm HIV trong12 tháng qua .. 41

Bảng 3.22. Mối liênquan giữa sử dụng bao cao su trong quan hệ tình dục với

nhiễm HIV ...............................................................................................................................................................................41

Bảng 3.23. Mối liên quan giƣ̃a tần xuất sƣ̉ dụ ng BCS với nhiễm HIV .....................42

DANH MỤ C BIỂU ĐỒ

Trang

Biểu đồ 3.1. Đặc điểm đối tƣợng nghiên c ứu phân bố theo giới .........................................30

Biểu đồ 3.2. Kết quả xét nghiệm HIV ở đối tƣợ ng TVXNTN ................................................33