Thực trạng kiểm toán khoản mục TSCĐ trong kiểm toán báo cáo tài chính do công ty TNHH Kiểm toán và

lêi më ®Çu

Cïng víi sù ph¸t triÓn nh vò b·o cña khoa häc vµ c«ng nghÖ ngµy nay,

nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang chuyÓn m×nh tõng bíc ®i lªn m¹nh mÏ. Sù biÕn

chuyÓn cña nÒn kinh tÕ g¾n liÒn víi sù thay ®æi m¹nh mÏ cña tõng quèc gia

trong tõng khu vùc trªn thÕ giíi. Song cïng víi sù thay ®æi ®ã, bíc vµo nh÷ng

n¨m ®Çu thËp kØ 90 cña thÕ kØ XX xu híng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt

Nam ®· ph¸t triÓn m¹nh. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam cã sù biÕn chuyÓn m¹nh mÏ, b￾íc chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ

trêng ®· lµm thay ®æi bé mÆt nÒn kinh tÕ quèc d©n. NÒn kinh tÕ më ®Æt ra nhiÒu

yªu cÇu míi. Tríc sù ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®· ®îc c«ng

nhËn ë ViÖt Nam víi sù ra ®êi cña c¸c tæ chøc ®éc lËp vÒ kÕ to¸n kiÓm to¸n

nh»m gióp c¸ nh©n, tæ chøc n¾m râ kiÕn thøc, t¨ng cêng hiÓu biÕt vÒ tµi chÝnh,

kÕ to¸n trong bèi c¶nh míi. Sù ra ®êi cña c¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp quèc tÕ

vµ néi ®Þa ë ViÖt Nam ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt quan träng trong viÖc cung cÊp

dÞch vô kiÓm to¸n vµ t vÊn cho nh÷ng ngêi quan t©m ®Õn c¸c sè liÖu tµi chÝnh ë

ViÖt Nam. KiÓm to¸n ®· trë thµnh mét ho¹t ®éng chuyªn s©u, mét khoa häc

chuyªn ngµnh. Theo ier - Khan - Sere: KiÓm to¸n cã ý nghÜa lín trªn nhiÒu mÆt:

®ã lµ “Quan toµ c«ng minh cña qu¸ khø”, lµ “Ngêi dÉn d¾t cho hiÖn t¹i” vµ “

Ngêi cè vÊn s¸ng suèt cho t¬ng lai”.

B¸o c¸o tµi chÝnh ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh

nghiÖp nãi chung trªn mäi khÝa c¹nh cña qu¸ tr×nh kinh doanh. Mét tËp hîp c¸c

th«ng tin cã ®îc tõ viÖc xö lý c¸c giao dÞch cuèi cïng sÏ ®îc ph¶n ¸nh thµnh

c¸c bé phËn, c¸c kho¶n môc trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. V× vËy, ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých

kiÓm to¸n toµn diÖn b¸o c¸o tµi chÝnh kiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i xem xÐt kiÓm tra

riªng biÖt c¸c bé phËn cña chóng.

Tµi s¶n cè ®Þnh vµ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®ãng mét vai trß rÊt quan

träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp. V× vËy viÖc

h¹ch to¸nTSC§ cung nh viÖc trÝch lËp chi phÝ khÊu hao cÇn ph¶i ®îc ghi chÐp

®óng ®¾n vµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c. H¬n n÷a kho¶n môc TSC§ trªn b¶ng c©n ®èi

kÕ to¸n thêng chiÕm mét tû träng lín nªn sai sãt ®èi víi kho¶n môc nµy thêng

g©y ¶nh hëng träng yÕu tíi b¸o c¸o tµi chÝnhcña doanh nghiÖp. Do ®ã kiÓm to¸n

TSC§ vµ khÊu hao TSC§ ®ãng mét vai trß quan träng trong kÓm to¸n B¸o c¸o

tµi chÝnh. Nh©n thøc ®îc ®iÒu nµy nªn trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i c«ng ty

TNHH KiÓm to¸n vµ T vÊn tµi chÝnh quèc tÕ (IFC) em ®· lùa chän ®Ò tµi:

“Thùc tr¹ng kiÓm to¸n kho¶n môc TSC§ trong kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi

chÝnh do c«ng ty TNHH KiÓm to¸n vµ T vÊn tµi chÝnh quèc tÕ (IFC) thùc

hiÖn”

Néi dung cña chuyªn ®Ò bao gåm c¸c phÇn sau:

Ch¬ng I: Lý luËn chung vÒ KiÓm to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh trong

KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh

CH¦¥NG II: THùC TR¹NG KIÓM TO¸N KHO¶N MôC Tµi S¶N Cè

§ÞNH TRONG KIÓM TO¸N B¸O C¸O Tµi CHÝNH DO C«NG TY KIÓM TO¸N

Vµ T¦ VÊN Tµi CHÝNH QUèC TÕ (ifc) THùC HIÖN

Ch¬ng III: Mét sè nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vÒ quy tr×nh KiÓm

to¸n kho¶n môc TSC§ trong KiÓm to¸n BCTC do IFC thùc hiÖn

Tuy nhiªn kiÓm to¸n lµ mét lÜnh vùc cßn rÊt míi mÎ ë ViÖt Nam, do cßn

nhiÒu h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm vµ chuyªn m«n nªn bµi viÕt cña em cßn cã nhiÒu

thiÕu sãt do vËy em mong ®îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« ®Ó bµi viÕt cña em ®îc

hoµn thiÖn h¬n.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o híng dÉn, PGS.TS. Lª ThÞ Hoµ, c¸c

thÇy c« trong khoa cïng ban gi¸m ®èc c«ng ty TNHH KiÓm to¸n vµ T vÊn tµi

chÝnh quèc tÕ ®· gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy.

Ch¬ng I

Lý luËn chung vÒ KiÓm to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh

trong KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh

I Tæng quan vÒ KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh –

1. Kh¸i niÖm vÒ KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh

ThuËt ng÷ vÒ KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh thùc sù xuÊt hiÖn vµ ®îc sö

dông ë ViÖt Nam tõ nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 90, nªn trong c¸ch hiÓu vµ

c¸ch dïng kh¸i niÖm vÒ KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh viªn cha ®îc thèng nhÊt.

Tuy nhiªn, nÕu nãi theo c¸ch hiÓu chung nhÊt th× KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh

®îc hiÓu nh sau:

KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh lµ ho¹t ®éng x¸c minh vµ bÇy tá ý kiÕn vÒ

c¸c B¶ng khai tµi chÝnh b»ng hÖ thèng ph¬ng ph¸p kü thuËt cña KiÓm to¸n

chøng tõ vµ KiÓm to¸n ngoµi chøng tõ do c¸c KiÓm to¸n viªn cã tr×nh ®é

nghiÖp vô t¬ng xøng thùc hiÖn dùa trªn hÖ thèng ph¸p lý ®ang cã hiÖu lùc.

Chøc n¨ng x¸c minh cña KiÓm to¸n nh»m kh¼ng ®Þnh møc ®é trung thùc

cña tµi liÖu, tÝnh ph¸p lý cña viÖc thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô hay viÖc lËp c¸c B¸o

c¸o tµi chÝnh. Do quan hÖ kinh tÕ ngµy cµng phøc t¹p vµ yªu cÇu ph¸p lý ngµy

cµng cao nªn viÖc x¸c minh B¸o c¸o tµi chÝnh híng theo hai mÆt:

- TÝnh trung thùc cña c¸c con sè.

- TÝnh hîp thøc cña c¸c biÓu mÉu ph¶n ¸nh t×nh h×nh tµi chÝnh.

Chøc n¨ng bÇy tá ý kiÕn cã thÓ ®îc hiÓu víi ý nghÜa lµ kÕt luËn vÒ chÊt

lîng th«ng tin, tÝnh ph¸p lý vµ c¶ t vÊn th«ng qua x¸c minh. §iÒu nµy ®îc thÓ

hiÖn qua B¸o c¸o KiÓm to¸n cña KiÓm to¸n viªn.

2. §èi tîng KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh vµ c¸c c¸ch tiÕp cËn

2.1. §èi tîng cña KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh

§èi tîng cña KiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh lµ c¸c B¶ng khai tµi chÝnh. §ã

lµ “HÖ thèng B¸o c¸o ®îc lËp theo chuÈn mùc vµ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh

ph¶n ¸nh c¸c th«ng tin kinh tÕ, tµi chÝnh chñ yÕu cña ®¬n vÞ” (ChuÈn mùc KiÓm

to¸n ViÖt Nam sè 200 ®o¹n 4) gåm B¶ng tæng hîp c©n ®èi kÕ to¸n, B¸o c¸c kÕt

qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, B¸o c¸o lu chuyÓn tiÒn tÖ, ThuyÕt minh B¸o c¸o tµi

chÝnh. Bªn c¹nh ®ã B¸o c¸o tµi chÝnh cßn bao gåm nh÷ng b¶ng kª khai cã tÝnh

ph¸p lý nh: B¶ng kª khai tµi s¶n c¸ nh©n, B¶ng kª khai tµi s¶n ®Æc biÖt, B¶ng kª

khai theo yªu cÇu ®Æc biÖt cña chñ ®Çu t. §ã lµ c¸c b¶ng tæng hîp vµ ®Òu chøa

®ùng nh÷ng th«ng tin ®îc lËp ra t¹i mét thêi ®iÓm cô thÓ trªn c¬ së c¸c tµi liÖu

kÕ to¸n tæng hîp vµ chi tiÕt theo nh÷ng quy t¾c x¸c ®Þnh.

2.2 C¸c c¸ch tiÕp cËn KiÓm to¸n

Trong mèi quan hÖ víi c¸c ®èi tîng cña m×nh KiÓm to¸n tµi chÝnh cã

quan hÖ trùc tiÕp víi c¸c B¶ng khai tµi chÝnh nhng ®Ó kiÓm tra ®îc tÝnh hîp lý

chung trªn c¸c B¶ng khai tµi chÝnh, KiÓm to¸n tµi chÝnh kh«ng thÓ t¸ch rêi c¸c

tµi liÖu kÕ to¸n, c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ tæ chøc qu¶n lý cña ®¬n vÞ nh»m

x¸c minh cô thÓ ®é tin cËy cña tõng kho¶n môc còng nh mèi quan hÖ kinh tÕ

chøa ®ùng trong sè d vµ c¸c chØ tiªu tµi chÝnh. V× vËy, KiÓm to¸n tµi chÝnh cã

hai c¸ch c¬ b¶n ®Ó ph©n chia c¸c B¶ng khai tµi chÝnh thµnh c¸c phÇn hµnh KiÓm

to¸n: ®ã lµ KiÓm to¸n theo kho¶n môc vµ KiÓm to¸n theo chu tr×nh. §èi víi

KiÓm to¸n Tµi s¶n cè ®Þnh KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh KiÓm to¸n theo kho¶n

môc.

KiÓm to¸n theo kho¶n môc: tøc lµ tiÕn hµnh KiÓm to¸n theo kho¶n môc

hoÆc tõng nhãm c¸c kho¶n môc theo thø tù trªn B¶ng khai tµi chÝnh.

C¸ch ph©n chia nµy ®¬n gi¶n, phï hîp víi c¸c C«ng ty KiÓm to¸n quy m« nhá,

sè lîng KiÓm to¸n viªn cßn h¹n chÕ.

KiÓm to¸n theo chu tr×nh: C¨n cø vµo mèi liªn hÖ gi÷a c¸c kho¶n môc,

c¸c qu¸ tr×nh cÊu thµnh trong mét chu tr×nh chung cña ho¹t ®éng tµi chÝnh chia

thµnh:

- KiÓm to¸n chu tr×nh b¸n hµng vµ thu tiÒn;

- KiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n;

- KiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l¬ng vµ nh©n viªn;

- KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho;

- KiÓm to¸n chu tr×nh vèn b»ng tiÒn;

- KiÓm to¸n chu tr×nh huy ®éng vµ hoµn tr¶.

KiÓm to¸n chu tr×nh phøc t¹p vµ phï hîp víi c¸c C«ng ty KiÓm to¸n lín

víi sè lîng còng nh chÊt lîng cña ®éi ngò KiÓm to¸n viªn ®«ng ®¶o.

3. KiÓm to¸n kho¶n môc Tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§) trong KiÓm to¸n B¸o c¸o

tµi chÝnh

3.1. Kh¸i niÖm TSC§:

Tµi s¶n cè ®Þnh theo chuÈn mùc KÕ To¸n ViÖt Nam sè 03 lµ nh÷ng tµi

s¶n cã h×nh th¸i vËt chÊt do doanh nghiÖp n¾m gi÷ ®Ó sö dông cho ho¹t ®éng

s¶n xuÊt kinh doanh phï hîp víi tiªu chuÈn ghi nhËn lµ Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u

h×nh. Cô thÓ c¸c tµi s¶n ®îc ghi nhËn lµm Tµi s¶n cè ®Þnh h÷ h×nh ph¶i tho¶ m·n

®ång thêi bèn tiªu chuÈn sau:

- Ch¾c ch¾n thu ®îc lîi Ých kinh tÕ trong t¬ng lai tõ viÖc sö dông tµi s¶n ®ã.

- Nguyªn gi¸ tµi s¶n ph¶i ®îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ®¸ng tin cËy.

- Thêi gian sö dông trªn mét n¨m.

- Cã ®ñ tiªu chuÈn theo quy ®Þnh hiÖn hµnh.

Theo ®iÒu 3 quyÕt ®Þnh 206/2003/Q§-BTC ban hµnh ngµy 12/12/2003 cña

Bé tµi chÝnh quy ®Þnh tiªu chuÈn cña Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh ph¶i cã gi¸ trÞ tõ

10 triÖu ®ång trë lªn (b¾t ®Çu ¸p dông cho n¨m tµi chÝnh 2004)

Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh, theo chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam sè 04, lµ tµi

s¶n kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt nhng x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ vµ do doanh nghiÖp

n¾m gi÷, sö dông trong s¶n xuÊt, kinh doanh,cung cÊp dÞch vô hoÆc cho ®èi t￾îng kh¸c thuª phï hîp víi tiªu chuÈn ghi nhËn Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh.

Tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh, theo chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam sè 06

“Thuª tµi s¶n”, ban hµnh vµ c«ng bè theo quyÕt ®Þnh sè 165/2002

ngµy31/12/2002 cña Bé trëng Bé tµi chÝnh lµ sù tho¶ thuËn gi÷a hai bªn cho

thuª vµ bªn thuª vÒ viÖc bªn cho thuª chuyÓn giao quyÒn sö dông tµi s¶n cho

bªn thuª trong mét kho¶n thêi gian nhÊt ®Þnh ®Ó ®îc nhËn tiÒn cho thuª mét lÇn

hay nhiÒu lÇn.

Thuª tµi chÝnh lµ thuª tµi s¶n mµ bªn cho thuª cã sù chuyÓn giao phÇn lín

rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒnvíi quyÒn së h÷u tµi s¶n cho bªn thuª. QuyÒn së h÷u tµi

s¶n cã thÓ ®îc chuyÓn giao vµo cuèi thêi h¹n thuª.

Thuª ho¹t ®éng lµ thuª tµi s¶n kh«ng ph¶i lµ thuª tµi chÝnh.

Theo th«ng t sè 105/2003/TT-BTC (B¾t ®Çu ¸p dông cho n¨m tµi chÝnh

2004), thuª tµi chÝnh lµ thuª tµi s¶n mµ bªn cho thuª cã sù chuyÓn giao phÇn lín

rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u tµi s¶n cho thuª. QuyÒn së h÷u tµi s¶n

cã thÓ chuyÓn giao vµo cuèi thêi h¹n thuª.

* C¸c trêng hîp thuª tµi s¶n sau ®©y thêng dÉn ®Õn hîp ®ång thuª tµi chÝnh:

- Bªn cho thuª chuyÓn giao quyÒn së h÷u tµi s¶n cho thuª khi kÕ thóc thêi

h¹n thuª.

- T¹i thêi ®iÓm khëi ®Çu thuª tµi s¶n, bªn thuª cã quyÒn lùa chon mua l¹i tµi

s¶n thuª víi møc gi¸ íc tÝnh thÊp h¬n gi¸ trÞ hîp lý vµo cuèi thêi h¹n thuª.

- Thêi h¹n thuª tèi thiÓu ph¶i chiÕm phÇn lín thêi gian sö dông kinh tÕ cña

tµi s¶n cho dï kh«ng cã sù chuyÓn giao vÒ quyÒn së h÷u.

- T¹i thêi ®iÓm khëi ®Çu thuª tµi s¶n, gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n thanh to¸n

tiÒn thuª tèi thiÓu chiÕm phÇn lín (t¬ng ®¬ng) gi¸ trÞ hîp lý cña tµi s¶n.

-Tµi s¶n thuª thuéc lo¹i chuyªn dïng mµ chØ cã bªn thuª cã kh¶ n¨ng sö

dông kh«ng cÇn cã sù thay ®æi, söa ch÷a lín nµo.

* Hîp ®ång thuª tµi s¶n còng ®ice coi lµ hîp ®ång thuª tµi chÝnh nÕu hîp ®ång

thuª tho¶ m·n Ýt nhÊt mét trong ba trêng hîp sau:

- NÕu bªn thuª huû hîp ®ång vµ ®Òn bï tæn thÊt ph¸t sinh liªn quan ®Õn

viÖc huû hîp ®ång cho bªn cho thuª.

- Thu nhËp hoÆc sù tæn thÊt do sù thay ®æi gi¸ trÞ hîp lý cña tµi s¶n cßn l¹i cña

bªn thuª g¾n víi bªn thuª.

- Bªn thuª cã kh¶ n¨ng tiÕp tôc thuª l¹i tµi s¶n sau khi hÕt h¹n hîp ®ång Thuª

víi tiÒn thuª thÊp h¬n gi¸ thÞ trêng.

KhÊu hao Tµi s¶n cè ®Þnh lµ viÖc tÝnh to¸n vµ ph©n bæ mét c¸ch cã hÖ

thèng nguyªn gi¸ cña Tµi s¶n cè ®Þnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh trong

thêi gian sö dông cña Tµi s¶n cè ®Þnh.

3.2. §Æc ®iÓm cña tµi s¶n cè ®Þnh

Tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín vµ thêi gian sö dông l©u dµi,

tham gia vµo nhiÒu chu k× s¶n xuÊt kinh doanh. Kho¶n môc Tµi s¶n cè ®Þnh lµ

mét kho¶n môc chiÕm tû träng ®¸ng kÓ trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n.

Tµi s¶n cè ®Þnh lµ c¬ së vËt chÊt cña ®¬n vÞ. Nã ph¶n ¸nh n¨ng lùc s¶n

xuÊt hiÖn cã vµ tr×nh ®é øng dông khoa häc kÜ thuËt vµo ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ.

Tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét trong c¸c yÕu tè quan träng t¹o kh¶ n¨ng t¨ng trëng bÒn

v÷ng, t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng, tõ ®ã gi¶m chi phÝ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch

vô.

Tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng tµi s¶n sö dông cho môc ®Ých s¶n suÊtt kinh

doanh chø kh«ng ph¶i ®Ó b¸n vµ trong qu¸ tr×nh sö dông Tµi s¶n cè ®Þnh bÞ hao

mßn dÇn. Gi¸ trÞ cña chóng ®îc chuyÓn dÇn vµo chi phÝ ho¹t ®éng vµ sÏ ®îc thu

håi sau khi b¸n hµng ho¸, dÞch vô (®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh).

§Ó sö dông Tµi s¶n cè ®Þnh ®îc tèt, ngoµi viÖc sö dông hîp lý c«ng suÊt

®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh b¶o dìng, söa ch÷a Tµi s¶n

cè ®Þnh. Tuú theo quy m« söa ch÷a vµ theo lo¹i Tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ söa

ch÷a ®îc bï ®¾p kh¸c nhau.

3.3. C«ng t¸c qu¶n lý Tµi s¶n cè ®Þnh

Tµi s¶n cè ®Þnh lµ cë së vËt chÊt chñ yÕu gióp cho doanh nghiÖp ®¹t ®îc

c¸c môc tiªu vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ tµi chÝnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh

doanh. NhiÖm vô ®Æt ra ®èi víi mçi doanh nghiÖp lµ ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c

qu¶n lý TSC§ nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao. H¬n n÷a, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh

doanh, TSC§ vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu nhng gi¸ trÞ cña nã

gi¶m dÇn sau mçi chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nªn trong c«ng t¸c qu¶n lý

TSC§, c¸c doanh nghiÖp cÇn theo dâi c¶ vÒ mÆt hiÖn vËt vµ mÆt gi¸ trÞ cña

TSC§.

3.3.1. Qu¶n lý vÒ mÆt hiÖn vËt: bao gåm c¶ qu¶n lý vÒ sè lîng vµ chÊt lîng

cña TSC§

- VÒ mÆt sè lîng: bé phËn qu¶n lý TSC§ ph¶i b¶o ®¶m cung cÊp ®Çy ®ñ vÒ

c«ng suÊt, ®¸p øng yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.

- VÒ mÆt chÊt lîng: c«ng t¸c b¶o qu¶n ph¶i ®¶m b¶o tr¸nh háng hãc, mÊt

m¸t c¸c bé phËn chi tiÕt lµm gi¶m gi¸ trÞ TSC§.

§Ó thùc hiÖn tèt vÊn ®Ò nµy, mçi doanh nghiÖp cÇn ph¶i x©y dùng néi quy

b¶o qu¶n TSC§ vµ sö dông mét c¸ch hîp lý, phï hîp víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng

cña m×nh. §ång thêi ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ TSC§, c¸c ®¬n vÞ cÇn x©y dùng

c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt ®èi víi tõng lo¹i, tõng nhãm TSC§. Th«ng qua

®ã gióp ®¬n vÞ lªn kÕ ho¹ch vµ cã biÖn ph¸p söa ch÷a, n©ng cÊp còng nh ®Çu t

míi TSC§ phôc vô kÞp thêi cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¹i doanh

nghiÖp.

3.3.2. Qu¶n lý vÒ mÆt gi¸ trÞ: lµ x¸c ®Þnh ®óng nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ cßn l¹i

cña TSC§ ®Çu t, mua s¾m, ®iÒu chuyÓn vµ gi¸ trÞ hao mßn

Qu¶n lý TSC§ vÒ mÆt gi¸ trÞ lµ c«ng viÖc chñ yÕu trong c«ng t¸c h¹ch to¸n

kÕ to¸n. C«ng viÖc nµy ®¶m b¶o cho ban qu¶n lý cã thÓ biÕt chÝnh x¸c, kÞp thêi

vµ ®Çy ®ñ nh÷ng th«ng tin vÒ mÆt gi¸ trÞ (Nguyªn gi¸, Gi¸ trÞ hao mßn vµ Gi¸ trÞ

cßn l¹i) cña tõng lo¹i TSC§ (TSC§ h÷u h×nh, TSC§ v« h×nh, TSC§ thuª tµi

chÝnh) trong doanh nghiÖp t¹i tõng thêi ®iÓm x¸c ®Þnh.

Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh:

- §èi víi TSC§ h÷u h×nh:

VÒ nguyªn gi¸ cña TSC§ h÷u h×nh ®îc x¸c ®Þnh trong tõng trêng hîp nh

sau:

+ TSC§ h÷u h×nh lo¹i mua s¾m: Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh mua s¾m (kÓ

c¶ mua míi), bao gåm gi¸ mua (trõ c¸c kho¶n ®îc chiÕt khÊu th¬ng m¹i, gi¶m

gi¸); c¸c kho¶n thuÕ (kh«ng bao gåm c¸c kho¶n thuÕ ®îc hoµn l¹i) vµ c¸c

kho¶n chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc ®a tµi s¶n vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö

dông nh chi phÝ chuÈn bÞ mÆt b»ng, c¸c chi phÝ vËn chuyÓn vµ bèc dì ban ®Çu;

c¸c chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö (trõ (-) c¸c kho¶n thu håi vÒ s¶n phÈm, phÕ liÖu do

l¾p ®Æt ch¹y thö), chi phÝ chuyªn gia vµ c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c.

+ TSC§ h÷u h×nh lo¹i ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n theo ph¬ng thøc giao thÇu:

Nguyªn gi¸ (c¶ tù lµm vµ thuª ngoµi) lµ gi¸ quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y

dùng, c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c vµ lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu cã).

+ TSC§ h÷u h×nh mua tr¶ chËm: Nguyªn gi¸ ®îc ph¶n ¸nh theo gi¸ mua

tr¶ ngay t¹i thêi ®iÓm mua. Kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua tr¶ chËm vµ gi¸

mua tr¶ tiÒn ngay ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ theo kú h¹n thanh to¸n, trõ ®i sè

chªnh lÖch ®ã ®îc tÝnh vµo nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh (vèn ho¸) theo quy ®Þnh

trong ChuÈn mùc kÕ to¸n “Chi phÝ ®i vay”.

+ TSC§ h÷u h×nh tù x©y hoÆc tù chÕ: Nguyªn gi¸ lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña

TSC§ tù x©y hoÆc tù chÕ céng (+) chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö. Mäi kho¶n l·i néi

bé vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh«ng hîp lý (nh nguyªn vËt liÖu l·ng phÝ, lao ®éng

kh¸c sö dông vît qu¸ ®Þnh møc b×nh thêng trong qu¸ tr×nh x©y dùng hoÆc tù

chÕ kh«ng ®îc tÝnh vµo nguyªn gi¸.

+ TSC§ h÷u h×nh mua díi h×nh thøc trao ®æi: Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh

mua díi h×nh thøc trao ®æi víi mét TSC§ h÷u h×nh kh«ng t¬ng tù hoÆc tµi s¶n

kh¸c ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ hîp lý cña TSC§ h÷u h×nh nhËn vÒ, hoÆc gi¸ trÞ

hîp lý cña tµi s¶n ®em trao ®æi, sau khi ®iÒu chØnh c¸c kho¶n tiÒn hoÆc t¬ng ®-

¬ng tiÒn tr¶ thªm hoÆc thu vÒ.

Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh mua díi h×nh thøc trao ®æi víi mét TSC§ h÷u

h×nh t¬ng tù, hoÆc cã thÓ h×nh thµnh do ®îc b¸n ®Ó ®æi lÊy quyÒn së h÷u mét

tµi s¶n t¬ng tù (tµi s¶n t¬ng tù lµ tµi s¶n cã c«ng dông t¬ng tù, trong cïng lÜnh

vùc kinh doanh vµ cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng). Trong c¶ hai trêng hîp kh«ng cã bÊt

kú kho¶n l·i hay lç nµo ®îc ghi nhËn trong qu¸ tr×nh trao ®æi. Nguyªn gi¸

TSC§ nhËn vÒ ®îc tÝnh b»ng gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ ®em trao ®æi.

+ TSC§ t¨ng tõ c¸c nguån kh¸c: Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh ®îc tµi trî, ®-

îc biÕu tÆng, ®îc ghi nhËn theo gi¸ trÞ hîp lý ban ®Çu th× doanh nghiÖp ghi

nhËn theo gi¸ trÞ danh nghÜa céng (+) c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc ®a

tµi s¶n vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông.

- §èi víi TSC§ thuª tµi chÝnh:

Nguyªn gi¸ lµ gi¸ trÞ hîp lý (nÕu gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n thanh to¸n tiÒn

thuª tèi thiÓu nhá h¬n gi¸ trÞ hîp lý th× nguyªn gi¸ ghi theo gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña

c¸c kho¶n thanh to¸n tiÒn thuª tèi thiÓu.

PhÇn chªnh lÖch gi÷a tiÒn thuª TSC§ ph¶i tr¶ cho ®¬n vÞ cho thuª vµ

Nguyªn gi¸ TSC§ ®ã ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ kinh doanh phï hîp víi thêi

h¹n cña hîp ®ång thuª tµi chÝnh.

* §èi víi TSC§ v« h×nh:

TSC§ v« h×nh lµ tµi s¶n kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt nhng x¸c ®Þnh ®îc gi¸

trÞ vµ do doanh nghiÖp n¾m gi÷, sö dông trong s¶n xuÊt, kinh doanh, cung øng

dÞch vô hoÆc cho c¸c ®èi tîng kh¸c thuª phï hîp víi tiªu chuÈn ghi nhËn lµ

TSC§ v« h×nh. VÒ mÆt nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh ®îc x¸c ®Þnh nh sau:

- QuyÒn sö dông ®Êt: Nguyªn gi¸ lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ®· chi ra cã

liªn quan trùc tiÕp tíi ®Êt sö dông bao gåm tiÒn chi ra ®Ó cã quyÒn sö dông ®Êt,

chi phÝ cho ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng, san lÊp mÆt b»ng, lÖ phÝ tríc b¹ (nÕu

cã) kh«ng bao gåm chi phÝ chi ra ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh trªn mÆt ®Êt.

- QuyÒn ph¸t hµnh: Nguyªn gi¸ lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ doanh nghiÖp

®· chi ra ®Ó cã quyÒn ph¸t hµnh.

- B¶n quyÒn, b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ: Nguyªn gi¸ lµ c¸c chi phÝ thùc tÕ

chi ra ®Ó cã b¶n quyÒn t¸c gi¶, b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ.

- Nh·n hiÖu hµng ho¸: Nguyªn gi¸ lµ c¸c chi phÝ thùc tÕ liªn quan trùc tiÕp

tíi viÖc mua nh·n hiÖu hµng ho¸.

- PhÇn mÒm m¸y tÝnh: Nguyªn gi¸ lµ toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ doanh

nghiÖp ®· chi ra ®Ó cã phÇn mÒm m¸y tÝnh.

- GiÊy phÐp vµ GiÊy nhîng quyÒn: Nguyªn gi¸ lµ c¸c kh¶n doanh nghiÖp

chi ra ®Ó doanh nghiÖp cã ®îc giÊy phÐp vµ giÊy nhîng quyÒn thùc hiÖn c«ng

viÖc ®ã, nh giÊy phÐp khai th¸c, giÊy phÐp s¶n xuÊt lo¹i s¶n phÈm míi.