Thực trạng chất lượng cuộc sống của bệnh nhân HIV-AIDS điều trị ngoại trú

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y - DƯỢC

MA THỊ THU HUYỀN

THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG

CỦA BỆNH NHÂN HIV/AIDS ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ TẠI

TRUNG TÂM Y TẾ THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN NĂM

2017

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

Thái Nguyên - Năm 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y - DƯỢC

MA THỊ THU HUYỀN

THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG CUỘC SỐNG

CỦA BỆNH NHÂN HIV/AIDS ĐIỀU TRỊ NGOẠI TRÚ TẠI

TRUNG TÂM Y TẾ THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN NĂM

2017

CHUYÊN NGÀNH: Y HỌC DỰ PHÒNG

MÃ SỐ: 87.20.163

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

1. PGS.TS. HẠC VĂN VINH

2. TS. NGUYỄN THỊ PHƯƠNG LAN

Thái Nguyên - Năm 2018

i

LỜI CẢM ƠN

Với lòng biết ơn và kính trọng em xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu,

Phòng đào tạo, Khoa Y tế Công cộng, các thầy giáo, cô giáo Trường Đại học

Y - Dược Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy, hướng dẫn, tạo điều kiện giúp đỡ

em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận văn.

Em xin trân trọng cảm ơn PGS.TS Hạc Văn Vinh và TS Nguyễn Thị

Phương Lan – hai người thầy luôn tận tình dành nhiều thời gian trực tiếp hướng

dẫn, giúp đỡ em trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành Luận văn.

Tôi xin trân trọng cảm ơn Trung tâm y tế thành phố Thái Nguyên đã tạo

điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập.

Tôi xin chân thành cảm ơn các em sinh viên Trường Đại học Y Dược

Thái Nguyên đã giúp đỡ tôi trong quá trình điều tra, thu thập số liệu để tôi hoàn

thành Luận văn này.

Cảm ơn gia đình, đồng nghiệp, những người bạn thân thiết đã luôn giúp

đỡ, động viên, khích lệ, chia sẻ khó khăn trong thời gian tôi học tập và hoàn

thành Luận văn.

Xin trân trọng cảm ơn./.

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2018

Học viên

Ma Thị Thu Huyền

LỜI CAM ĐOAN

ii

Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn do

tôi thu thập là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình nghiên

cứu khoa học nào.

Tôi xin cam đoan các thông tin trích dẫn trong Luận văn đều được chỉ rõ

nguồn gốc./.

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2018

Học viên

Ma Thị Thu Huyền

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ..................................................................................................i

iii

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................i

MỤC LỤC.......................................................................................................ii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ................................................................ v

DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................vi

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ......................................................................viii

ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................. 1

Chương 1 TỔNG QUAN ................................................................................ 3

1.1. Tổng quan về HIV/AIDS trên thế giới và Việt Nam.............................. 3

1.2. Chất lượng cuộc sống.............................................................................. 7

1.3. Chất lượng cuộc sống trên bệnh nhân HIV/AIDS................................ 11

1.4. Một số yếu tố liên quan đến CLCS của bệnh nhân HIV/AIDS............ 14

Chương 2 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................. 23

2.1 Đối tượng nghiên cứu ............................................................................ 23

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu ........................................................ 23

2.3. Phương pháp nghiên cứu....................................................................... 24

2.4. Biến số và chỉ số nghiên cứu ................................................................ 25

2.5. Công cụ thu thập số liệu........................................................................ 30

2.6. Quy trình thu thập số liệu: .................................................................... 30

2.7. Phương pháp phân tích số liệu.............................................................. 31

2.8. Vấn đề đạo đức nghiên cứu................................................................... 32

2.9. Sai số và hạn chế sai số......................................................................... 32

Chương 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU .......................................................... 34

3.1. Đặc điểm chung về đối tượng nghiên cứu ............................................ 34

iv

3.2. Thực trạng chất lượng cuộc sống của bệnh nhân HIV/AIDS điều trị ngoại

trú tại Trung tâm y tế thành phố Thái Nguyên ............................................ 38

3.3. Mối tương quan giữa một số yếu tố với chất lượng cuộc sống của bệnh

nhân HIV/AIDS điều trị ngoại trú tại Trung tâm y tế thành phố Thái Nguyên

...................................................................................................................... 48

Chương 4 BÀN LUẬN ................................................................................. 54

KẾT LUẬN................................................................................................... 66

KHUYẾN NGHỊ........................................................................................... 67

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 68

PHỤ LỤC 1................................................................................................... 75

PHỤ LỤC 2................................................................................................... 82

v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

AIDS Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải do nhiễm virus

HIV gây nên (Acquired Immune Deficiency Syndrome).

ART Điều trị kháng retro vi rút (Anti-retro viral treatment).

ARV Thuốc điều trị HIV (Anti-retrovirus).

CLCS Chất lượng cuộc sống.

DALY Số năm sống mất đi do gánh nặng bệnh tật (Disability

Adjusted Life Years).

HIV Virus gây suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (Human

Immunodeficiency Virus).

HRQoL Chất lượng cuộc sống liên quan tới tình trạng sức khỏe

(Health-related Quality of Life).

NCMT Nghiện chích ma túy.

QALYs Số năm sống điều chỉnh theo chất lượng (Quality-adjusted

life year).

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Thông tin nhân khẩu học đối tượng nghiên cứu............................. 34

Bảng 3.2. Thông tin kinh tế - xã hội của đối tượng nghiên cứu ..................... 35

Bảng 3.3. Mối quan hệ gia đình của nhóm đối tượng nghiên cứu.................. 36

Bảng 3.4. Lý do nhiễm HIV của đối tượng nghiên cứu.................................. 36

Bảng 3.5. Đặc điểm về tình trạng bệnh tật và điều trị của đối tượng tại thời điểm

nghiên cứu ....................................................................................................... 37

Bảng 3.6. Điểm số trung bình độ thỏa dụng về sức khỏe của đối tượng nghiên

cứu................................................................................................................... 40

Bảng 3.7. Điểm số trung bình độ thỏa dụng về sức khỏe theo nhóm tuổi của đối

tượng nghiên cứu............................................................................................. 41

Bảng 3.8. Điểm số trung bình độ thỏa dụng về sức khỏe theo giới tính của đối

tượng nghiên cứu............................................................................................. 41

Bảng 3.9. Điểm số trung bình độ thỏa dụng về sức khỏe theo trình độ học vấn

của đối tượng nghiên cứu................................................................................ 42

Bảng 3.10. Điểm số trung bình độ thỏa dụng về sức khỏe theo nơi ở của đối

tượng nghiên cứu............................................................................................. 42

Bảng 3.11. Điểm số trung bình độ thỏa dụng về sức khỏe theo nghề nghiệp của

đối tượng nghiên cứu ...................................................................................... 43

Bảng 3.12. Điểm số trung bình độ thỏa dụng về sức khỏe theo khả năng tài

chính của đối tượng nghiên cứu...................................................................... 43

Bảng 3.13. Điểm số trung bình độ thỏa dụng về sức khỏe theo sử dụng chất gây

nghiện của đối tượng nghiên cứu.................................................................... 44

Bảng 3.14. Điểm số trung bình độ thỏa dụng về sức khỏe theo kỳ thị và phân

biệt đối xử của đối tượng nghiên cứu ............................................................. 44

Bảng 3.15. Điểm số trung bình độ thỏa dụng về tình trạng hôn nhân của đối

tượng nghiên cứu............................................................................................. 45

vii

Bảng 3.16. Điểm số trung bình độ thỏa dụng theo số con của đối tượng nghiên

cứu................................................................................................................... 45

Bảng 3.17. Điểm số trung bình độ thỏa dụng về sức khỏe theo người sống cùng

của đối tượng nghiên cứu................................................................................ 46

Bảng 3.18. Điểm số trung bình độ thỏa dụng về sức khỏe theo thời gian điều trị

ARV của đối tượng nghiên cứu ...................................................................... 46

Bảng 3.19. Điểm số trung bình độ thỏa dụng sức khỏe về tổn thương nhiễm

trùng cơ hội của đối tượng nghiên cứu ........................................................... 47

Bảng 3.20. Điểm số trung bình độ thỏa dụng về sức khỏe theo mức độ suy giảm

miễn dịch của đối tượng nghiên cứu............................................................... 47

Bảng 3.21. Mối tương quan đơn biến giữa yếu tố nhân khẩu học với độ thỏa

dụng về sức khỏe của đối tượng nghiên cứu................................................... 48

Bảng 3.22. Mối tương quan đơn biến giữa một số yếu tố kinh tế - xã hội với độ

thỏa dụng về sức khỏe của đối tượng nghiên cứu........................................... 49

Bảng 3.23. Mối tương quan đơn biến giữa yếu tố mối quan hệ gia đình với độ

thỏa dụng về sức khỏe của đối tượng nghiên cứu........................................... 50

Bảng 3.24. Mối tương quan đơn biến giữa yếu tố đặc điểm điều trị với độ thỏa

dụng về sức khỏe của đối tượng nghiên cứu................................................... 50

Bảng 3.25. Mối tương quan đa biến giữa một số yếu tố với độ thỏa dụng về sức

khỏe của đối tượng nghiên cứu....................................................................... 51

viii

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 1.1. Sự thay đổi số tử vong hàng năm do AIDS trong quần thể người

từ 15 tuổi trở lên tại Việt Nam giai đoạn 1990-2010 (Tác động của chương trình

điều trị ARV)…………………...………………………………………7

Biểu đồ 3.1. Tình trạng về sự đi lại của đối tượng nghiên cứu....................... 38

Biểu đồ 3.2. Tình trạng về tự chăm sóc bản thân của đối tượng nghiên cứu . 38

Biểu đồ 3.3. Tình trạng về sinh hoạt thường ngày của đối tượng nghiên cứu

......................................................................................................................... 39

Biểu đồ 3.4. Tình trạng đau và khó chịu của đối tượng nghiên cứu............... 39

Biểu đồ 3.5. Tình trạng về sự lo lắng, u sầu của đối tượng nghiên cứu ......... 40