Thực trạng canh tác và giải pháp nâng cao năng suất chuối mốc ở huyện Khánh Sơn và Ninh Hòa - tỉnh Khánh Hòa

ThUc trang canh tac va giai phap ndng

cdo nang sudt chudi mdc d huyen

Khanh Sdn vd Ninh Hoa • tinh Khanh Hoa

ThS. HO HUY CtfOfNG

Vien Khoa hgc Ky thuat Nong nghiep

Duyen hdi Nam Trung bo

Khanh Hda la tinh thudc vung sinh thai Duyen hai Nam

Trung bp va khf hau thuoc loai khf hau nhiet ddi am

gid mua. Tuy la khf hau nhiet ddi am gid mua, nhUng

do nam trong vung giao thoa giOa khi hau Duyen hai Nam

Trung bp va Tay nguyen nen khf hau d khu vUc ddi nui

cua tinh Khanh Hda (chu yeu phan bd d phia tay cua tinh

gom cac huyen Khanh Son, Khanh VTnh va mpt phan dien

tfch cua huyen Ninh Hda, Van Ninh, Cam Lam) cd dac thu

rieng so vdi khu vpc ddng bang, lUpng mUa thudng Idn hdn

1.600mm va lUdng mUa tU thang V den thang XII thudng Idn

hdn lOOmm/thang, muakhdnganva chi the hien rdtU thang

I din thang IV. Ben canh dd, cac nhdm da't chfnh d khu vUc

doi nui tinh Khanh Hda la dat dd vang tren da set va da

bien chat (Fs) va dat dd vang tren da macma axit (Fa). Hai

nhdm da't tren cd thanh phan cd gidi tU thit pha cat den thit,

chu yeu phan bd d dp dd'c tU 3° - 25° va dp cao tren 300m

nen khdng cd hien tUdng ung va kha nang thoat nUdc td't.

Nhu vay, dieu kien khf hau va dat dai b vung doi nui cua tinh

Khanh Hda thich hdp de phat then san xuat cac loai cay an

qua cd gia th kinh t l cao, trong dd cd cay chudi. Chfnh vi

vay, dien tfch chudi tren dia ban tinh din thdi diem hien nay

khoang 5.000 ha va k l hoach pha'n da'u nam 2010 se phat

then san xuat khoang 10.000 ha.

TU nhOng ldi the ve dieu kien tu nhien, nen trong nhOng

nam dau, cay chudi mdc phat triln sinh trudng phat then

tdt, nang sua't b nhOng hp ca biet dat tren 150,0 ta/ha tren

da't doi nui 6 cac huyen Khanh Sdn, Khanh Vfnh va Ninh

Hoa. Tuy nhien, trong nhOng nam gan day nang suat chudi

mdc giam dan, tai Khanh Sdn, du dien tich da dat 600 - 650

ha, nhung tU nam 2000 den nam 2006 nang sua't chudi dao

dpng to 37 - 68 ta^a. TUdng tU, tai huyen Ninh Hda, din

nay dien tfch dat tren 1.000 ha, nhUng nang sua't binh quan

tu nam 2000 - 2007 chi dao dpng trong khoang tU 20,0 -

40,0 ta/ha. Do dd, d l gdp phan nang cao nang sua't chudi

moc b tinh Khanh Hda ndi chung va tai 2 huyen Khanh Sdn,

Ninh Hda ndi rieng, can tien hanh dieu tra, khao sat de xac

dinh nguyen nhan lam giam nang suat va phan tfch danh gia

nhOng tdn tai trong qua trinh san xua't, tU dd xac dinh giai

phap khic phuc.

TU nam 2006 - 2008, dUdc sU ddng y cija UBND tinh

Khanh Hoa, Vien KHKT NN Duyen hai Nam Trung bd da

dieu tra, danh gia va thu dUdc cac kit qua sau:

1. Ket qud giam djnh nguon gdc giong chuol moc 6

Khanh Hoa

Bang phUdng phap danh gia mUc dp tUdng ddng cija cac

dac dilm hinh thai cd ban giOa gidng chudi mdc d Khanh

Hda vdi cac nhdm gidng chudi ngU, gidng chudi tieu vUa,

gidng chudi bom va gidng chudi tay da cho thay gidng

chudi mdc d Khanh Hda tUPng dong vdi nhdm gidng chudi

tay b tat ca 17 tieu chf danh gia la chieu cao than gia, chu

vi trung binh than gia, dang than gia, mau sic than gia, dac

dilm pha'n b cudng la, dac diem phan d la, thdi gian sinh

trudng, khdi lUdng budng qua, sd nai/budng, sd qua/budng,

hinh dang qua, chieu dai qua trUdng thanh, dudng kfnh qua

trudng thanh, mau sic vd qua khi chin, mau sac rudt qua

khi chin, cd hat hay khdng cd hat va kha nang sinh chdi con.

Nhu vay, qua kit qua danh gia mdc dp tUdng ddng ve

dac diem hinh thai va cac dac trUng rieng da cho thay gidng

chudi mdc cua Khanh Hda thudc nhdm gidng chudi tay hien

dang dUdc lUu giO trong tap doan chudi VN1 tai Trung tam

Nghien cdu cay an qua Phu Hd (thudc Vien Khoa hpc Ndng

nghiep Viet Nam). Ngoai ra, theo Lam Thi My NUdng (Vien

Nghien cUu cay an qua mien Nam, 2000), chudi tay la ten

gpi trong dan gian d cac tinh phia Bac Viet Nam, cdn d Nam

bd, chudi tay dUdc gpi bang ten la chudi sU (xiem trlng).

Nhu vay, chudi mdc d Khanh Hda, cung nhdm vdi chudi tay

hay cdn goi la chudi sU, chudi xiem. SU khac nhau ve ten

gpi cd thi do quan niem ve ngudn gdc hoac dac trUng ca

biet ma ngUdi san xua't dat ten goi khac nhau. Theo Nguyen

Xuan Thu va Le Thi Lan Oanh (Vien Cdng nghe sinh hpc

- nam 2000), chudi tay cd kieu gen (genom) la ABB vdi

bd nhiem sic the la 2n = 33 va nguon gdc tU loai Musa

balbisiana hoac cd sU ddng gdp ve nguyen lieu di truyen cua

loai Musa balbisiana.

2. Cac nguyen nhan cd ban han che nang suat chudi

mdc ci Khanh Hoa:

Do anh hUdng lUpng mUa phan bd khdng deu cac thang

trong nam nen am dp dat la mdt trong nhOng nguyen nhan

han chi din kha nang sinh trUdng phat then va nang suat

cua cay chudi mdc b huyen Ninh Hda, vi cd 7 thang lien tuc

(to thang II den thang VIII) am dp dat dat thap hdn 45%.

Do khoang chat da lUdng va chat hOu cd trong dat trdng

chudi phan Idn dat b mUc dp tU ngheo din trung binh va

ndng hd lai canh tac theo phUdng thUc quang canh, nen dinh

dudng khoang da lUdng va chat hOu cd sin cd trong da't

cung la yeu td han chi din sinh trUdng va nang suat chudi

So 5/2010 mi^M^ffflMrGiIISQ