Thiết kế bài tập chủ đề một số yếu tố thống kê theo hướng phát triển năng lực giải quyết vấn đề toán học cho học sinh tỉnh Lào Cai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

BÙI THỊ VIỆT HÀ

THIẾT KẾ BÀI TẬP CHỦ ĐỀ MỘT SỐ YẾU TỐ THỐNG KÊ

THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT

VẤN ĐỀ TOÁN HỌC CHO HỌC SINH TỈNH LÀO CAI

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2022

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

BÙI THỊ VIỆT HÀ

THIẾT KẾ BÀI TẬP CHỦ ĐỀ MỘT SỐ YẾU TỐ THỐNG KÊ

THEO HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI QUYẾT

VẤN ĐỀ TOÁN HỌC CHO HỌC SINH TỈNH LÀO CAI

Ngành: Giáo dục học (Giáo dục Tiểu học)

Mã số: 8 14 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. Đỗ Tiến Đạt

THÁI NGUYÊN - 2022

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam kết rằng nội dung của bản luận văn này chƣa đƣợc nộp cho

bất kì một chƣơng trình cấp bằng cao học nào cũng nhƣ bất kì một chƣơng

trình đào tạo cấp bằng nào khác.

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết quả

nghiên cứu là trung thực và chƣa đƣợc công bố trong bất kì công trình nào khác.

Thái Nguyên, tháng 7 năm 2022

Tác giả luận văn

Bùi Thị Việt Hà

ii

LỜI CẢM ƠN

Em xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới thầy giáo hƣớng dẫn

là PGS.TS. Đỗ Tiến Đạt - ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn, động viên, tạo điều

kiện tốt nhất cho em trong suốt quá trình thực hiện luận văn.

Em xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo, cán bộ khoa Giáo dục Tiểu

học, đặc biệt là các thầy cô đã nhiệt tình giảng dạy khoá K28 ngành Giáo dục

học (Giáo dục Tiểu học), các cán bộ phòng Đào tạo, trƣờng Đại học Sƣ phạm

Thái Nguyên đã giúp đỡ, tạo điều kiện cho em trong suốt quá trình học tập.

Tôi xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, anh chị em, bạn bè, đồng nghiệp của tôi

- những ngƣời đã đồng cảm và giúp đỡ tôi trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu

và hoàn chỉnh luận văn. Các bạn học viên lớp cao học K28 đã luôn chia sẻ kiến

thức, kinh nghiệm và cảm xúc trong những ngày tháng học tập.

Tác giả

Bùi Thị Việt Hà

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii

MỤC LỤC ..........................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT ...........................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG..................................................................................v

MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................2

3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu.................................................................2

4. Giả thuyết khoa học.........................................................................................2

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................3

6. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................................3

7. Đóng góp của luận văn ....................................................................................3

8. Cấu trúc của luận văn ......................................................................................4

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN ............................................5

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề............................................................................5

1.1.1. Trên thế giới ..............................................................................................5

1.1.2. Ở Việt Nam................................................................................................5

1.2. Năng lực........................................................................................................6

1.2.1. Khái niệm...................................................................................................6

1.2.2. Một số đặc điểm của NL ...........................................................................7

1.2.3. Mô hình cấu trúc của NL...........................................................................8

1.3. Năng lực giải quyết vấn đề .........................................................................10

1.3.1. Khái niệm.................................................................................................10

1.3.2. Cấu trúc năng lực giải quyết vấn đề .......................................................12

1.3.3. Ý nghĩa việc hình thành năng lực giải quyết vấn đề cho ngƣời học .......14

1.4. Năng lực giải quyết vấn đề toán học ..........................................................14

1.5. Một số yếu tố thống kê trong Chƣơng trình môn Toán 2018 cấp tiểu học......16

iv

1.5.1. Mục tiêu môn Toán cấp tiểu học .............................................................16

1.5.2. Nội dung và yêu cầu cần đạt về một số yếu tố thống kê ở tiểu học ........17

1.3.3. Đặc điểm cấu trúc nội dung Một số yếu tố thống kê...............................19

1.6. Đặc điểm tâm lí lứa tuổi HS tiểu học .........................................................20

1.6.1. Đặc điểm về sự phát triển thể chất ..........................................................20

1.6.2. Đặc điểm nhận thức của HS tiểu học ......................................................21

1.7. Thực trạng phát triển năng lực giải quyết vấn đề trong dạy học Một số

yếu tố thống kê ở tiểu học .........................................................................24

1.7.1. Mục đích khảo sát....................................................................................24

1.7.2. Đối tƣợng khảo sát...................................................................................24

1.7.3. Nội dung khảo sát....................................................................................24

1.7.4. Phƣơng pháp khảo sát, điều tra ...............................................................25

1.7.5. Kết quả khảo sát ......................................................................................25

Kết luận chƣơng 1..............................................................................................26

Chƣơng 2. THIẾT KẾ BÀI TẬP MỘT SỐ YẾU TỐ THỐNG KÊ Ở

TIỂU HỌC THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC GIẢI

QUYẾT VẤN ĐỀ TOÁN HỌC..............................................................27

2.1. Nguyên tắc thiết kế bài tập Một số yếu tố thống kê trong toán tiểu học....27

2.2. Quy trình thiết kế bài tập Một số yếu tố thống kê theo hƣớng giải quyết

vấn đề toán học..........................................................................................27

2.3. Thiết kế bài tập Một số yếu tố thống kê theo phát triển NL GQVĐTH ....28

2.3.1. Thiết kế bài tập chủ đề Một số yếu tố thống kê trong môn Toán lớp 2 ..28

2.3.2. Thiết kế bài tập chủ đề Một số yếu tố thống kê trong môn Toán lớp 3 ..34

2.3.3. Thiết kế bài tập chủ đề Một số yếu tố thống kê trong môn Toán lớp 4 ..43

2.3.4. Thiết kế bài tập chủ đề Một số yếu tố thống kê trong môn Toán lớp 5 ..50

Kết luận chƣơng 2..............................................................................................57

Chƣơng 3. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM.......................................................58

3.1. Mục đích thực nghiệm sƣ phạm .................................................................58

3.2. Đối tƣợng thực nghiệm sƣ phạm................................................................58

v

3.3. Thời gian thực nghiệm................................................................................58

3.4. Nội dung thực nghiệm................................................................................58

3.5. Cách tiến hành thực nghiệm.......................................................................58

3.5.1. Kế hoạch bài dạy nội dung “Thu thập, phân loại, kiểm đếm” ................59

3.5.2. Kế hoạch bài dạy nội dung “Biểu đồ” (lớp 4).........................................62

3.6. Kết quả thực nghiệm sƣ phạm....................................................................66

Kết luận chƣơng 3..............................................................................................68

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................69

1. Kết luận..........................................................................................................69

2. Khuyến nghị...................................................................................................69

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN VĂN......70

TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................71

iv

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

DTTS : Dân tộc thiểu số

GQVĐ : Giải quyết vấn đề

GV : Giáo viên

HS : Học sinh

NL : Năng lực

TH : Toán học