Thi hành quyết định giải quyết khiếu nại hành chính

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

LÝ NGUYỄN NGUYÊN VŨ

THI HÀNH QUYẾT ĐỊNH

GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

TP.HỒ CHÍ MINH, NĂM 2017

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

THI HÀNH QUYẾT ĐỊNH

GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp & Luật Hành chính

Mã số chuyên ngành: 60380102

Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐỖ MINH KHÔI

Học viên: LÝ NGUYỄN NGUYÊN VŨ

Lớp: CHL K2 – KHÁNH HÒA

TP.HỒ CHÍ MINH, NĂM 2017

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan danh dự luận văn này là kết quả của quá trình tổng hợp và

nghiên cứu nghiêm túc của bản thân tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của Ts. Đỗ

Minh Khôi. Các số liệu nêu trong luận văn là trung thực, chính xác./.

Tác giả luận văn

Lý Nguyễn Nguyên Vũ

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BMNN Bộ máy nhà nước

BTTUBTWMTTQVN Ban Thanh tra ủy ban trung ương mặt trận tổ

quốc Việt Nam

CB,CC,VC Cán bộ, công chức, viên chức

CT-XH Chính trị - Xã hội

CNXH Chủ nghĩa xã hội

CQHCNN Cơ quan hành chính nhà nước

CQNN Cơ quan nhà nước

HCNN Hành chính nhà nước

HVHC Hành vi hành chính

HĐND Hội đồng nhân dân

KNHC Khiếu nại hành chính

KT - XH Kinh tế - Xã hội

MTTQ Mặt trận tổ quốc

NNPQ Nhà nước pháp quyền

QLNN Quản lý nhà nước

QĐHC Quyết định hành chính

TTLT/BTC Thông tư liên tịch/Bộ tài chính

TANDTC Tòa án nhân dân tối cao

TLĐLĐVN Tổng liên đoàn lao động Việt Nam

UBND Ủy ban nhân dân

UBPL Ủy ban pháp luật

UBTƯ Ủy ban trung ương

XH Xã hội

XHCN Xã hội chủ nghĩa

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Hình 2.1 Thẩm quyền giải quyết khiếu nại 41

Hình 2.2 Số vụ việc khiếu nại năm 2015 và năm 2016 43

Hình 2.3 Số vụ việc phức tạp tồn động theo khu vực 48

Hình 2.4 Nội dung khiếu nại tập trung các lĩnh vực 49

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ THI HÀNH QUYẾT ĐỊNH

GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH..........................................................6

1.1. Khái niệm, đặc điểm, nguyên tắc thi hành quyết định giải quyết khiếu

nại hành chính........................................................................................................6

1.1.1. Khái niệm khiếu nại, thi hành quyết định giải quyết khiếu nại..................6

1.1.2. Đặc điểm thi hành quyết định giải quyết khiếu nại hành chính.................7

1.1.3 Nguyên tắc thi thành quyết định giải quyết khiếu nại hành chính ..............8

1.2. Trách nhiệm thi hành quyết định giải quyết khiếu nại hành chính ..........9

1.2.1. Trách nhiệm của người giải quyết khiếu nại trong việc thi hành quyết

định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật ...................................................9

1.2.2. Trách nhiệm của người bị khiếu nại trong việc thi hành quyết định giải

quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật...................................................................9

1.2.3. Trách nhiệm của người khiếu nại trong việc thi hành quyết định giải

quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật.................................................................10

1.2.4. Trách nhiệm của người có quyền, lợi ích hợp pháp liên quan trong việc thi

hành quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật ................................10

1.2.5. Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức quản lý cán bộ, công chức trong việc thi

hành quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật ................................10

1.2.6. Trách nhiệm của cơ quan được giao tổ chức thi hành quyết định giải

quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật.................................................................10

1.2.7. Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác trong việc thi hành

quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật .......................................11

1.2.8. Thẩm quyền trong việc xem xét lại việc giải quyết khiếu nại có vi phạm

pháp luật.............................................................................................................11

1.3. Cơ sở pháp lý của hoạt động thi hành quyết định giải quyết khiếu nại

hành chính có hiệu lực pháp luật .......................................................................12

1.3.1 Nội dung thi hành quyết định giải quyết khiếu nại hành chính có hiệu lực

pháp luật.............................................................................................................12

1.3.2. Trình tự thi hành quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật.13

1.4. Các biện pháp bảo đảm thi hành quyết định giải quyết khiếu nại hành

chính......................................................................................................................25

1.4.1. Thông báo công khai quyết định giải quyết khiếu nại hành chính...........25

1.4.2. Lựa chọn phương tiện thông tin để thông báo .........................................25

1.4.3. Kiểm tra, giám sát, theo dõi, đôn đốc việc thực hiện quyết định giải quyết

khiếu nại hành chính ..........................................................................................26

1.4.4. Xử lý vi phạm trong việc thực hiện quyết định giải quyết khiếu nại hành

chính ...................................................................................................................27

1.4.5. Báo cáo với cơ quan có thẩm quyền ........................................................27

1.4.6. Giáo dục, tuyên truyền pháp luật, động viên tuyên truyền người dân thực

hiện quyết định giải quyết khiếu nại hành chính................................................28

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THI HÀNH QUYẾT ĐỊNH GIẢI QUYẾT

KHIẾU NẠI HÀNH CHÍNH..................................................................................29

2.1. Tình hình khiếu nại hành chính từ năm 2005 đến nay .............................29

2.1.1. Tổng quát tình hình khiếu nại hành chính................................................29

2.1.2. Tình hình giải quyết khiếu nại hành chính...............................................31

2.2. Thực trạng thi hành quyết định giải quyết khiếu nại hành chính ...........36

2.2.1. Công tác chỉ đạo thi hành giải quyết khiếu nại hành chính.....................36

2.2.2. Thực trạng hoạt động thi hành quyết định giải quyết khiếu nại hành

chính ...................................................................................................................40

2.2.3. Thực trạng thực hiện các biện pháp bảo đảm thi hành quyết định giải

quyết khiếu nại hành chính.................................................................................51

2.3. Những hạn chế và nguyên nhân chung.......................................................58

2.3.1. Những bất cập trong quy định của pháp luật...........................................58

2.3.2. Những bất cập trong việc thực hiện các biện pháp bảo đảm trong trình tự

thủ tục thi hành quyết định giải quyết khiếu nại hành chính .............................60

2.4. Một số kết luận rút ra qua thực tiễn thi hành quyết định giải quyết

khiếu nại hành chính ...........................................................................................63

CHƯƠNG 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO THI HÀNH QUYẾT

ĐỊNH GIẢI QUYẾT KHIẾU NẠI ........................................................................66

3.1. Quan điểm đảm bảo thi hành quyết định giải quyết khiếu nại hành chính

...............................................................................................................................66

3.1.1. Đẩy mạnh hoạt động giải quyết khiếu nại hành chính là góp phần bảo

đảm các quyền của công dân trong bối cảnh xây dựng nhà nước pháp quyền

Việt Nam xã hội chủ nghĩa .................................................................................66

3.1.2. Giải quyết khiếu nại hành chính là góp phần bảo đảm hiệu lực, hiệu quả

hoạt động quản lý hành chính nhà nước ............................................................67

3.2. Một số kiến nghị về xây dựng pháp luật.....................................................68

3.2.1. Về trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại...................................................70

3.2.2. Đối với cơ chế giải quyết khiếu nại hành chính.......................................71

3.2.3. Đối với quy định về tổ chức đối thoại và thì hành giải quyết khiếu nại có

hiệu lực pháp luật...............................................................................................73

3.3. Kiến nghị về giải pháp nâng cao hiệu quả thi hành quyết định giải quyết

khiếu nại hành chính ...........................................................................................74

3.3.1. Đổi mới cán bộ và công tác cán bộ đối với đội ngũ công chức làm nhiệm

vụ giải quyết khiếu nại hành chính.....................................................................74

3.3.2. Bảo đảm cơ sở vật chất phục vụ hoạt động tiếp công dân, giải quyết

khiếu nại hành chính ..........................................................................................76

3.3.3. Tuyên truyền phổ biến pháp luật về khiếu nại .........................................77

3.3.4. Đối với Chính phủ ....................................................................................78

3.3.5. Đối với các bộ ngành, các cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại

hành chính ..........................................................................................................78

KẾT LUẬN..............................................................................................................80

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

- Quyết định giải quyết khiếu nại hành chính là sản phẩm, kết quả của quá

trình giải quyết khiếu nại (từ thụ lý, xác minh, kết luận và ra quyết định giải quyết

khiếu nại) của cơ quan hành chính Nhà nước đối với khiếu nại của công dân, cơ

quan, tổ chức hoặc cán bộ, công chức. Thi hành quyết định giải quyết khiếu nại

hành chính có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo đảm hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà

nước, khôi phục các quyền và lợi ích chính đáng của công dân và tổ chức; đồng thời

cũng là một trong những giải pháp góp phần giải quyết tình hình khiếu nại phức tạp,

dai dẳng như hiện nay.

Thời gian qua, trước tình trạng số vụ việc khiếu nại, tố cáo đông người, kéo

dài, vượt cấp có xu hướng gia tăng, Bộ Chính trị đã có Chỉ thị số 35-CT/TW ngày

26/5/2014 về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác tiếp công dân và

giải quyết khiếu nại, tố cáo. Chỉ thị đặc biệt nhấn mạnh đến việc xử lý các hành vi

vi phạm pháp luật và nâng cao trách nhiệm của thủ trưởng các cơ quan hành chính

nhà nước trong thi hành quyết định giải quyết khiếu nại. Do đó, cần phải có phương

án phù hợp nhằm kịp thời thể chế hóa chỉ đạo của Đảng trong lĩnh vực giải quyết

khiếu nại hành chính.

Luật Khiếu nại cũng đã quy định các quyết định giải quyết khiếu nại sẽ có hiệu

lực pháp luật sau một thời hạn nhất định (30 ngày trong trường hợp thông thường và

sau 45 ngày đối với vùng sâu, vùng xa, vùng đi lại khó khăn) kể từ ngày ban hành

hoặc kể từ ngày mà người khiếu nại không khiếu nại lần 2 đối với trường hợp giải

quyết lần đầu. Đồng thời, Luật cũng quy định người giải quyết khiếu nại, người khiếu

nại, người bị khiếu nại, người có quyền, nghĩa vụ liên quan chịu trách nhiệm thi hành;

trường hợp cần thiết, yêu cầu các cơ quan chức năng có biện pháp để đảm bảo việc

thi hành, cũng như giao Chính phủ quy định chi tiết về nội dung này.

Nghị định số 75/2012/NĐ-CP ngày 3/10/2012 của Chính phủ quy định chi tiết

một số điều của Luật khiếu nại cũng đã làm rõ một số khía cạnh có liên quan đến

việc thi hành quyết định giải quyết khiếu nại. Tuy nhiên, qua rà soát cho thấy, các

văn bản quy phạm pháp luật hiện hành vẫn còn thiếu các quy định cần thiết làm căn

cứ cho việc thi hành quyết định giải quyết khiếu nại có hiệu lực pháp luật.

Đánh giá tình hình giải quyết khiếu nại trên phạm vi một số tỉnh Duyên Hải

Miền Trung trong những năm qua, cho thấy việc thi hành quyết định giải quyết

khiếu nại hành chính còn nhiều tồn tại, hạn chế, đặc biệt là thiếu kỷ luật, kỷ cương

hành chính hoặc thiếu tinh thần trách nhiệm của các cấp có thẩm quyền; việc thi