THẾ KỶ CỦA NHỮNG CUỘC CHIẾN TRANH

ChiÕn tranh vµ hoµ b×nh

---------------

ThÕ kû cña nh÷ng cuéc chiÕn tranh

NÕu nh hoµ b×nh ®îc dïng lµm thíc ®o th× thÕ kØ 20 mµ chóng ta võa sèng

qua cã lÏ lµ thÕ kØ ng¾n nhÊt trong lÞch sö loµi ngêi.

ChØ tÝnh trong nöa ®Çu thÕ kû, chÝnh x¸c lµ trong 31 n¨m, kÓ tõ n¨m

1914 ®Õn 1945, nh©n lo¹i ®· ph¶i tr¶i qua hai cuéc chiÕn tranh thÕ giíi v« cïng

khèc liÖt.

Khi anh thanh niªn 19 tuæi Ga-vri-l« ¸m s¸t Hoµng tö níc Aã Phr¨ng

PhÐc-®i-n¨ng vµo ngµy 28-6-1914 t¹i Xa-ra-giª-v«, anh ta còng kh«ng thÓ ngê

r»ng m×nh ®· ch©m måi cho nh÷ng n¨m m¸u löa ë Ch©u ¢u trong cuéc thÕ

chiÕn lÇn thø nhÊt mµ c¸i gi¸ ph¶i tr¶ lµ 9 triÖu ngêi thiÖt m¹ng vµ chõng gÊp ®«i

con sè ®ã bÞ th¬ng. Kh«ng chØ giíi h¹n ë Ch©u ¢u, chiÕn tranh còng lan sang

khu vùc Trung §«ng vµ mét phÇn Ch©u Phi. §©y còng lµ cuéc chiÕn tranh ®Çu

tiªn diÔn ra h×nh thøc kh«ng chiÕn gi÷a c¸c bªn tham gia chiÕn tranh. Cuéc

chiÕn tranh thÕ giíi nµy kÕt thóc n¨m 11918, khi cuéc c¸ch m¹ng v« s¶n diÔn ra

th¾ng lîi ë níc Nga.

21 n¨m sau, ngµy 1-9-1939, nh÷ng chiÕc m¸y bay, xe t¨ng vµ lÝnh bé binh

cña HÝt-le tiÕn vµo Ba Lan, khëi ®Çu cho cuéc chiÕn tranh thÕ giíi míi, lÇn nµy

khèc liÖt vµ ®Ém m¸u h¬n nhiÒu so víi cuéc chiÕn tranh tríc. BÞ l«i vµo vßng

chiÕn lÇn nµy kh«ng chØ cã c¸c níc Ch©u ¢u mµ cßn cã hµng lo¹t c¸c quèc gia

Ch©u ¸, Ch©u Phi, Ch©u §¹i D¬ng. Sau khi ra søc tr¸nh nÐ, cuèi cïng th× trËn

chiÕn Tr©n Ch©u C¶ng còng l«i níc Mü vµo cuéc chiÕn. Nh÷ng con sè th¬ng

vong kinh khñng h¬n nhiÒu : h¬n 100 triÖu binh lÝnh cã vò trang, 30 triÖu d©n

thêng-trong ®ã cã 6 triÖu ngêi Do Th¸i-®· bÞ thiÖt m¹ng trong cuéc chiÕn tranh

thÕ giíi nµy.ChiÕn tranh kÕt thóc khi Hång qu©n Liªn X« tiÕn vµo c¾m l¸ cê