Thế giới nghệ thuật trong cho tôi xin một vé đi tuổi thơ của nguyễn nhật ánh.

1

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA NGỮ VĂN

----------

NGUYỄN THỊ OANH

Thế giới nghệ thuật trong Cho tôi xin một vé đi

tuổi thơ của Nguyễn Nhật Ánh

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Nói đến văn học dành cho thiếu nhi ta không thể không nhắc đến những

cái tên quen thuộc như Tô Hoài, Võ Quảng, Trần Đăng Khoa… Bên cạnh đó

còn có những cây bút trẻ như Phùng Ngọc Hùng, Trần Thiên Hương, Nguyễn

Ngọc Thuần, Nguyễn Nhật Ánh. Trong số những tác giả kể trên, Nguyễn

Nhật Ánh nổi lên như một hiện tượng với số lượng tác phẩm và số lần xuất

bản kỉ lục. Ông thành công trên rất nhiều lĩnh vực như nhà văn, nhà báo, nhà

giáo, nhà thơ nhưng có lẽ ông được biết đến nhiều nhất ở vai trò nhà văn.

Nguyễn Nhật Ánh được bình chọn là tác giả tiêu biểu nhất của văn học thiếu

nhi Việt Nam những năm cuối thế kỉ XX.

Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ là cuốn sách khá đặc biệt của nhà văn

Nguyễn Nhật Ánh. Với tác phẩm này, ông đã khẳng định sự chuyên nghiệp

2

trong phong cách viết và trong “độ rung” về cảm xúc. Câu chuyện hồn nhiên

tinh nghịch của bốn cô cậu bé đã mang lại cho nhà văn Nguyễn Nhật Ánh

nhiều giải thưởng: Tác phẩm bán chạy nhất tại hội sách Thành phố Hồ Chí

Minh năm 2008, cuốn sách hay nhất năm 2008 (theo bình chọn của bạn đọc

báo Người lao động), giải vàng sách hay của Hội xuất bản Việt Nam, giải

thưởng Hội nhà văn 2009, giải thưởng văn học Asean 2010. Ngoài ra, tác

phẩm còn được dịch ra tiếng nước ngoài như tiếng Thái, tiếng Nhật.

Đến với tác phẩm Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, ta bắt gặp thế giới trẻ

thơ vô cùng hồn nhiên, đáng yêu. Những trò chơi tinh nghịch, những nghĩ suy

ngộ nghĩnh giàu tưởng tượng là đặc trưng của tuổi thơ. Đọc tác phẩm ta như

lạc vào thế giới của sự hồn nhiên mà cũng không ít suy tư, trăn trở. Cách kể

chuyện hấp dẫn, giọng điệu dí dỏm, ngôn ngữ sống động… là những nét đặc sắc

nghệ thuật tạo nên sự cuốn hút cho tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh.

Chọn đề tài: “Thế giới nghệ thuật trong Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ

của Nguyễn Nhật Ánh” giúp chúng tôi tìm hiểu sâu hơn nội dung tư tưởng

cũng như nghệ thuật viết truyện của Nguyễn Nhật Ánh, từ đó khẳng định

thêm những đóng góp của ông cho nền văn học đương đại Việt Nam.

2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

Tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh không chỉ mang lại cho người đọc

tiếng cười trong trẻo mà còn ẩn chứa ý nghĩa giáo dục sâu sắc. Nhiều bạn đọc

đã coi Nguyễn Nhật Ánh là người thầy của mình và những tác phẩm của ông

như những cuốn sách giáo khoa. Tuy là nhà văn có khá nhiều độc giả yêu mến

và số lượng tác phẩm được xuất bản nhiều nhưng đến nay có không nhiều

công trình đi sâu nghiên cứu về các tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh. Những

bài viết về Nguyễn Nhật Ánh chủ yếu chỉ ở dưới dạng những bài giới thiệu,

phỏng vấn nhỏ trên các báo, trang web, đài phát thanh, truyền hình. Nhìn

chung các bài viết này đã thể hiện sự phong phú khi đánh giá những sáng tác

3

của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh dưới nhiều góc độ. Tiêu biểu có những bài viết

của các tác giả sau:

Tác giả Vân Thanh với bài viết “Nguyễn Nhật Ánh - nhà văn thân quý

của tuổi thơ” cho ta cái nhìn khái quát về những sáng tác của Nguyễn Nhật

Ánh cả về nội dung và nghệ thuật. Cũng ở đó, Vân Thanh đã đưa ra nhận xét

“Truyện của Nguyễn Nhật Ánh có khả năng đi vào lòng người bởi tình cảm

nồng hậu của tác giả đối với các lứa tuổi trẻ thơ mà anh luôn yêu quý và tôn

trọng” [25, tr.20]

Tác giả Vũ Ân Thy trong bài viết Nhà Văn Nguyễn Nhật Ánh – “Tôi

viết như cậu học trò” đã giải thích tại sao tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh

được bạn đọc đón nhận rất nồng nhiệt: “Có lẽ do tâm hồn của tôi gần gũi với

tâm hồn của các em nên những gì tôi viết ra, các em cảm thấy như chuyện

của chính mình” [26]. Tác giả cũng cho rằng: “Nguyễn Nhật Ánh không chỉ

trở thành lá chắn cho tâm hồn học trò, anh còn mang lại cho văn học thanh

thiếu niên một sinh khí mới, lãng mạn, dí dỏm, nghịch ngợm và lành mạnh”

[26]

Tác giả Nguyễn Thị Thanh Xuân trong bài viết “Cho tôi xin một vé đi

tuổi thơ (Đọc văn xuôi Nguyễn Nhật Ánh)” nhận xét về đề tài, ngôn ngữ, cách

viết, giá trị các tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh:“Trong tiểu thuyết của anh,

không gian không rộng lắm, thời gian không dài lắm, những câu chuyện cũng

chẳng có gì là ly kỳ để kích thích trí tò mò chuộng lạ của độc giả trẻ tuổi như

các loại truyện cổ tích, truyện phiêu lưu, viễn tưởng, thế mà trẻ thơ vẫn “say

anh như điếu đổ” [28, tr 22]

Tác giả Nguyễn Thị Thanh Hương đưa ra nhận xét về nhân vật “tôi”

trong tác phẩm Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, đồng thời khẳng định thành

công của Nguyễn Nhật Ánh khi viết tác phẩm này: “Mỗi nhà văn khi sáng tác

đều có sẵn một tín niệm nghệ thuật. Viết cho trẻ con hay viết về trẻ con thì

4

đều cần phải dùng quan năng của trẻ em để sáng tạo. Và Nguyễn Nhật Ánh

đã có được cái ân sủng trời cho ấy khi viết về trẻ thơ. Ông đã tạo nên một

kiểu nhân vật “tôi” đứa trẻ - người lớn trong truyện “Cho tôi xin một vé đi

tuổi thơ” không giả dối, không đóng vai, không “cưa sừng làm nghé” mà

chân thực, sống động để mỗi đứa trẻ khi đọc cuốn sách đều thấy chính mình ở

đó và mỗi người lớn khi lật giở từng trang viết đều thấy nhớ về đứa trẻ đã

sống trong mình” [18]

Như vậy qua các ý kiến nhận xét, đánh giá về các sáng tác của nhà văn

Nguyễn Nhật Ánh và tác phẩm Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ ta thấy rằng

Nguyễn Nhật Ánh và Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ được đón nhận, đánh giá

một cách nồng nhiệt. Tuy nhiên các công trình nghiên cứu đó mới chỉ dừng

lại ở những nhận định, đánh giá mang tính chất khái quát, chưa có công trình

nào nghiên cứu sâu về thế giới nghệ thuật truyện Cho tôi xin một vé đi tuổi

thơ. Chính vì thế, trong khóa luận này chúng tôi đi vào nghiên cứu thế giới

nghệ thuật truyện Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ, thông qua đó góp phần hiểu

rõ hơn về những đóng góp của tác phẩm Nguyễn Nhật Ánh đối với sự vận

động của văn học thiếu nhi hiện nay.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

- Đối tượng nghiên cứu của đề tài là: Thế giới nghệ thuật trong Cho tôi

xin một vé đi tuổi thơ được thể hiện: cảm hứng nghệ thuật, không - thời gian

nghệ thuật, ngôn ngữ và giọng điệu.

- Phạm vi khảo sát: trong tác phẩm Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ

(2008)

4. Giới thuyết thuật ngữ

- Thế giới nghệ thuật: “khái niệm chỉ tính chỉnh thể của sáng tác nghệ

thuật (một tác phẩm, một loại hình tác phẩm, sáng tác của tác giả, một trào

lưu). Thế giới nghệ thuật nhấn mạnh rằng sáng tác nghệ thuật là một thế giới

5

riêng được sáng tạo ra theo các nguyên tắc tư tưởng, khác với thế giới thực

tại vật chất hay thế giới tâm lý của con người, mặc dù nó phản ánh các thế

giới ấy. Thế giới nghệ thuật có không gian riêng, thời gian riêng, có quy luật

tâm lý riêng, có quan hệ xã hội riêng, quan niệm đạo đức, thang bậc giá trị

riêng” [11, tr.302].

5. Phương pháp nghiên cứu

Để giải quyết đề tài này, chúng tôi sử dụng kết hợp các phương pháp

nghiên cứu sau:

- Phương pháp phân tích, tổng hợp: Phương pháp này được sử dụng để

tìm hiểu các đặc điểm nội dung và hình thức trong Cho tôi xin một vé đi tuổi

thơ từ đó rút ra những nhận định khái quát về tác phẩm.

- Phương pháp so sánh, đối chiếu: Phục vụ có hiệu quả cho việc tìm ra

những nét mới mẻ, khác biệt trong tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh cả về nội

dung và nghệ thuật.

- Phương pháp cấu trúc - hệ thống: Xem xét yếu tố tạo nên cấu trúc tác

phẩm, tìm ra nguyên tắc chi phối sự hình thành của chúng.

6. Bố cục khóa luận

Ngoài phần mở đầu, kết luận và tài liệu tham khảo, khóa luận của

chúng tôi được chia làm 3 chương.

Chương 1. Cảm hứng nghệ thuật trong Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ

Chương 2. Không gian, thời gian nghệ thuật trong Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ

Chương 3. Ngôn ngữ và giọng điệu trong Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ