Thanh tra, kiểm tra đối với cơ quan thi hành án dân sự địa phương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

TÔ MINH TÂM

THANH TRA, KIỂM TRA ĐỐI VỚI

CƠ QUAN THI HÀNH ÁN DÂN SỰ

ĐỊA PHƯƠNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật Hành chính

Mã số: 60380102

Người hướng dẫn khoa học: PGS - TS TRƯƠNG ĐẮC LINH

Tp. Hồ Chí Minh – 2013

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu sử

dụng trong bài viết là chính xác và trung thực. Nếu có sai trái, tôi xin chịu trách

nhiệm trước Hội đồng chấm điểm và nhà trường theo Quy chế đào tạo sau đại

học của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo.

TP.HCM, ngày 05 tháng 10 năm 2013

Người cam đoan

Tô Minh Tâm

MỤC LỤC

LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................ 1

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ THANH TRA,

KIỂM TRA ĐỐI VỚI CƠ QUAN THI HÀNH ÁN DÂN SỰ ĐỊA

PHƯƠNG ....................................................................................................... 5

1.1. Khái niệm về thanh tra, kiểm tra đối với cơ quan Thi hành án dân sự

địa phương .. ............................................................................................ 5

1.1.1. Khái niệm thanh tra đối với cơ quan Thi hành án dân sự

địa phương ....................................................................................... 5

1.1.2. Khái niệm kiểm tra đối với cơ quan Thi hành án dân sự

địa phương ....................................................................................... 10

1.1.3. Sự khác nhau giữa thanh tra và kiểm tra đối với cơ quan Thi hành án

dân sự địa phương ........................................................................ 11

1.2. Nguyên tắc thanh tra, kiểm tra đối với cơ quan Thi hành án dân

sự địa phương ........................................................................................ 15

1.2.1. Nguyên tắc thanh tra đối với cơ quan Thi hành án dân sự địa

phương ............................................................................................ 15

1.2.2. Nguyên tắc kiểm tra đối với cơ quan Thi hành án dân sự địa

phương ............................................................................................ 19

1.3. Chủ thể thực hiện thanh tra, kiểm tra đối với cơ quan Thi hành

án dân sự địa phương ........................................................................... 21

1.3.1. Chủ thể có thẩm quyền thanh tra đối với cơ quan Thi hành án dân

sự địa phương ................................................................................ 21

1.3.2. Chủ thể có thẩm quyền kiểm tra đối với cơ quan Thi hành án dân

sự địa phương ................................................................................. 24

1.4. Nội dung thanh tra, kiểm tra trong hoạt động thi hành án dân sự

địa phương ............................................................................................ 25

1.4.1. Nội dung thanh tra đối với cơ quan Thi hành án dân sự địa

phương ........................................................................................... 25

1.4.2. Nội dung kiểm tra đối với cơ quan Thi hành án dân sự địa phương

..................................................................................................................... 28

1.5 . Trình tự, thủ tục tiến hành thanh tra, kiểm tra đối với cơ quan

Thi hành án dân sự địa phương .......................................................... 31

1.5.1. Kế hoạch thanh tra, kiểm tra đối với cơ quan Thi hành án

dân sự địa phương .......................................................................... 31

1.5.2. Thực hiện hoạt động thanh tra, kiểm tra đối với cơ quan

Thi hành án dân sự địa phương ...................................................... 34

1.5.3. Kết luận và thực hiện kết luận thanh tra, kiểm tra đối với cơ

quan Thi hành án dân sự địa phương ............................................ 35

Kết luận Chương 1 ............................................................................................ 39

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THANH TRA, KIỂM TRA ĐỐI VỚI

CƠ QUAN THI HÀNH ÁN DÂN SỰ ĐỊA PHƯƠNG (TỪ THỰC

TIỄN TỈNH LONG AN) VÀ KIẾN NGHỊ ................................................ 40

2.1. Khái quát về đặc điểm tự nhiên - xã hội tỉnh Long An và các cơ

quan Thi hành án dân sự tại tỉnh Long An ..................................... 40

2.1.1. Khái quát về đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội tỉnh Long

An .................................................................................................... 40

2.1.2. Một vài nét về công tác tư pháp tỉnh Long An ........................... 40

2.1.3. Các cơ quan Thi hanh án dân sự tỉnh Long An ......................... 41

2.1.4. Tình hình thi hành án dân sự tại tỉnh Long An ............................... 43

2.2 . Thực trạng hoạt động thanh tra đối với cơ quan Thi hành án

dân sự địa phương và kiến nghị ........................................................ 44

2.2.1. Thực trạng hoạt động thanh tra của Thanh tra Chính phủ

đối với các cơ quan Thi hành án dân sự địa phương ... ................... 44

2.2.2. Thực trạng hoạt động thanh tra của Thanh tra Bộ Tư pháp

đối với các cơ quan Thi hành án dân sự địa phương ................... 45

2.2.3. Nhận xét và kiến nghị về hoạt động thanh tra đối với các cơ

quan Thi hành án dân sự địa phương ............................................ 51

2.3. Thực trạng hoạt động kiểm tra đối với cơ quan Thi hành án dân

sự địa phương và kiến nghị .................................................................... 62

2.3.1. Thực trạng hoạt động kiểm tra của Tổng Cục Thi hành án dân sự

đối với các cơ quan Thi hành án dân sự địa phương ....................... 62

2.3.2. Thực trạng hoạt động kiểm tra của các cơ quan Thi hành án

dân sự địa phương .......................................................................... 67

2.3.4. Nhận xét và kiến nghị về hoạt động kiểm tra đối với các cơ

quan Thi hành án dân sự địa phương ............................................ 79

Kết luận Chương 2 ........................................................................................ 84

KẾT LUẬN .................................................................................................... 86

1

LỜI MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Thi hành án dân sự là giai đoạn cuối cùng của quá trình tố tụng, là một hoạt

động nhằm đưa Bản án, Quyết định về phần dân sự của Toà án, quyết định của Hội

đồng xử lý vụ việc cạnh tranh và quyết định của Trọng tài thương mại đã có hiệu

lực pháp luật ra thi hành trên thực tế.

Việc các Bản án, Quyết định của Toà án được thi hành đúng pháp luật trên

thực tế không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo vệ lợi ích của Nhà nước,

quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tổ chức mà còn có ý nghĩa trong

việc nâng cao năng lực quản lý nhà nước, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa,

đảm bảo trật tự an toàn xã hội, đáp ứng yêu cầu của Nhà nước pháp quyền xã hội

chủ nghĩa.

Những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã xác định công tác thi hành án dân sự

là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành Tư pháp, đã có nhiều quan tâm

chỉ đạo, ban hành các Nghị quyết, uật và các văn bản dưới luật về v n đề này.

Ngày 14/11/2008, Quốc hội khoá XII thông qua uật Thi hành án dân sự, theo đó

việc tổ chức và quản lý thi hành án dân sự thay đổi, cơ quan Thi hành án dân sự

được tổ chức theo hệ thống thống nh t từ trung ương xuống địa phương, các quy

định về thi hành án dân sự chặt chẽ hơn, bảo đảm sự quản lý các cơ quan Thi hành

án dân sự tập trung thống nh t, tổ chức và hoạt động của các cơ quan Thi hành án

dân sự từng bước được kiện toàn đi vào nề nếp, về chuyên môn nghiệp vụ đã có

nhiều chuy n biến tích cực đạt được nhiều kết quả khả quan.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt làm được, công tác thi hành án dân sự hiện

v n còn tồn tại nhiều khó khăn, vướng m c cần phải được giải quyết. Hiệu quả công

tác thi hành án dân sự đạt được chưa thật sự bền vững, chưa đáp ứng được yêu cầu

nhiệm vụ; Hoạt động thi hành án chưa thật sự đảm bảo được tính công bằng và

nghiêm minh của pháp luật; Công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo đã đạt một số kết

quả nhưng còn những vụ việc tồn đọng kéo dài chưa được giải quyết; Công tác ch p

hành kỷ cương, kỷ luật của một số cán bộ, công chức thi hành án chưa nghiêm, v.v.

Đây là v n đề r t bức xúc đang đặt ra trong công tác thi hành án dân sự hiện

nay. Thực trạng này có nhiều nguyên nhân, như: Hệ thống các văn bản pháp lý về

thi hành án dân sự chưa đầy đủ, chậm được bổ sung, sửa đổi kịp thời; Công tác

thanh tra, ki m tra thi hành án dân sự chưa được chú trọng đúng mức.

2

Vì vậy, đ giải quyết tình trạng trên và nâng cao hiệu quả công tác thi hành án

dân sự, chúng ta cần nghiên cứu đề ra các giải pháp đồng bộ, thống nh t trong công

tác thi hành án dân sự, đặc biệt là công tác thanh tra, ki m tra đối với các cơ quan

Thi hành án dân sự địa phương. Vì công tác thanh tra, ki m tra thi hành án dân sự là

nhiệm vụ thiết yếu, thường xuyên của cơ quan quản lý nhà nước về thi hành án dân

sự; thông qua đó phát hiện những khuyết đi m, vi phạm, giúp cho cơ quan Thi hành

án dân sự kh c phục, rút kinh nghiệm và xử lý kịp thời, đảm bảo các bản án, quyết

định của Tòa án được thi hành triệt đ , chính xác, đầy đủ, đúng pháp luật. Công tác

thanh tra, ki m tra thi hành án dân sự còn giúp cơ quan quản lý nhà nước về thi

hành án dân sự xây dựng, sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các quy định pháp luật về

công tác thi hành án dân sự.

Với t t cả những lý do trên, tôi chọn Đề tài “ h nh t t ơ

u n th h nh n n hương làm luận văn thạc sĩ luật chuyên ngành uật

hành chính.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Những năm gần đây, đã có một số công trình nghiên cứu về v n đề thi hành án

dân sự, như: Đề tài nghiên cứu khoa học c p Bộ “Mô hình quản lý thống nhất công

tác thi hành án", mã số 96-98- 027/ĐT do Cục Thi hành án dân sự - Bộ Tư pháp

chủ trì thực hiện; Đề tài c p Nhà nước đang thực hiện: “ uận cứ khoa học của việc

đổi mới tổ chức và hoạt động thi hành án ở Việt Nam trong giai đoạn mới” do Bộ

Tư pháp chủ trì; Đề tài: “Thi hành án dân sự, thực trạng và hướng hoàn thiện của

Dự án VIE/98/001” do Bộ Tư pháp chủ trì thực hiện dự án. iên quan đến thi hành

án dân sự còn có một số luận án tiến sĩ, luận văn thạc sĩ, như: uận án tiến sĩ luật

học “Hoàn thiện pháp luật thi hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay” của Nguyễn

Thanh Thuỷ (bảo vệ năm 2008 tại Học viện chính trị - hành chính quốc gia Hồ Chí

Minh); uận án tiến sĩ luật học “Pháp chế xã hội chủ nghĩa trong hoạt động thi

hành án dân sự ở Việt Nam hiện nay” của Nguyễn Quang Thái (bảo vệ năm 2008

tại Học viện chính trị - hành chính quốc gia Hồ Chí Minh); Các uận văn thạc sĩ

luật học như: “Các biện pháp cưỡng chế thi hành án dân sự, thực tiễn áp dụng và

hướng hoàn thiện" của tác giả Nguyễn Công ong; “Hoàn thiện pháp luật thi hành

án dân sự" của tác giả Nguyễn Thanh Thủy; “Khiếu nại và giải quyết khiếu nại

trong lĩnh vực thi hành án dân sự” của tác giả ê Thị ệ Duyên; “Xử phạt hành

chính trong thi hành án dân sự” của tác giả Hồ Chí Bửu Nghi; “Tổ chức và hoạt

động của cơ quan Thi hành án dân sự cấp tỉnh (từ thực tiễn thành phố Hồ Chí

3

Minh)” của tác giả Nguyễn Thị Huỳnh Phượng; “Quản lý Nhà nước trong lĩnh vực

thi hành án dân sự” của tác giả Đinh Duy Bằng. Ngoài ra, còn có một số bài báo

khoa học đăng trên các tạp chí, như: Bài viết “Thực trạng và một số kiến nghị

nhằm nâng cao hiệu quả công tác thi hành án dân sự” của tác giả Nguyễn

Thanh Thuỷ đăng trên Tạp chí kiểm sát, số 10/2008; “Công tác ki m sát thi

hành án dân sự theo uật THADS 2008” của tác giả Nguyễn Mạnh Hùng

đăng trên Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số chuyên đề Thi hành án dân sự và

v n đề xã hội hoá năm 2009; “Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của cơ

quan, tổ chức hữu quan trong thi hành án dân sự” của tác giả ê Anh Tu n

đăng trên Tạp chí Dân chủ và pháp luật, số tháng 10/2009; v.v.

Các công trình nêu trên đã có nội dung nghiên cứu về thi hành án dân sự ở

những góc độ, khía cạnh và mức độ khác nhau, nhưng chưa có công trình nào

chuyên nghiên cứu một cách cơ bản, hệ thống về thanh tra, ki m tra đối với cơ quan

Thi hành án dân sự ở địa phương nói chung, trong đó có các cơ quan Thi hành án

dân sự tại tỉnh ong An nói riêng. Vì vậy, đề tài “Thanh tra, ki m tra đối với cơ

quan Thi hành án dân sự địa phương” của luận văn này không tr ng l p với các

công trình đã được công bố ở nước ta những năm gần đây.

3. Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở phân tích những v n đề lý luận, pháp lý và thực tiễn thanh tra, ki m

tra đối với cơ quan Thi hành án dân sự địa phương, tác giả luận văn đề xu t các giải

pháp nhằm góp phần hoàn thiện công tác thanh tra, ki m tra đối với các cơ quan Thi

hành án dân sự ở địa phương nước ta nói chung, các cơ quan Thi hành án dân sự tại

tỉnh ong An, nơi tác giả công tác nói riêng trong giai đoạn hiện nay.

3.2. Nhiệm vụ của đề tài

Đ đạt được mục đích trên, đề tài có nhiệm vụ:

- Nghiên cứu cơ sở lý luận và pháp lý về về thanh tra, ki m tra đối với cơ quan

Thi hành án dân sự địa phương.

- Nghiên cứu thực trạng hoạt động thanh tra, ki m tra đối với cơ quan Thi hành

án dân sự tại tỉnh ong An, nơi tác giả đang công tác.

- Đề xu t các giải pháp nhằm hoàn thiện hoạt động thanh tra, ki m tra đối với

cơ quan Thi hành án dân sự địa phương nói chung, ở tỉnh ong An nói riêng.

4

4. Phạm vi nghiên cứu của luận văn

Trong khuôn khổ luận văn thạc sĩ luật học chuyên ngành luật hành chính, tác

giả chỉ tập trung nghiên cứu về cơ sở lý luận, pháp lý và thực trạng về thanh tra,

ki m tra đối với cơ quan Thi hành án dân sự địa phương.

uận văn tập trung khảo sát thực tiễn hoạt động thanh tra, ki m tra đối với các

cơ quan Thi hành án dân tại tỉnh ong An, nơi tác giả đang công tác và trong thời

gian những năm gần đây (từ năm 2009 đến năm 2013), k từ khi uật Thi hành án

dân sự năm 2008 có hiệu lực thi hành (01/7/2009).

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

Trên cơ sở quan đi m duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của Chủ nghĩa

Mác- ênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về Nhà nước và pháp luật, tác giả sử dụng các

phương pháp cụ th như: Phương pháp phân tích, phương pháp so sánh, phương

pháp thống kê, v.v. đ giải quyết những v n đề đặt ra của đề tài.

6. Ý nghĩa khoa học và giá trị ứng dụng của đề tài

- uận văn là công trình nghiên cứu cơ bản, có tính hệ thống về thanh tra,

ki m tra đối với các cơ quan Thi hành án dân sự địa phương ở nước ta.

- Một số kiến nghị của tác giả nhằm hoàn thiện các quy định pháp luật và thực

tiễn hoạt động thanh tra, ki m tra đối với các cơ quan Thi hành án dân sự địa

phương nếu được các cơ quan nhà nước có thẩm quyền tham khảo, tiếp thu sẽ góp

phần đổi mới và tăng cường hiệu lực, hiệu quả hoạt động thanh tra, ki m tra đối với

công tác thi hành án dân sự ở nước ta nói chung và công tác thi hành án dân sự ở địa

phương nói riêng.

- uận văn còn là tài liệu tham khảo cho giảng viên, học viên, sinh viên

chuyên ngành luật hành chính và những người làm công tác thực tiễn liên quan đến

lĩnh vực thi hành án dân sự, cũng như ai quan tâm đến đề tài này.

7. Cơ cấu của Luận văn

uận văn ngoài ời mở đầu, Kết luận, các Phụ lục và Danh mục tài liệu tham

khảo, gồm 2 chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý về thanh tra, kiểm tra đối với cơ quan Thi

hành án dân sự địa phương.

Chương 2: Thực trạng về thanh tra, kiểm tra đối với cơ quan Thi hành án dân

sự địa phương (từ thực tiễn tỉnh Long An) và kiến nghị.