THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG CễNG THƯƠNG CẦU GIẤY.DOC

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

Lêi më ®Çu



Bíc vµo thÕ kû 21, víi nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc tõ c«ng cuéc ®æi míi toµn

diÖn ®Êt níc, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®ang t¹o ra nh÷ng bíc ph¸t triÓn v÷ng ch¾c

trªn con ®êng héi nhËp vµ ph¸t triÓn. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc, ngµnh

ng©n hµng ViÖt Nam ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn ®¸ng kÓ. HÖ thèng Ng©n hµng

®· ®îc ®æi míi toµn diÖn, tõ néi dung ho¹t ®éng cho ®Õn c¬ cÊu tæ chøc, mét

trong nh÷ng néi dung ®æi míi cña hÖ thèng ®ã lµ ®a d¹ng ho¸ c¸c nghiÖp vô

ng©n hµng. Bªn c¹nh nh÷ng nghiÖp vô truyÒn thèng, c¸c ng©n hµng ®· vµ ®ang

¸p dông thªm nh÷ng nghiÖp vô míi cã tÝnh chÊt hiÖn ®¹i. Mét trong sè ®ã lµ

nghiÖp vô “b¶o l·nh ng©n hµng”.

Trªn thÕ giíi, nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng ®· ra ®êi vµ ®i vµo ho¹t ®éng tõ

thËp kû 70 (thÕ kû 20) vµ cho ®Õn nay nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng ®· trë

thµnh mét trong nh÷ng nghiÖp vô m¹nh nhÊt, ®Æc biÖt lµ trong xu híng toµn cÇu

ho¸ vÒ c¸c ho¹t ®éng th¬ng m¹i, ®Çu t, tÝn dông.

T¹i ViÖt Nam, nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng míi chØ thËt sù xuÊt hiÖn trong

vµi n¨m gÇn ®©y, nhng nã ®· ph¸t huy ®îc vai trß hÕt søc to lín, ®Æc biÖt lµ khi

nÒn kinh tÕ níc ta ®ang ph¶i ®èi mÆt víi kh«ng Ýt khã kh¨n, th¸ch thøc nh thiÕu

vèn, thiÕu c«ng nghÖ th«ng tin hiÖn ®¹i, uy tÝn trªn trêng quèc tÕ cha cao. Tuy

nhiªn, b¶o l·nh ng©n hµng lµ mét nghiÖp vô cßn míi mÎ, trong qu¸ tr×nh thùc

hiÖn cßn gÆp nhiÒu vÊn ®Ò víng m¾c, ®«i khi cßn g©y tæn thÊt cho ng©n hµng,

chÝnh v× nh÷ng lý do trªn ®· dÉn ®Õn sù ¸p dông nghiÖp vô b¶o l·nh vµo c¸c

ho¹t ®éng kinh tÕ cßn ë møc h¹n chÕ so víi nh÷ng ®ßi hái bøc b¸ch cña nÒn

kinh tÕ ViÖt Nam.

NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña nghiÖp vô b¶o l·nh, ngµnh Ng©n hµng nãi

chung vµ Chi nh¸nh ng©n hµng §T&PT Hµ Néi nãi riªng ®· cã ®Þnh híng ph¸t

triÓn trong thêi gian tíi lµ më réng vµ n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ ho¹t ®éng b¶o

l·nh nh»m gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng chung cña toµn hÖ thèng.

-1-

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

Lµ mét sinh viªn ngµnh ng©n hµng, t«i ®· nhËn thøc ®îc ý nghÜa, tÇm quan

träng cña c¸c nghiÖp vô ng©n hµng. Sau mét thêi gian thùc tËp t¹i Chi nh¸nh

Ng©n hµng §T&PT Hµ Néi, ®îc sù tËn t×nh chØ b¶o cña c¸c anh chÞ trong c¬

quan t«i ®· häc hái vµ t×m hiÓu t×nh h×nh thùc tÕ vµ m¹nh d¹n chän ®Ò tµi luËn

v¨n tèt nghiÖp: Gi¶i ph¸p më réng vµ n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng b¶o

l·nh t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi.

§èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi lµ nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng,

thùc tr¹ng ho¹t ®éng nghiÖp vô b¶o l·nh t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng §T&PT Hµ

Néi.

Môc tiªu cña ®Ò tµi:

- Lµm s¸ng tá c¬ së lý luËn, néi dung vµ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn

nghiÖp vô b¶o l·nh.

- Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ho¹t ®éng b¶o l·nh t¹i Ng©n hµng §Çu t vµ

Ph¸t triÓn Hµ Néi, tõ ®ã ®a ra nh÷ng vÊn ®Ò ®· ®¹t ®îc, nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ,

tõ ®ã t×m ra nguyªn nh©n cña nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ.

- §a ra nh÷ng gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ nh»m më réng vµ n©ng cao chÊt lîng

ho¹t ®éng b¶o l·nh t¹i Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi.

Toµn bé luËn v¨n tèt nghiÖp ®îc thÓ hiÖn trong 3 ch¬ng víi c¸c néi dung

sau:

Ch¬ng I: C¬ së lý luËn vÒ ho¹t ®éng b¶o l·nh cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i.

Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng b¶o l·nh t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng §T&PT Hµ

Néi.

Ch¬ng III: Gi¶i ph¸p më réng vµ n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éng b¶o l·nh t¹i

Ng©n hµng §T&PT Hµ Néi.

-2-

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

Ch¬ng I

C¬ së lý luËn vÒ ho¹t ®éng b¶o l·nh cña c¸c

Ng©n hµng th¬ng m¹i



1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ b¶o l nh Ng©n hµng ·

1.1.1. Kh¸i niÖm b¶o l·nh Ng©n hµng

1.1.1.1. B¶o l·nh lµ g×

Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, lu«n tån t¹i nh÷ng mèi quan hÖ x· héi kh¸c

nhau, c¸c mèi quan hÖ nµy v« cïng phong phó, ®a d¹ng vµ phøc t¹p. Trong quan

hÖ x· héi, quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña mçi bªn ®îc quan t©m ®Æc biÖt. ChØ cÇn

mét bªn kh«ng thùc hiÖn ®óng nghÜa vô cña m×nh th× ch¾c ch¾n sÏ ¶nh hëng ®Õn

quyÒn lîi cña ®èi t¸c, ®Æc biÖt lµ trong quan hÖ kinh tÕ. Trong khi ®ã, quan hÖ

kinh tÕ chØ diÔn ra lµnh m¹nh khi c¸c bªn thùc hiÖn ®óng nghÜa vô cña m×nh. V×

vËy c¸c bªn tham gia quan hÖ kinh tÕ ®Òu muèn cã sù ®¶m b¶o b»ng uy tÝn hay

tµi s¶n cña bªn thø ba vÒ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô cña ®èi t¸c. Sù ®¶m b¶o cña

bªn thø ba ®ã gäi lµ b¶o l·nh.

Cã hai h×nh thøc b¶o l·nh chñ yÕu:

- B¶o l·nh ®èi nh©n ®îc ¸p dông chñ yÕu ®èi víi c¸c quan hÖ phi tµi s¶n

trong c¸c lÜnh vùc h×nh sù, tè tông h×nh sù, chÕ tµi hµnh chÝnh vµ quan hÖ phi tµi

s¶n trong d©n sù.

- B¶o l·nh ®èi vËt ®îc ¸p dông chñ yÕu trong quan hÖ kinh tÕ vµ d©n sù cã

yÕu tè tµi s¶n. Víi sù ®¶m b¶o r»ng nÕu ngêi ®îc b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn

nghÜa vô th× bªn b¶o l·nh ph¶i ®Òn bï cho bªn nhËn b¶o l·nh mét sè tiÒn tháa

thuËn tõ tríc.

HiÖn nay, trong hÖ thèng ph¸p luËt ViÖt Nam, c¸c ®Þnh chÕ vÒ b¶o l·nh c¬

b¶n còng ®îc quy ®Þnh trªn c¸c nguyªn t¾c nµy. Tuy nhiªn cã nh÷ng quy ®Þnh

®Æc thï hiÖn ®ang tån t¹i ë hai lÜnh vùc lµ hîp ®ång d©n sù vµ hîp ®ång kinh tÕ.

-3-

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

Theo ®iÒu 306, bé luËt D©n sù cña níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt

Nam, b¶o l·nh ®îc ®Þnh nghÜa nh sau

“B¶o l·nh lµ viÖc ngêi thø ba (gäi lµ ngêi b¶o l·nh) cam kÕt víi bªn cã

quyÒn (gäi lµ ngêi nhËn b¶o l·nh) sÏ thùc hiÖn nghÜa vô thay cho bªn cã nghÜa

vô (gäi lµ ngêi ®îc b¶o l·nh) nÕu ®Õn h¹n mµ ngêi ®îc b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn

hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa vô”

T¹i ®iÒu 2 kho¶n 3, nghÞ ®Þnh sè 17/H§BT ngµy 16/1/1990 cña Chñ tÞch Héi

®ång bé trëng nay lµ Thñ tíng chÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh ph¸p lÖnh

hîp ®ång kinh tÕ th× b¶o l·nh ®îc ghi:

“ B¶o l·nh tµi s¶n lµ sù ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u cña ngêi

b¶o l·nh ®Ó chÞu tr¸ch nhiÖm tµi s¶n thay cho ngêi ®îc b¶o l·nh khi ngêi nµy vi

ph¹m hîp ®ång kinh tÕ ®· ký.”

Nh vËy, b¶o l·nh lµ sù cam kÕt cña bªn b¶o l·nh ®èi víi bªn nhËn b¶o l·nh

vÒ viÖc ®¶m b¶o sÏ thùc hiÖn nghÜa vô thay cho bªn ®îc b¶o l·nh khi hä kh«ng

thùc hiÖn ®óng vµ ®Çy ®ñ nghÜa vô cña m×nh.

1.1.1.2. Kh¸i niÖm vÒ b¶o l·nh Ng©n hµng

Trong quy chÕ “B¶o l·nh ng©n hµng” ®îc ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè

283/2000/Q§-NHNN14 ngµy 25 th¸ng 08 n¨m 2000 cña Thèng ®èc Ng©n hµng

Nhµ níc vµ theo Q§ sè 112/2003/Q§-NHNN cña Thèng ®èc NHNN ban hµnh

ngµy 11/02/2003 vÒ viÖc söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña Quy chÕ b¶o l·nh ®·

chØ râ:

“B¶o l·nh ng©n hµng” lµ cam kÕt b»ng v¨n b¶n cña tæ chøc tÝn dông (bªn

b¶o l·nh) víi bªn cã quyÒn (bªn nhËn b¶o l·nh) vÒ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô tµi

chÝnh thay cho kh¸ch hµng (bªn ®îc b¶o l·nh) khi kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn

hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa vô ®· cam kÕt víi bªn nhËn b¶o l·nh. Kh¸ch

hµng ph¶i nhËn nî vµ hoµn tr¶ cho tæ chøc tÝn dông sè tiÒn ®· ®îc tr¶ thay.

Bªn b¶o l·nh lµ c¸c tæ chøc tÝn dông bao gåm Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc

doanh, ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn, ng©n hµng ®Çu t, ng©n hµng ph¸t triÓn,

ng©n hµng chÝnh s¸ch, ng©n hµng liªn doanh, chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi t¹i

-4-

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

ViÖt Nam, ng©n hµng hîp t¸c, c¸c lo¹i h×nh ng©n hµng kh¸c vµ c¸c tæ chøc tÝn

dông phi ng©n hµng thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo LuËt C¸c tæ chøc tÝn dông.

Bªn ®îc b¶o l·nh lµ c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong níc vµ níc ngoµi bao gåm

c¸c doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng kinh doanh hîp ph¸p t¹i ViÖt Nam nh doanh

nghiÖp Nhµ níc, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty hîp

danh, doanh nghiÖp cña c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ-x· héi, doanh

nghiÖp liªn doanh, doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, doanh

nghiÖp t nh©n, hé kinh doanh c¸ thÓ; c¸c tæ chøc tÝn dông ®îc thµnh lËp vµ ho¹t

®éng theo LuËt C¸c tæ chøc tÝn dông; Hîp t¸c x· vµ c¸c tæ chøc kh¸c cã ®ñ ®iÒu

kiÖn quy ®Þnh t¹i §iÒu 94 cña Bé LuËt D©n sù; C¸c tæ chøc kinh tÕ níc ngoµi

tham gia c¸c hîp ®ång hîp t¸c liªn doanh vµ tham gia ®Êu thÇu c¸c dù ¸n ®Çu t

t¹i ViÖt Nam hoÆc vay vèn ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t t¹i ViÖt Nam. Ng©n

hµng sÏ kh«ng ®îc b¶o l·nh ®èi víi nh÷ng ngêi nh sau: Thµnh viªn Héi ®ång

qu¶n trÞ, ban kiÓm so¸t, Tæng Gi¸m ®èc (Phã Gi¸m ®èc) cña c¸c tæ chøc tÝn

dông; C¸n bé, nh©n viªn cña chÝnh tæ chøc tÝn dông ®ã thùc hiÖn nhiÖm vô thÈm

®Þnh, quyÕt ®Þnh b¶o l·nh; Bè, mÑ, vî, chång, con cña thµnh viªn Héi ®ång qu¶n

trÞ, Ban kiÓm so¸t, Tæng Gi¸m ®èc (Gi¸m ®èc), Phã Tæng Gi¸m ®èc (Phã Gi¸m

®èc);

Bªn nhËn b¶o l·nh lµ c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi níc cã quyÒn thô

hëng c¸c cam kÕt b¶o l·nh cña c¸c tæ chøc tÝn dông.

Cam kÕt b¶o l·nh lµ cam kÕt ®¬n ph¬ng b»ng v¨n b¶n cña tæ chøc tÝn dông

hoÆc v¨n b¶n tho¶ thuËn gi÷a tæ chøc tÝn dông, kh¸ch hµng ®îc b¶o l·nh víi bªn

nhËn b¶o l·nh vÒ viÖc tæ chøc tÝn dông sÏ thùc hiÖn nghÜa vô ta× chÝnh thay cho

kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn ®óng nghÜa vô ®· cam kÕt víi bªn nhËn b¶o l·nh.

Hîp ®ång b¶o l·nh lµ v¨n b¶n tho¶ thuËn gi÷a tæ chøc tÝn dông víi kh¸ch

hµng vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c¸c bªn trong viÖc b¶o l·nh vµ hoµn tr¶.

1.1.1.3. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña B¶o l·nh ng©n hµng

Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña b¶o l·nh ng©n hµng lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu kh¸ch

quan cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. C¸c doanh nghiÖp

-5-

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

cÇn cã sù b¶o l·nh cña ng©n hµng ®Ó thùc hiÖn mét hîp ®ång kinh tÕ hoÆc mét

nghÜa vô kinh tÕ nµo ®ã.

Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c chñ thÓ thêng xuyªn ph¶i tham

gia vµo c¸c quan hÖ kinh tÕ mµ c¸c quan hÖ nµy ®îc x¸c lËp dùa trªn c¸c hîp

®ång kinh tÕ. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång, do nguyªn nh©n

kh¸ch quan hay chñ quan, c¸c chñ thÓ kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nghÜa vô ®·

ký kÕt trong hîp ®ång.

C¸c vi ph¹m nµy cã thÓ ph¸t sinh mét c¸ch chñ quan khi mét bªn ®èi t¸c

kh«ng thiÖn ý, cè t×nh vi ph¹m c¸c ®iÒu kho¶n ®· ký kÕt trong hîp ®ång nh»m

trôc lîi riªng cho b¶n th©n m×nh vµ g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i kh«ng lêng tríc ®îc

cho phÝa bªn kia.

Hîp ®ång kinh tÕ bÞ vi ph¹m cã thÓ do c¸c yÕu tè kh¸ch quan t¸c ®éng tíi

c¸c bªn tham gia, dÉn ®Õn nh÷ng hËu qu¶ kh«ng lêng tríc ®îc khiÕn bªn kia

kh«ng thÓ cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®óng nh÷ng nghÜa vô cña m×nh mÆc dï hä

mong muèn thùc hiÖn ®óng nghÜa vô ®· ký kÕt. Nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan ®ã cã

thÓ lµ biÕn ®éng vÒ kinh tÕ, x· héi hay thiªn tai.

§øng tríc thùc tÕ nµy, ngêi ta ®· sö dông rÊt nhiÒu c«ng cô kh¸c nhau nh»m

tr¸nh vµ h¹n chÕ nh÷ng thiÖt h¹i cã thÓ xÈy ra. Nh quy ®Þnh c¸c ®iÒu kho¶n ph¸p

lý gi¶i quyÕt tranh chÊp, sö dông tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp ®Ó båi thêng, hoÆc

nhê mét bªn thø ba cã uy tÝn, cã chuyªn m«n vµ ®Æc biÖt lµ cã kh¶ n¨ng tµi

chÝnh ®øng ra b¶o ®¶m ®Òn bï cho c¸c thiÖt h¹i x¶y ra. Sù ®Òn bï cã thÓ díi

h×nh thøc b¶o hiÓm, b¶o l·nh hoÆc cung cÊp mét ph¬ng tiÖn thanh to¸n thuËn

tiÖn vµ ®¶m b¶o an toµn (trong th¬ng m¹i).

B¶o l·nh cã thÓ do mét c¸ nh©n hay tæ chøc cã uy tÝn vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh

®øng ra cam kÕt sÏ thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh nÕu bªn ®îc b¶o l·nh vi ph¹m

hîp ®ång vµ ®îc c¸c bªn tham gia giao dÞch ®ång ý. NÕu mét bªn ®èi t¸c kh«ng

®ång ý th× sÏ ph¶i t×m ngêi b¶o l·nh kh¸c hoÆc mét ngêi b¶o l·nh cã uy tÝn h¬n

®Ó b¶o l·nh cho c¸ nh©n, tæ chøc trªn (b¶o l·nh ®èi øng). Hîp ®ång b¶o l·nh cã

thÓ lµ mét phÇn trùc thuéc hîp ®ång giao dÞch vµ do ®ã cã tªn gäi lµ b¶o l·nh

-6-

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

kÌm theo hay tr¸ch nhiÖm b¶o l·nh cña bªn thø ba, nã cã tÝnh phô thuéc vµo hîp

®ång gèc.

Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµy cµng ph¸t triÓn, ®é phøc t¹p cña c¸c giao

dÞch ngµy cµng cao, ®Æc biÖt lµ víi nh÷ng giao dÞch kinh tÕ cã quy m« lín, ph¹m

vi réng vµ giao dÞch lín th× ngêi ®øng ra b¶o l·nh ph¶i cã ®é uy tÝn nhÊt ®Þnh, cã

chuyªn m«n cao vÒ nh÷ng lÜnh vùc ®îc ®Ò cËp trong hîp ®ång. §ång thêi, ngêi

®øng ra b¶o l·nh còng ph¶i cã tiÒm lùc tµi chÝnh ®ñ m¹nh ®Ó t¹o lßng tin ®èi víi

c¸c bªn. Nhng tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã thêng vît qu¸ kh¶ n¨ng cña mét c¸ nh©n cô

thÓ. ChØ cã c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh lín nh c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, c«ng ty tµi

chÝnh, c¸c Ng©n hµng míi cã ®ñ kh¶ n¨ng thùc hiÖn. C¸c NHTM víi thÕ m¹nh

vÒ tµi chÝnh, nghiÖp vô vµ uy tÝn ®· t¹o lËp mét c«ng cô míi, t¹o ra sù ®¶m b¶o

cho c¸c bªn. C«ng cô nµy ®îc gäi lµ b¶o l·nh ng©n hµng.

B¶o l·nh ng©n hµng ®îc b¾t ®Çu sö dông réng r·i tõ ®Çu thËp niªn 70. Víi sù

giÇu cã nhanh chãng do b¸n dÇu löa, c¸c quèc gia vïng Trung ®«ng ®· ký kÕt

nh÷ng hîp ®ång cã gi¸ trÞ giao dÞch rÊt lín víi nh÷ng tËp ®oµn Ph¬ng t©y nh»m

thùc hiÖn nh÷ng dù ¸n trong c¸c lÜnh vùc: X©y dùng c¬ së h¹ tÇng, c«ng nghiÖp,

an ninh quèc phßng nh x©y dùng ®êng x¸, s©n bay h¶i c¶ng, nhµ m¸y ®iÖn,

m¹ng líi th«ng tin. Do gi¸ trÞ hîp ®ång lín nªn ®Ó t¹o lßng tin cho ®èi t¸c, c¸c

bªn cÇn ph¶i cã mét sù ®¶m b¶o nhÊt ®Þnh nh tµi s¶n, uy tÝn cña bªn thø ba vµ

dÞch vô b¶o l·nh ng©n hµng ®· xuÊt hiÖn, ®¸p øng nhu cÇu cho c¸c bªn, ®Æc biÖt

lµ b¶o l·nh thanh to¸n ngay khi cã nhu cÇu ®Çu tiªn.

Ngµy nay, dÞch vô b¶o l·nh cña ng©n hµng ®· ®îc ph¸t triÓn vµ ngµy cµng

më réng víi tæng gi¸ trÞ b¶o l·nh t¨ng lªn mét c¸ch ®¸ng kÓ. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh

mét ®iÒu ch¾c ch¾n r»ng, nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ lín trªn thÕ giíi hiÖn nay

kh«ng thÓ nµo kh«ng cã mét d¹ng nµo ®ã cña b¶o l·nh ®i kÌm. B¶o l·nh ng©n

hµng còng ®îc sö dông ngµy cµng nhiÒu h¬n khi c¸c hîp ®ång kinh tÕ ph¸t sinh

trong ph¹m vi mét quèc gia. Sù më réng b¾t nguån tõ mét thùc tÕ r»ng b¶o l·nh

ng©n hµng cã thÓ ®îc sö dông ®Ó hç trî cho bÊt kú mét ho¹t ®éng kinh tÕ nµo tõ

hîp ®ång phi tµi chÝnh nh hîp ®ång mua b¸n, cho thuª vµ hîp ®ång x©y dùng

cho ®Õn c¸c hîp ®ång tµi chÝnh nh c¸c kho¶n tÝn dông, cho vay theo mãn hay

-7-

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

thÊu chi, tham gia liªn doanh, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, t¸i b¶o hiÓm hay c¸c cam kÕt

tµi chÝnh kh¸c.

Víi sù ra ®êi tÊt yÕu kh¸ch quan, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhu cÇu trong thùc tÕ,

t¹i ViÖt Nam, tõ n¨m 1994, c¸c NHTM b¾t ®Çu ¸p dông nghiÖp vô b¶o l·nh nh

lµ mét s¶n phÈm dÞch vô vµ cho ®Õn nay dÞch vô nµy ngµy cµng ph¸t triÎn c¶ vÒ

lo¹i h×nh, doanh sè vµ chÊt lîng ho¹t ®éng.

1.1.2. §Æc ®iÓm cña b¶o l·nh ng©n hµng

1.1.2.1. B¶o l·nh ng©n hµng lµ mèi quan hÖ ®a ph¬ng

§Ó tiÕn hµnh ®îc mét nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng, th«ng thêng kh«ng chØ

cã ng©n hµng vµ ngêi ®îc b¶o l·nh tham gia mµ cßn cã c¶ ngêi nhËn b¶o l·nh.

Gi÷a c¸c chñ thÓ nµy tån t¹i nh÷ng mèi quan hÖ ®an xen nhau ®îc thÓ hiÖn qua

c¸c hîp ®ång kinh tÕ. Do vËy, ta cã thÓ hiÓu r»ng b¶o l·nh ng©n hµng kh«ng chØ

lµ mèi quan hÖ song ph¬ng mµ lµ mèi quan hÖ ®a ph¬ng.

- Mèi quan hÖ gi÷a bªn ®îc b¶o l·nh vµ bªn nhËn b¶o l·nh th«ng qua hîp

®ång mua b¸n hµng ho¸, hîp ®ång thi c«ng x©y dùng. §©y chÝnh lµ hîp ®ång

gèc t¹o nªn c¸c hîp ®ång kh¸c.

- Mèi quan hÖ gi÷a ng©n hµng ph¸t hµnh vµ bªn nhËn b¶o l·nh th«ng qua

cam kÕt b¶o l·nh díi h×nh thøc th b¶o l·nh, th L/C tr¶ chËm hay c¸c h×nh thøc

kh¸c. Gi÷a c¸c hîp ®ång nµy cã sù kh¸c biÖt nhau song gi÷a chóng lu«n cã sù

liªn kÕt chÆt chÏ víi nhau tõng ®«i mét. Trong mét sè trêng hîp, ho¹t ®éng b¶o

l·nh ng©n hµng cßn phøc t¹p h¬n víi sù tham gia cña mét sè bªn trung gian nh

ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l·nh ®èi øng hay ng©n hµng híng dÉn trong lo¹i h×nh

b¶o l·nh gi¸n tiÕp.

1.1.2.2. B¶o l·nh ng©n hµng mang tÝnh ®éc lËp

MÆc dï ng©n hµng sÏ båi thêng cho ngêi thô hëng nh÷ng thiÖt h¹i g©y ra do

kh«ng thùc hiÖn ®óng nh trong hîp ®ång gèc víi ngêi ®îc b¶o l·nh, song viÖc

thanh to¸n mét b¶o l·nh chØ c¨n cø vµo c¸c ®iÒu kho¶n vµ ®iÒu kiÖn quy ®Þnh

trong cam kÕt b¶o l·nh. Tøc lµ, bªn nhËn b¶o l·nh chØ ®îc quyÒn ®ßi tiÒn b¶o

l·nh ®èi víi ng©n hµng nÕu nh÷ng ®iÒu kiÖn ghi trong cam kÕt b¶o l·nh x¶y ra

-8-

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

vµ Ng©n hµng còng kh«ng thÓ viÖn ra c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång gèc ®Ó tõ

chèi thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh.

TÝnh ®éc lËp cßn ®îc thÓ hiÖn ë chç ng©n hµng cã quyÒn truy ®ßi kho¶n tiÒn

b¶o l·nh ®· tr¶ thay cho kh¸ch hµng ngay sau khi ng©n hµng thùc hiÖn yªu cÇu

thanh to¸n tõ bªn nhËn b¶o l·nh mµ kh«ng hÒ bÞ ¶nh hëng bëi c¸c ®iÒu kho¶n

cña hîp ®ång gèc.

1.1.2.3. B¶o l·nh ng©n hµng lµ mét ho¹t ®éng ngo¹i b¶ng cña ng©n hµng

Khi ng©n hµng ph¸t hµnh mét cam kÕt b¶o l·nh th× ng©n hµng cha thùc sù

ph¶i bá ra sè tiÒn b¶o l·nh, ng©n hµng chØ tiÕn hµnh thu phÝ b¶o l·nh do bªn ®îc

b¶o l·nh ®ãng. B¶ng c©n ®èi tµi s¶n cha hÒ bÞ thay ®æi. Do vËy, nghiÖp vô b¶o

l·nh ®îc coi lµ mét ho¹t ®éng ngo¹i b¶ng. B¶ng c©n ®èi tµi s¶n chØ thay ®æi khi

ng©n hµng thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh ®èi víi bªn nhËn b¶o l·nh, khi ®ã ng©n

hµng sÏ ph¶i chuyÓn mét phÇn nguån vèn dïng ®Ó cho vay sang hay ph¶i huy

®éng tõ c¸c nguån kh¸c nh b¸n chøng kho¸n hay ®i vay trªn thÞ trêng më. NÕu

bªn ®îc b¶o l·nh cha hoµn tr¶ ngay sè tiÒn ng©n hµng tr¶ thay th× sÏ ph¶i tiÕn

hµnh nhËn nî. Hay nãi c¸ch kh¸c lµ ng©n hµng cÊp mét kho¶n tÝn dông cho bªn

®îc b¶o l·nh.

1.1.3. Vai trß vµ chøc n¨ng cña b¶o l·nh ng©n hµng

1.1.3.1. Chøc n¨ng cña b¶o l·nh ng©n hµng

1.1.3.1.1. B¶o l·nh ®îc dïng nh c«ng cô b¶o ®¶m

Môc ®Ých quan träng cña ho¹t ®éng b¶o l·nh ng©n hµng ®ã chÝnh lµ cung

cÊp cho ngêi nhËn b¶o l·nh mét kho¶n båi hoµn tµi chÝnh trong trêng hîp bªn ®-

îc b¶o l·nh vi ph¹m ®iÒu kho¶n ®îc ghi nhËn trong cam kÕt b¶o l·nh. §ã lµ mét

h×nh thøc b¶o ®¶m cho ngêi nhËn b¶o l·nh vµ thêng do bªn nhËn b¶o l·nh yªu

cÇu bªn ®îc b¶o l·nh ph¶i ®Ò nghÞ ng©n hµng b¶o l·nh. Trong thùc tÕ, ngêi nhËn

b¶o l·nh kh«ng mong muèn nhËn ®îc tiÒn b¶o l·nh. Hä mong muèn ngêi ®îc

b¶o l·nh thùc hiÖn ®óng nghÜa vô. Hä chØ coi b¶o l·nh ng©n hµng nh mét c«ng

cô ®Ó b¶o ®¶m an toµn cho m×nh khi cã biÕn cè vi ph¹m hîp ®ång cña ngêi ®îc

b¶o l·nh. Vµ b¶n th©n ngêi ®îc b¶o l·nh còng kh«ng muèn chuyÖn ®ã x¶y ra v×

-9-