Tạo việc làm cho thanh niên nông thôn trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THANH LONG

TẠO VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN NÔNG THÔN

TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CẨM PHẢ,

TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2019

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

NGUYỄN THANH LONG

TẠO VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN NÔNG THÔN

TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CẨM PHẢ,

TỈNH QUẢNG NINH

Ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 8.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. TẠ THỊ THANH HUYỀN

THÁI NGUYÊN - 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn

được thực hiện nghiêm túc, trung thực và mọi số liệu trong luận văn được

trích dẫn có nguồn gốc rõ ràng.

Thái Nguyên, tháng 02 năm 2019

Tác giả luận văn

Nguyễn Thanh Long

ii

LỜI CẢM ƠN

Tôi đã nhận được rất nhiều sự động viên, khích lệ và sự giúp đỡ nhiệt thành

trong suốt quá trình thực hiện luận văn “Tạo việc làm cho thanh niên nông

thôn trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh”.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn, sự kính trọng đến TS. Tạ Thị Thanh Huyền,

người đã tận tình chỉ bảo và hướng dẫn cho tôi rất chi tiết trong suốt thời gian

tôi thực hiện luận văn.

Tôi xin gửi lời trân trọng cám ơn tới các thầy giáo, các cô giáo và tập thể

các cán bộ Phòng Đào tạo tại Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh,

Đại học Thái Nguyên đã tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho tôi tham gia và hoàn

thành khóa học.

Cuối cùng, tôi xin cảm ơn những người thân, bạn bè và gia đình đã luôn

động viên tôi, giúp tôi hoàn thành luận văn.

Xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 02 năm 2019

Tác giả luận văn

Nguyễn Thanh Long

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT........................................................ vii

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................viii

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn ................................................. 3

5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ

TẠO VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN NÔNG THÔN.................. 5

1.1. Cơ sở lý luận về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn...................... 5

1.1.1. Khái niệm cơ bản .................................................................................. 5

1.1.2. Đặc điểm, vai trò của công tác tạo việc làm cho thanh niên nông thôn .... 15

1.1.3. Nội dung công tác tạo việc làm cho thanh niên nông thôn................. 18

1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến tạo việc làm cho thanh niên nông thôn....... 24

1.2. Kinh nghiệm thực tiễn về tạo việc làm cho thanh niên nông thôn ..... 31

1.2.1. Kinh nghiệm một số địa phương trong nước...................................... 31

1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh....... 35

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 36

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................. 36

2.2. Phương pháp nghiên cứu .................................................................... 36

2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin.......................................................... 36

2.2.2. Phương pháp xử lý số liệu .................................................................. 38

2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ........................................................ 38

iv

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu........................................................ 40

2.3.1. Chỉ tiêu về hiệu quả kinh tế - xã hội của thành phố ........................... 40

2.3.2. Chỉ tiêu phản ánh công tác tạo việc thông qua phát triển kinh tế....... 40

2.3.3. Chỉ tiêu phản ánh công tác tạo việc thông qua xuất khẩu lao động ... 41

Chương 3. THỰC TRẠNG TẠO VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN

42NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ CẨM PHẢ,

TỈNH QUẢNG NINH....................................................................... 42

3.1. Đặc điểm điều kiện tự nhiên - kinh tế xã hội tác động đến công

tác tạo việc làm cho thanh niên nông thôn trên địa bàn thành phố

Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ................................................................. 42

3.1.1. Điều kiện tự nhiên............................................................................... 42

3.1.2. Điều kiện kinh tế................................................................................. 42

3.1.3. Điều kiện xã hội.................................................................................. 44

3.1.4. Thực trạng thanh niên nông thôn trên địa bàn thành phố Cẩm Phả,

tỉnh Quảng Ninh................................................................................... 46

3.1.5. Những thuận lợi và khó khăn của địa phương.................................... 47

3.2. Thực trạng công tác tạo việc làm cho thanh niên nông thôn trên

địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ................................... 48

3.2.1. Các chương trình, chính sách có liên quan đến tạo việc làm cho

thanh niên nông thôn trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh

Quảng Ninh......................................................................................... 48

3.2.2. Thực trạng mạng lưới đào tạo nghề cho thanh nông thôn trên địa

bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ......................................... 52

3.2.3. Thực trạng thị trường lao động tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh

Quảng Ninh......................................................................................... 57

3.2.4. Thực trạng công tác tạo việc làm thông qua xuất khẩu lao động

tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ........................................... 60

v

3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác tạo việc làm cho thanh niên

nông thôn trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh........... 62

3.3.1. Điều kiện kinh tế - xã hội của thành phố ............................................ 62

3.3.2. Cơ chế chính sách tác động đến công tác tạo việc làm của thành phố ...... 65

3.3.3. Hoạt động đầu tư, nguồn lực tài chính cho công tác đào tạo, hỗ

trợ việc làm cho thành niên nông thôn thành phố............................... 67

3.3.4. Cung - Cầu lao động trên thị trường lao động tại thành phố Cẩm

Phả, tỉnh Quảng Ninh.......................................................................... 68

3.4. Đánh giá chung công tác tạo việc làm cho thanh niên nông thôn

trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh ............................ 71

3.4.1. Kết quả đạt được ................................................................................. 71

3.4.2. Những hạn chế .................................................................................... 73

3.4.3. Nguyên nhân của hạn chế ................................................................... 74

Chương 4. GIẢI PHÁP NHẰM THÚC ĐẨY CÔNG TÁC TẠO

VIỆC LÀM CHO THANH NIÊN NÔNG THÔN TRÊN ĐỊA

BÀN THÀNH PHỐ CẨM PHẢ, TỈNH QUẢNG NINH............... 76

4.1. Quan điểm, phương hướng và mục tiêu tạo việc làm cho thanh

niên nông thôn trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh... 76

4.1.1. Quan điểm, phương hướng ................................................................. 76

4.1.2. Mục tiêu .............................................................................................. 78

4.2. Một số giải pháp thúc đẩy công tác tạo việc làm cho thanh niên

nông thôn trên địa bàn thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh........... 78

4.2.1. Đẩy mạnh công tác đào tạo nghề cho thanh niên thành phố Cẩm Phả ..... 78

4.2.2. Phát triển các ngành nghề dịch vụ khác ở nông thôn ......................... 80

4.2.3. Tăng cường công tác giới thiệu lao động xuất khẩu........................... 81

4.2.4. Hoàn thiện cơ cấu ngành và các cơ chế, chính sách tạo việc làm ...... 83

4.2.5. Khuyến khích phát triển các DN nhỏ và vừa nhằm mở rộng thị

trường lao động tại TP Cẩm Phả......................................................... 85

vi

4.2.6. Một số giải pháp khác ......................................................................... 87

4.3. Kiến nghị............................................................................................. 87

4.3.1. Đối với Nhà nước................................................................................ 87

4.3.2. Đối với Bộ Lao động thương binh và xã hội...................................... 88

4.3.3. Đối với UBND tỉnh Quảng Ninh........................................................ 89

KẾT LUẬN.................................................................................................... 92

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 94

PHỤ LỤC ...................................................................................................... 96

vii

DANH MỤC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT

BHTN : Bảo hiểm thất nghiệp

BHXH : Bảo hiểm xã hội

BHYT : Bảo hiểm y tế

CMKT : Chuyên môn kĩ thuật

CNH - HĐH : Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

CSDN : Cơ sở dạy nghề

DN : Doanh nghiệp

DVVL : Dịch vụ việc làm

GDVL : Dịch vụ việc làm

LĐ : Lao động

LĐXK : Lao động xuất khẩu

NLĐ : Người lao động

QLNN : Quản lý nhà nước

TB&XH : Thương binh và xã hội

TNHH : Trách nhiệm hữu hạn

TNNT : Thanh niên nông thôn

TP : Thành phố

TTLĐ : Thị trường lao động

UBND : Ủy ban nhân dân

VLXD : Vật liệu xây dựng

XKLĐ : Xuất khẩu lao động

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1: Một số chỉ tiêu chủ yếu về lao động việc làm Việt Nam

Quý I các năm 2014-2018........................................................... 9

Bảng 2.1: Quy mô mẫu phân bổ cho thanh niên nông thôn...................... 38

Bảng 3.1: Thống kê thanh niên chia theo giới tính và khu vực TP

Cẩm Phả tính đến 31.12.2017................................................... 46

Bảng 3.2: Tỷ lệ trong cơ cấu nghề năm 2017 và so sánh với năm 2016....... 53

Bảng 3.3: Số lượng đào tạo hàng năm tại TP Cẩm Phả giai đoạn

2015-2017 ................................................................................. 54

Bảng 3.4: Dân số, lao động thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh

giai đoạn 2015-2017 ................................................................. 58

Bảng 3.5: Số doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất kinh doanh phân

theo ngành kinh tế TP Cẩm Phả giai đoạn 2016-2017 ............. 59

Bảng 3.6: Thông tin tuyển dụng xuất khẩu lao động đi Nhật Bản đợt

15 tháng 11 năm 2017............................................................... 61

Bảng 3.7: Số lượng xuất khẩu lao động của TP Cẩm Phả tại 3 thị

trường chính giai đoạn 2015 - 2017.......................................... 62

Bảng 3.8: Thông tin chung của đối tượng điều tra là thanh niên nông

thôn TP Cẩm Phả ...................................................................... 65

Bảng 3.9: Tiêu chí chương trình, chính sách có liên quan đến tạo việc

làm cho thanh niên nông thôn của TP Cẩm Phả....................... 66

Bảng 3.10: Tiêu chí công tác tạo việc làm thông qua xuất khẩu lao

động tại thành phố Cẩm Phả cho thanh niên nông thôn........... 67

Bảng 3.11: Tiêu chí đánh giá về mạng lưới đào tạo nghề cho thanh

niên nông thôn thành phố Cẩm Phả, thành phố Cẩm Phả ........ 68

Bảng 3.12: Tiêu chí đánh giá về thị trường lao động tại thành phố Cẩm Phả ....69

Bảng 3.13: Số lượng Doanh nghiệp và người Lao động đang hoạt

động sản xuất kinh doanh tại thời điểm 31/12 hàng năm

phân theo ngành kinh tế............................................................ 69