Tăng Cường Công Tác Quản Lý Thu Phí Lệ Phí Thuộc Ngân Sách Nhà Nước Trên Địa Bàn Huyện Mỹ Đức Thành Phố Hà Nội

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

NGÔ THỊ MỲ

TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU PHÍ,

LỆ PHÍ THUỘC NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA

BÀN HUYỆN MỸ ĐỨC, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

MÃ NGÀNH: 8310110

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS. TS. TRẦN THỊ THU HÀ

Hà Nội, 2020

i

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, số liệu và

kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa được sử dụng cho

công trình nghiên cứu của bất kỳ học vị nào.

Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã

được cám ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều được chỉ rõ

nguồn gốc.

Hà Nội, ngày ... tháng ... năm 2020

Người cam đoan

Ngô Thị Mỳ

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và nghiên cứu tại Trường Đại học Lâm nghiệp,

tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến Ban Giám hiệu, Khoa Kinh tế và Quản

trị kinh doanh, Phòng Đào tạo sau đại học của Trường Đại học Lâm nghiệp đã

tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu để hoàn

thành luận văn.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến PGS. TS. Trần Thị Thu Hà đã

tận tình chỉ dẫn và giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn.

Tôi xin bày tỏ lòng cảm ơn đến UBND huyện Mỹ Đức, phòng Tài

chính - Kế hoạch huyện Mỹ Đức, Chi cục thuế Khu vực Ứng Hòa - Mỹ Đức

và một số ban ngành liên quan đã tạo điều kiện thuận lợi, cung cấp cho tôi số

liệu, kiến thức, kinh nghiệm thực tế về công tác quản lý thu Ngân sách Nhà

nước của huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội.

Tôi xin gửi lời cảm ơn tới các đồng nghiệp, các bạn... và gia đình đã tạo

mọi điều kiện giúp đỡ, động viên khích lệ tôi, đồng thời có những ý kiến đóng

góp trong quá trình tôi thực hiện và hoàn thành luận văn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày ... tháng ... năm 2020

Học viên

Ngô Thị Mỳ

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ..............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. v

DANH MỤC CÁC BẢNG...............................................................................vi

DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ SƠ ĐỒ...........................................................vii

ĐẶT VẤN ĐỀ................................................................................................... 1

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN

LÝ THU PHÍ, LỆ PHÍ THUỘC NSNN ........................................................ 5

1.1. Cơ sở lý luận về công tác quản lý thu phí, lệ phí thuộc NSNN.............. 5

1.1.1. Những vấn đề chung về công tác quản lý thu phí, lệ phí thuộc NSNN 5

1.1.2. Nội dung công tác quản lý thu phí, lệ phí thuộc NSNN ................. 15

1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng tới công tác quản lý thu phí, lệ phí thuộc NSNN.19

1.2. Cơ sở thực tiễn về công tác quản lý thu phí, lệ phí thuộc NSNN ........ 22

1.2.1. Kinh nghiệm quản lý thu phí, lệ phí thuộc NSNN ở một số địa phương .22

1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội......... 26

Chương 2. ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 28

2.1. Đặc điểm cơ bản của huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội..................... 28

2.1.1. Điều kiện tự nhiên........................................................................... 28

2.1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội................................................................ 28

2.1.3. Kết quả thực hiện dự toán thu ngân sách nhà nước huyện Mỹ Đức.. 30

2.1.4. Những thuận lợi, khó khăn từ đặc điểm địa bàn của huyện Mỹ Đức

ảnh hưởng tới công tác quản lý thu phí, lệ phí thuộc NSNN.................... 33

2.2. Giới thiệu về Chi cục Thuế khu vực Ứng Hòa - Mỹ Đức .................... 34

2.3. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 36

2.3.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu.............................................. 36

2.3.2. Phương pháp thu thập số liệu, tài liệu ........................................... 36

iv

2.3.3. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu ......................................... 39

2.3.4. Hệ thống chỉ tiêu phân tích và xử lý số liệu ................................... 39

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN........................ 42

3.1. Thực trạng công tác quản lý thu phí, lệ phí thuộc NSNN trên địa bàn

huyện Mỹ Đức ............................................................................................. 42

3.1.1. Công tác lập dự toán thu phí và lệ phí thuộc NSNN...................... 42

3.1.2. Tổ chức thực hiện quản lý thu phí, lệ phí thuộc NSNN.................. 53

3.1.3. Công tác kê khai, quyết toán và nộp phí, lệ phí thuộc NSNN ........ 62

3.1.4. Công tác kiểm tra, giám sát số thu phí, lệ phí................................ 66

3.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu phí, lệ phí thuộc NSNN

trên địa bàn huyện Mỹ Đức ......................................................................... 68

3.3. Đánh giá chung về công tác quản lý thu phí, lệ phí thuộc NSNN trên

địa bàn huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội.................................................. 71

3.3.1. Những kết quả đạt được ................................................................. 71

3.3.2. Những tồn tại hạn chế và nguyên nhân.......................................... 73

3.4. Giải pháp tăng cường công tác quản lý thu phí, lệ phí trên địa bàn

huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội............................................................... 80

3.4.1. Về công tác lập dự toán phí, lệ phí................................................. 80

3.4.2. Về công tác thực hiện quản lý phí, lệ phí ....................................... 81

3.4.3. Về công tác kê khai, quyết toán phí, lệ phí..................................... 84

3.4.4. Về công tác kiểm soát số thu phí, lệ phí ......................................... 85

3.5. Một số kiến nghị đối với các cơ quan Chính phủ và ban ngành .......... 87

3.5.1. Đối với Chính phủ, Bộ Tài chính.................................................... 87

3.5.2. Đối với UBND thành phố Hà Nội .................................................. 87

3.5.3. Đối với cơ quan ban, ngành địa phương........................................ 88

KẾT LUẬN..................................................................................................... 89

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 91

PHỤ LỤC

v

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nghĩa của từ viết tắt

TC - KH Tài Chính - Kế hoạch

NSNN Ngân sách nhà nước

TT Thị trấn

UBND Ủy ban nhân dân

HĐND Hội đồng nhân dân

TP Thành phố

KT - XH Kinh tế - Xã hội

KV Khu vực

NS - TV Nhân sự - Tài vụ

TB&TK Trước bạ và thu khác

THNVDT - KKKTT

- TH - PC

Tổng hợp nghiệp vụ dự toán - Kê khai

kế toán thuế - Tin học - Pháp chế

TMS Phần mềm quản lý thuế tập trung

NNT Người nộp thuế

TK Tờ khai

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 1.1. Danh mục phí chuyển sang cơ chế giá ........................................... 12

Bảng 2.1. Cơ cấu kinh tế ngành huyện Mỹ Đức giai đoạn 2015 - 2017......... 28

Bảng 2.2. Dân số và lao động huyện Mỹ Đức ................................................ 30

Bảng 2.3. Kết quả thu ngân sách nhà nước của huyện Mỹ Đức..................... 31

Bảng 2.4. Kết quả thu phí, lệ phí tại huyện Mỹ Đức vào ngân sách nhà nước......32

Bảng 2.5. Đối tượng khảo sát.......................................................................... 38

Bảng 3.1. Phê chuẩn dự toán thu phí và lệ phí trên địa bàn huyện Mỹ Đức

(2017 - 2019)................................................................................................... 44

Bảng 3.2. Bảng lập và giao dự toán cho các xã, thị trấn trên địa bàn huyện Mỹ

Đức, từ năm 2017 - 2019 ................................................................................ 45

Bảng 3.3. Dự toán thu phí và lệ phí so với thực hiện (2017 - 2019) .............. 49

Bảng 3.4. Đánh giá về công tác lập dự toán số thu phí, lệ phí của cán bộ quản

lý thu phí, lệ phí............................................................................................... 51

Bảng 3.5. Tình hình thực hiện thu phí và lệ phí tại huyện Mỹ Đức từ năm

2017 đến năm 2019 ......................................................................................... 55

Bảng 3.6. Tỷ trọng các loại phí, lệ phí trong tổng số thu phí, lệ phí trên địa

bàn huyện Mỹ Đức từ năm 2017 đến năm 2019............................................. 58

Bảng 3.7. Kết quả thực hiện thu phí và lệ phí so với dự toán thu phí và lệ phí

trên địa bàn huyện Mỹ Đức từ năm 2017 đến năm 2019................................ 60

Bảng 3.8. Tình hình kê khai, quyết toán phí, lệ phí trên địa bàn huyện Mỹ

Đức từ năm 2017 đến năm 2019 ..................................................................... 62

Bảng 3.9. Tình hình nộp tờ khai phí, lệ phí đúng hạn trên địa bàn huyện Mỹ

Đức năm 2017 đến 2019 ................................................................................. 63

Bảng 3.10. Tỷ lệ tờ khai nộp qua mạng trên địa bàn huyện (2017 - 2019).... 64

Bảng 3.11. Đánh giá công tác kiểm tra, giám sát số thu phí, lệ phí ............... 68

Bảng 3.12. Đánh giá về các thủ tục của công tác quản lý thu phí, lệ phí trên

địa bàn ............................................................................................................. 76

vii

DANH MỤC CÁC HÌNH VÀ SƠ ĐỒ

Sơ đồ 2.1. Mô hình bộ máy quản lý của Chi cục Thuế khu vực Ứng Hòa -

Mỹ Đức .................................................................................................... 35

Hình 3.1. Biểu đồ tỷ lệ tình hình kê khai quyết toán phí, lệ phí trên địa bàn

huyện Mỹ Đức (2017 - 2019).......................................................................... 62

Hình 3.2. Biểu đồ đánh giá tình hình nộp đúng hạn khai phí, lệ phí trên địa

bàn huyện Mỹ Đức (2017 - 2019)................................................................... 64

Hình 3.3. Biểu đồ đánh giá tỷ lệ nộp tờ khai qua mạng trên địa bàn huyện Mỹ

Đức (2017 - 2019)........................................................................................... 65

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Sự cần thiết của vấn đề nghiên cứu

Việc hoàn thành dự toán thu ngân sách nhà nước (NSNN) là nhiệm vụ

trọng tâm, quan trọng đối với cơ quan thuế cũng như đối với cơ quan hành chính

có nhiệm vụ thu nhằm bố trí đủ nguồn cho các nhiệm vụ kinh tế, chính trị, xã

hội. Tại Việt Nam, khi chuyển đổi nền kinh tế tập trung bao cấp sang nền kinh tế

thị trường, Nhà nước ta từng bước xóa bỏ việc cung cấp miễn phí dịch vụ công

để chuyển sang thu phí, lệ phí đối với dịch vụ công do các cơ quan nhà nước

cung cấp. Từ đó đến nay, số thu phí và lệ phí đóng góp vào ngân sách nhà nước

hàng năm đều trên 30.000 tỷ đồng (chiếm tỷ trọng từ 3% đến 5% số thu ngân

sách nhà nước) và có ảnh hưởng không nhỏ đến cân đối ngân sách quốc gia (Lê

Trung Kỳ, 2017).

Những năm gần đây, số thu từ phí, lệ phí chiếm tỷ trọng cao trong dự

toán thu ngân sách nhà nước của huyện Mỹ Đức. Tổng thu nội địa năm 2019

trên địa bàn huyện Mỹ Đức đạt 309.714 triệu đồng, trong đó thu phí, lệ phí

thuộc NSNN đạt 122.631 triệu đồng chiếm khoảng 40%. Mặc dù vậy công tác

quản lý thu phí, lệ phí thuộc NSNN trên địa bàn huyện Mỹ Đức còn lỏng lẻo,

chưa đi vào nề nếp và chưa đúng quy định của luật quản lý phí, lệ phí:

Một là, chưa nghiêm túc thực hiện niêm yết công khai tại địa điểm thu

về tên phí, lệ phí, mức thu, phương thức nộp, đối tượng nộp, miễn giảm và

các văn bản khác liên quan để người dân biết, thực hiện; nếu có niêm yết thì

cũng ở vị trí khó tiếp cận…

Hai là, định kỳ không thực hiện đầy đủ chế độ kế toán, không mở sổ

theo dõi thu nộp chi tiết đến từng loại phí, lệ phí.

Ba là, có thực hiện thu phí, lệ phí và nộp tiền vào NSNN nhưng không

thực hiện đúng quy định về kê khai, không nộp tờ khai cho cơ quan thuế dẫn

đến việc cơ quan thuế khó quản lý được tình hình thu nộp và đánh giá mức độ

2

chấp hành pháp luật của các đơn vị. Khi các đơn vị nộp tiền mà không kê khai

sẽ dẫn đến tình trạng thừa ảo trên hệ thống quản lý thuế.

Bốn là, các đơn vị hành chính sự nghiệp chưa có khả năng tiếp cận, sử

dụng phần mềm hỗ trợ kê khai thuế.

Năm là, các đơn vị chưa nắm được các quy định liên quan đến phí, lệ

phí, quy định về kê khai, nộp thuế.

Sáu là, đặc biệt trên địa bàn huyện Mỹ Đức còn có đặc thù về hoạt

động thu phí tham quan danh lam thắng cảnh Chùa Hương với số thu lớn

nhưng công tác kê khai, nộp phí lại có nhiều bất cập, chưa đúng các quy định

của nhà nước.

Yêu cầu cấp thiết hiện nay là phải tăng cường công tác quản lý thu phí, lệ

phí thuộc NSNN nhằm tuyên truyền, hướng dẫn việc thực hiện kê khai và nộp

các loại phí, lệ phí, quản lý chặt chẽ các nguồn thu từ phí, lệ phí. Vậy phí, lệ phí

là gì? Nội dung quản lý như thế nào? Thực trạng công tác quản lý thu phí, lệ phí

hiện nay như thế nào, những yếu tố nào ảnh hưởng tới công tác quản lý thu phí,

lệ phí? Cần thực hiện những giải pháp gì để tăng cường công tác quản lý thu phí,

lệ phí trên địa bàn?

Để làm rõ những vấn đề này tác giả tiến hành nghiên cứu đề tài: “Tăng

cường công tác quản lý thu phí, lệ phí thuộc ngân sách nhà nước trên địa

bàn huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội” làm luận văn tốt nghiệp chuyên

ngành Quản lý kinh tế.

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1. Mục tiêu tổng quát

Đề xuất giải pháp nhằm tăng cường công tác quản lý thu phí, lệ phí

thuộc ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Mỹ Đức, thành phố Hà Nội.

2.2. Mục tiêu cụ thể

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý thu phí, lệ

phí thuộc ngân sách nhà nước.