Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam
Tăng cường công tác quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc tại Bảo hiểm xã hội Lào Cai
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
LƯƠNG SƠN HÀ
TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU
BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC TẠI BẢO HIỂM
XÃ HỘI LÀO CAI
LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
Ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH
THÁI NGUYÊN - 2020
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH
LƯƠNG SƠN HÀ
TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU
BẢO HIỂM XÃ HỘI BẮT BUỘC TẠI BẢO HIỂM
XÃ HỘI LÀO CAI
Ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH
Mã số: 8 34 01 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG
Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. ĐỖ THỊ BẮC
THÁI NGUYÊN - 2020
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
i
LỜI CAM ĐOAN
- Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung
thực và chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
- Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã được
cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn này đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, tháng 25 năm 6 năm 2020
Tác giả luận văn
Lương Sơn Hà
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ii
LỜI CẢM ƠN
Trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, tôi đã nhận
được sự hướng dẫn, chỉ bảo tận tình của các thầy cô giáo, sự giúp đỡ, động viên của
bạn bè, đồng nghiệp và gia đình.
Nhân dịp hoàn thành luận văn, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới Ban Giám
hiệu, Phòng Đào tạo, Khoa Quản trị kinh doanh - Trường Đại học kinh tế và quản trị
kinh doanh Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, thực hiện đề tài
và hoàn thành luận văn.
Tôi xin được bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến PGS.TS: Đỗ Thị Bắc đã
tận tình hướng dẫn, dành nhiều công sức, thời gian và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá
trình học tập và thực hiện đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn tập thể lãnh đạo, cán bộ viên chức Bảo hiểm xã hội
thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt quá trình
thực hiện đề tài.
Xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo mọi
điều kiện thuận lợi và giúp đỡ tôi về mọi mặt, động viên khuyến khích tôi hoàn thành
luận văn./.
Thái Nguyên, tháng 25 năm 6 năm 2020
Tác giả luận văn
Lương Sơn Hà
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
iii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ...............................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................ii
MỤC LỤC.........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC BẢNG...............................................................................vii
DANH MỤC CÁC HÌNH.................................................................................ix
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................. 1
2. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................... 2
3. Đối tượng nghiên cứu..................................................................................... 3
4. Phạm vi nghiên cứu........................................................................................ 3
5. Những đóng góp mới, ý nghĩa khoa học hoặc thực tiễn ................................ 3
6. Kết cấu của luận văn ...................................................................................... 4
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC QUẢN
LÝ THU BHXH BẮT BUỘC.......................................................................... 5
1.1. Cơ sở lý luận về công tác quản lý thu BHXH bắt buộc .............................. 5
1.1.1. Khái niệm quản lý thu bảo hiểm xã hội bắt buộc..................................... 5
1.1.2. Đặc điểm của công tác quản lý thu BHXH bắt buộc ............................... 7
1.1.3. Vai trò của công tác quản lý thu BHXH bắt buộc ................................... 8
1.1.4. Quy trình quản lý thu BHXH bắt buộc .................................................. 10
1.1.5. Nội dung công tác quản lý thu BHXH bắt buộc .................................... 11
1.1.5.1. Lập kế hoạch thu BHXH bắt buộc ...................................................... 11
1.1.5.2. Thực hiện kế hoạch thu BHXH bắt buộc ............................................ 11
1.1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu BHXH bắt buộc ......... 20
1.2. Cơ sở thực tiễn về công tác quản lý thu BHXH bắt buộc......................... 24
1.2.1. Kinh nghiệm quản lý thu BHXH bắt buộc của thành phố Hòa Bình, tỉnh
Hòa Bình ............................................................................................. 24
1.2.2. Kinh nghiệm quản lý thu BHXH bắt buộc của thành phố Hải Phòng ......... 25
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
iv
1.2.3. Kinh nghiệm quản lý thu BHXH bắt buộc của thành phố Việt Trì, tỉnh
Phú Thọ ............................................................................................... 26
1.2.4. Bài học kinh nghiệm tăng cường công tác quản lý thu BHXH bắt buộc
thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai......................................................... 28
Chương 2 PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................... 30
2.1. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................... 30
2.2. Phương pháp nghiên cứu........................................................................... 30
2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ............................................................. 30
2.2.2. Phương pháp tổng hợp thông tin............................................................ 33
2.2.3. Phương pháp phân tích thông tin ........................................................... 34
2.2.4. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu........................................................... 34
Chương 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU BẢO HIỂM XÃ
HỘI BẮT BUỘC TẠI THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI .......... 37
3.1. Khái quát về BHXH thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai ............................. 37
3.1.1. Quá trình hình thành và phát triển BHXH thành phố Lào Cai .............. 37
3.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của BHXH thành phố Lào Cai........................ 37
3.1.3. Cơ cấu tổ chức của BHXH thành phố Lào Cai...................................... 39
3.1.4. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế, chính trị, xã hội có ảnh hưởng đến công tác quản
lý thu BHXH bắt buộc tại BHXH thành phố Lào Cai ............................. 43
3.2. Thực trạng công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại thành phố Lào Cai, tỉnh
Lào Cai .................................................................................................. 44
3.2.1. Quy trình quản lý thu BHXH bắt buộc tại BHXH thành phố Lào Cai........... 44
3.2.2. Nội dung công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại BHXH thành phố Lào
Cai ......................................................................................................... 48
3.2.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại thành
phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai ..................................................................... 72
3.3. Đánh giá công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại thành phố Lào Cai, tỉnh
Lào Cai .................................................................................................. 76
3.3.1. Kết quả đạt được ....................................................................................76
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
v
3.3.2. Hạn chế...................................................................................................77
3.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế ...........................................................78
Chương 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU
BHXH BẮT BUỘC TẠI THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI ......79
4.1. Định hướng và mục tiêu tăng cường công tác quản lý thu BHXH bắt buộc
tại thành phố Lào Cai, Lào Cai đến năm 2025......................................79
4.1.1. Định hướng tăng cường công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại BHXH
thành phố Lào Cai .................................................................................79
4.1.2. Mục tiêu tăng cường công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại BHXH
thành phố Lào Cai .................................................................................81
4.2. Giải pháp tăng cường công tác quản lý thu BHXH bắt buộc tại thành phố
Lào Cai ..................................................................................................81
4.2.1. Tăng cường vai trò quản lý nhà nước về công tác thu BHXH bắt buộc.......81
4.2.2. Giải pháp mở rộng đối tượng và nguồn thu BHXH bắt buộc tại thành phố
Lào Cai ..................................................................................................83
4.2.3. Tăng cường thanh tra, kiểm tra, đánh giá công tác quản lý thu BHXH bắt
buộc .......................................................................................................85
4.2.4. Đẩy mạnh thông tin tuyên truyền về công tác quản lý thu BHXH bắt buộc..86
4.2.5. Ứng dụng công nghệ hiện đại trong công tác quản lý thu BHXH bắt buộc...90
4.3. Kiến nghị đối với các bên có liên quan.....................................................91
4.3.1. Đối với Chính phủ và các Bộ/ban/ngành có liên quan ..........................91
4.3.2. Đối với BHXH Việt Nam và BHXH tỉnh Lào Cai ................................93
4.3.3. Đối với đối tượng tham gia BHXH bắt buộc .........................................94
KẾT LUẬN.....................................................................................................96
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................99
PHỤ LỤC......................................................................................................103
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
vi
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT Ký hiệu viết tắt Cụm từ đầy đủ
1 ASXH An sinh xã hội
2 BHTN Bảo hiểm thất nghiệp
3 BHXH Bảo hiểm xã hội
4 BHYT Bảo hiểm y tế
5 CNTT Công nghệ thông tin
6 DN Doanh nghiệp
7 DNNN Doanh nghiệp nhà nước
8 ĐTNN Đầu tư nước ngoài
9 HCSN Hành chính sự nghiệp
10 HĐLĐ Hợp đồng lao động
11 HTX Hợp tác xã
12 LĐ-TB&XH Lao động, thương binh và xã hội
13 NLĐ Người lao động
14 SDLĐ Sử dụng lao động
15 SXKD Sản xuất kinh doanh
16 TL, TC Tiền lương, tiền công
17 UBND Ủy ban nhân dân
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Số lượng người tại các địa điểm điều tra.............................. 32
Bảng 2.2. Thang đo của bảng hỏi và ý nghĩa bình quân ....................... 32
Bảng 3.1. Tổng hợp ý kiến của người lao động về quy trình quản lý thu
BHXH bắt buộc tại thành phố Lào Cai................................. 46
Bảng 3.2. Tổng hợp ý kiến của chủ sử dụng lao động về quy trình quản
lý thu BHXH bắt buộc tại thành phố Lào Cai ...................... 47
Bảng 3.3. Tổng hợp ý kiến của cán bộ BHXH ở các đơn vị về quy trình
quản lý thu BHXH bắt buộc tại thành phố Lào Cai .............. 47
Bảng 3.4. Tổng hợp ý kiến của cán bộ BHXH về lập kế hoạch thu BHXH
bắt buộc tại thành phố Lào Cai ............................................ 48
Bảng 3.5. Tình hình thực hiện kế hoạch thu BHXH bắt buộc tại BHXH
Thành phố Lào Cai giai đoạn 2017 - 2019 ........................... 49
Bảng 3.6. Kết quả thu BHXH theo khối đơn vị tại BHXH thành phố Lào
Cai giai đoạn 2017 - 2019 .................................................... 51
Bảng 3.7. Tình hình tham gia BHXH bắt buộc tại BHXH thành phố Lào
Cai giai đoạn 2017 - 2019 .................................................... 53
Bảng 3.8. Tình hình tham gia BHXH bắt buộc của các đơn vị SDLĐ theo
khối tại BHXH thành phố Lào Cai giai đoạn 2017 - 2019.... 54
Bảng 3.9. Tình hình tham gia BHXH bắt buộc của NLĐ tại BHXH thành
phố Lào Cai giai đoạn 2017 - 2019 ...................................... 56
Bảng 3.10. Quỹ lương đóng BHXH bắt buộc giai đoạn 2017 - 2019 tại
thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai .......................................... 60
Bảng 3.11. Tình hình nợ đọng BHXH bắt buộc tại BHXH thành phố Lào
Cai năm 2017 - 2019............................................................ 62
Bảng 3.12. Tỷ lệ nợ đọng tiền đóng BHXH bắt buộc so với tổng số thu
thực tế năm 2017 - 2019 ...................................................... 63
Bảng 3.13. Tổng hợp ý kiến của người lao động về công tác quản lý thu
BHXH bắt buộc tại thành phố Lào Cai................................. 63
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
viii
Bảng 3.14. Tổng hợp ý kiến của chủ sử dụng lao động về công tác quản lý
thu BHXH bắt buộc tại thành phố Lào Cai........................... 65
Bảng 3.15. Tổng hợp ý kiến của cán bộ BHXH về công tác quản lý thu
BHXH bắt buộc tại thành phố Lào Cai................................. 67
Bảng 3.16. Tổng hợp ý kiến của cán bộ quản lý về công tác quản lý thu
BHXH bắt buộc tại thành phố Lào Cai................................. 69
Bảng 3.17. Tổng hợp ý kiến của người lao động về quy trình quản lý thu
BHXH bắt buộc tại thành phố Lào Cai................................. 72
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
ix
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 1.1: Quy trình công tác quản lý thu BHXH bắt buộc........................... 11
Hình 3.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức của BHXH thành phố Lào Cai.............41
Hình 3.2. Quy trình quản lý thu BHXH tại BHXH thành phố Lào Cai......45
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chính sách bảo hiểm xã hội đối với mỗi quốc gia là một chính sách an sinh xã
hội quan trọng để đảm bảo quyền lợi cho người lao động và đảm bảo sự phát triển
bền vững cho xã hội. Tham gia bảo hiểm xã hội đảm bảo thu nhập cho người lao động
khi họ gặp những rủi ro trong cuộc sống như ốm đau, bệnh tật hoặc những trường
hợp họ không có thu nhập như sinh con, nghỉ hưu… Với ý nghĩa như vậy, BHXH đã
và đang trở thành chính sách lớn của Đảng và Nhà nước góp phần bảo đảm ổn định
đời sống cho người lao động, ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, thúc đẩy sự
nghiệp xây dựng đất nước, bảo vệ tổ quốc.
Việt Nam hiện đang xây dựng hệ thống chính sách BHXH bao gồm bảo hiểm
hưu trí - tử tuất, bảo hiểm thất nghiệp, ốm đau, thai sản và tai nạn lao động. Các chính
sách này được nghiên cứu và áp dụng theo thông lệ quốc tế về BHXH bắt buộc và
BHXH tự nguyện trong các ngành, thành phần kinh tế với các loại hình lao động khác
nhau. Quỹ BHXH được xây dựng dựa trên sự chia sẻ thu nhập và rủi ro giữa những
người đang trong độ tuổi lao động với đối tượng đã nghỉ hưu hoặc đang trong thời
gian nghỉ thai sản, ốm đau, bị tai nạn… Như vậy, quỹ BHXH hầu như bao quát toàn
bộ các đối tượng tham gia vào nền kinh tế bao gồm cả các cá nhân và tập thể (các
doanh nghiệp và các tổ chức khác). Ở Việt Nam, hệ thống BHXH càng ngày càng
được mở rộng về số người tham gia và số người được hưởng bảo hiểm theo quy định.
BHXH thành phố Lào Cai là cơ quan chuyên môn do BHXH tỉnh Lào Cai trực
tiếp quản lý và thuộc hệ thống BHXH Việt Nam. Đây là cơ quan thực hiện công tác
thu BHXH bắt buộc, phát triển đối tượng tham gia BHXH bắt buộc được BHXH tại
địa bàn thành phố Lào Cai. Trải qua nhiều năm hoạt động, đây là cơ quan BHXH có
nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong quá trình hoạt động nhằm đáp ứng yêu cầu tăng
trưởng quỹ BHXH bền vững, đảm bảo chi trả các chế độ BHXH, BHYT, BHTN cho
người lao động.
Sau một thời gian nghiên cứu về công tác thu tại BHXH thành phố Lào Cai
tôi nhận thấy: Bên cạnh những thành tựu đã đạt được thì công tác thu BHXH, BHTN,
BHYT nói chung và BHXH bắt buộc nói riêng trên địa bàn thành phố vẫn còn gặp