Tăng cường công tác phòng, chống buôn lậu tại Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HOÀNG VĂN QUÂN

TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG BUÔN LẬU

TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH LẠNG SƠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2016

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HOÀNG VĂN QUÂN

TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG BUÔN LẬU

TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH LẠNG SƠN

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. BÙI ĐỨC THỌ

THÁI NGUYÊN - 2016

i

LỜI CAM ÐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn “Tăng cường công tác phòng, chống buôn

lậu tại Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn” là công trình nghiên cứu khoa học của

riêng tôi. Các số liệu trích dẫn trong luận văn đảm bảo độ tin cậy, chính xác và

trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa từng được ai công bố

trong bất kỳ công trình nào khác.

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2016

Tác giả luận vãn

Hoàng Văn Quân

ii

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành chương trình học cao học và viết luận văn tốt nghiệp này,

tôi đã nhận được sự giúp đỡ rất nhiều từ các thầy cô giáo trong nhà trường, từ

gia đình, bạn bè và các cán bộ nghiệp vụ Cục Hải quan Lạng Sơn.

Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn đến quý thầy cô trường Đại học

Kinh tế & Quản trị kinh doanh, Đại học Thái Nguyên, đặc biệt là những thầy

cô đã tận tình dạy bảo cho tôi suốt thời gian học tập tại trường. Tôi xin gửi lời

biết ơn sâu sắc đến PGS.TS. Bùi Đức Thọ đã dành nhiều thời gian và tâm huyết

hướng dẫn nghiên cứu và giúp tôi hoàn thành luận văn tốt nghiệp này.

Đồng thời, tôi cũng xin cảm ơn các anh chị và ban lãnh đạo Cục Hải

quan Lạng Sơn đã giúp đỡ, tạo điều kiện cũng như góp ý kiến cho luận văn

được hoàn thiện hơn.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, bạn bè đồng nghiệp đã

động viên, giúp đỡ tôi vượt qua những khó khăn để hoàn thành tốt khoá học.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 10 năm 2016

Tác giả luận vãn

Hoàng Vãn Quân

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ÐOAN ....................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .........................................................................................ii

MỤC LỤC..............................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................vi

DANH MỤC CÁC BẢNG....................................................................vii

DANH MỤC CÁC HÌNH....................................................................viii

MỞ ĐẦU ................................................................................................ 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................... 1

2. Mục tiêu nghiên cứu............................................................................ 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ................................. 2

4. Những đóng góp của luận văn ............................................................ 3

5. Kết cấu của luận văn ........................................................................... 3

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CÔNG TÁC

PHÒNG, CHỐNG BUÔN LẬU........................................................... 4

1.1. Cơ sở lý luận về phòng, chống buôn lậu.......................................... 4

1.1.1. Một số khái niệm cơ bản về phòng, chống buôn lậu .................... 4

1.1.2. Công tác phòng, chống buôn lậu của cơ quan Hải quan............. 18

1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động phòng chống buôn lậu của cơ

quan Hải quan........................................................................................ 22

1.2. Cơ sở thực tiễn về phòng, chống buôn lậu..................................... 25

1.2.1. Kinh nghiệm phòng, chống buôn lậu tại một số Cục Hải quan.. 25

1.2.2. Bài học kinh nghiệm cho Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn ............. 32

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU................................... 34

2.1. Các câu hỏi nghiên cứu.................................................................. 34

2.2. Phương pháp nghiên cứu................................................................ 34

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu...................................................... 34

2.2.2. Phương pháp tổng hợp số liệu..................................................... 36

iv

2.2.3. Phương pháp phân tích................................................................ 36

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ......................................................... 37

Chương 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÒNG, CHỐNG BUÔN

LẬU TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH LẠNG SƠN .............................. 38

3.1. Khá

i quá

t về cuc Ḥ ải Quan Lạng Sơn và hoat đ̣ ông buôn l ̣ âu qua ̣

biên giớ

i ở tỉnh Lang Sơn ̣ ...................................................................... 38

3.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội của tỉnh Lạng Sơn và vấn đề

buôn lậu qua biên giới........................................................................... 38

3.1.2. Khái quát về tình hình hoạt động tại Cục Hải quan tỉnh Lạng

Sơn......................................................................................................... 39

3.1.3. Thực trạng buôn lậu qua biên giới tỉnh Lạng Sơn ...................... 46

3.2. Thực trạng công tác phòng, chống buôn lậu của Cục Hải quan tỉnh

Lạng Sơn ............................................................................................... 47

3.2.1. Phổ biến tuyên truyền pháp luật và cộng tác, phối hợp với cộng

đồng doanh nghiệp và người dân .......................................................... 47

3.2.2. Điều tra, nắm thông tin, xây dựng kế hoạch đấu tranh với tội phạm

buôn lậu ................................................................................................. 49

3.2.3. Kiểm tra sau thông quan nhằm chống buôn lậu và gian lận thương

mại......................................................................................................... 51

3.2.4. Phối hợp với các đơn vị chức năng khác phòng, chống buôn lậu,

gian lận thương mại............................................................................... 53

3.2.5. Thực hiện hoạt động phòng, chống buôn lậu với công tác cải cách

thủ tục hành chính, trọng tâm hiện đại hóa ngành Hải quan ................ 54

3.2.6. Tổ chức kiểm tra, giám sát, ngăn ngừa và xử lý các hành vi buôn

lậu .......................................................................................................... 55

3.3 Những yếu tố tác đông t ̣ ớ

i công tác phòng, chống buôn lâu t ̣ ai C̣ uc ̣

Hải quan tỉnh Lang Sơn ̣ ........................................................................ 56

v

3.4. Đánh giá thực trạng công tác phòng, chống buôn lậu của Cục Hải

quan tỉnh Lạng Sơn ............................................................................... 61

3.4.1. Những kết quả đã đạt được ......................................................... 61

3.4.2. Những hạn chế trong công tác phòng, chống buôn lậu............... 69

3.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế trong công tác phòng, chống buôn

lậu .......................................................................................................... 71

Chương 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG CÔNG TÁC PHÒNG,

CHỐNG BUÔN LẬU TẠI CỤC HẢI QUAN TỈNH LẠNG SƠN . 76

4.1. Quan điểm - phương hướng - mục tiêu trong hoạt động đấu tranh

phòng, chống buôn lậu của Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn thời gian tới 76

4.1.1. Dự báo xu hướng buôn lậu qua các cửa khẩu ở tỉnh Lạng Sơn.. 76

4.1.2. Quan điểm ................................................................................... 77

4.1.3. Phương hướng ............................................................................. 79

4.1.4. Mục tiêu....................................................................................... 80

4.2. Giải pháp tăng cường phòng, chống buôn lậu của Cục Hải quan tỉnh

Lạng Sơn ............................................................................................... 81

4.2.1. Giải pháp về mặt quản lý vĩ mô .................................................. 81

4.2.2 Giải pháp về mặt quản lý vi mô ................................................... 83

4.3. Một số kiến nghị............................................................................. 93

KẾT LUẬN.......................................................................................... 95

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................... 97

PHỤ LỤC............................................................................................. 99

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT Nội dung viết tắt Ký hiệu chữ viết tắt

1 Ngân sách Nhà nước NSNN

2 Nhà xuất bản NXB

3 Ủy ban nhân dân UBND

4 Xã hội chủ nghĩa XHCN

5 Xuất nhập cảnh XNC

6 Xuất nhập khẩu XNK

vii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. Kết quả xử lý vi phạm qua công tác kiểm tra sau thông quan 52

Bảng 3.2. Kết quả xử lý hành vi buôn lậu ở Cục Hải quan tỉnh Lạng

Sơn .......................................................................................... 65

Bảng 3.3. Kết quả xử lý buôn lậu tại các Chi cục tại Cục Hải quan tỉnh

Lạng Sơn ................................................................................. 68

Bảng 3.4. Quan điểm về hạn chế trong công tác phòng, chống buôn

lậu............................................................................................ 69

viii

DANH MỤC CÁC HÌNH

Hình 1.1. Bộ máy phòng, chống buôn lậu qua biên giới tại các Cục Hải

quan ......................................................................................... 20

Hình 3.1. Cơ cấu tổ chức Cục Hải Quan tỉnh Lạng Sơn......................... 45

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Hiện nay, toàn cầu hoá kinh tế đang là một xu thế tất yếu có ảnh hưởng

đến mọi quốc gia trên thế giới, xu thế này đã tạo ra sự gia tăng mạnh mẽ các

dòng lưu chuyển hàng hoá, dịch vụ, vốn - công nghệ, nguồn nhân lực lao động

giữa các quốc gia cùng với sự tăng lên không ngừng của lượng hành khách,

phương tiện xuất nhập cảnh. Yêu cầu của việc thực hiện lộ trình dỡ bỏ các rào

cản thương mại đang là áp lực rất lớn đối với các quốc gia, đặc biệt là đối với

các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam.

Xu hướng toàn cầu hoá đang diễn ra mạnh mẽ trên toàn thế giới cùng với

nó thì hoạt động buôn lậu cũng trở thành mối lo ngại của nhiều nước trong đó

có Việt nam. Tệ nạn buôn lậu ở nước ta trong những năm gần đây có nhiều diễn

biến theo chiều hướng phức tạp và đang là một trong những trở ngại lớn cho

công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Chính vì vậy, Đảng và Nhà nước

ta hết sức coi trọng lĩnh vực đấu tranh phòng, chống buôn lậu và đã đề ra nhiều

chủ trương, chính sách để ngăn chặn, phòng ngừa tệ nạn này.

Lạng Sơn là một tỉnh biên giới tiếp giáp với tỉnh Quảng Tây Trung Quốc

và luôn là "điểm nóng" của tình trạng buôn lậu vùng biên giới phía Bắc. Cùng

với Quảng Ninh, Lạng Sơn là một trong hai địa bàn trọng điểm về buôn lậu

hàng hóa do Trung Quốc sản xuất. Hàng năm với khối lượng hàng hoá xuất

nhập khẩu đang ngày một tăng, hoạt động xuất nhập khẩu trên địa bàn Lạng

Sơn diễn ra sôi động, đa dạng và phức tạp với đủ loại hình doanh nghiệp, công

ty trong và ngoài nước. Cùng với sự phát triển của hoạt động xuất nhập khẩu,

lưu thông hàng hoá thì cũng ngày càng gia tăng các hoạt động buôn lậu với

phương thức thủ đoạn tinh vi hơn, vi phạm nghiêm trọng hơn, hoạt động buôn

lậu có tổ chức và chuyên nghiệp cao, lợi dụng những bất cập về cơ chế, chính

sách trong điều hành xuất nhập khẩu, thách thức pháp luật và công tác chống

buôn lậu của các cơ quan chức năng. Nhiều vụ vi phạm bị phát hiện có sự câu

kết của các đối tượng buôn lậu trong nước với các đối tượng ở nước ngoài và

một số cán bộ tha hóa, biến chất của các lực lượng chức năng. Đây chính là lý