Tài liệu về kỹ thuật trồng, đặc điểm sinh lý và phân bố của cây Xoay ppsx

XOAY

Dialium cochinchinensis Pierre, 1767

Tên khác: Xay, xây, lá mét, (kiền kiền)

Họ: Vang - Caesalpiniaceae

Tên thương phẩm: Velvet tamarind (Anh); Tamarind prunier (Pháp)

Hình thái

Cây gỗ lớn rụng lá từng phần, cao 25-35 m,

đường kính 60-80 cm; tán hình ô, phân nhiều

cành. Thân hình trụ thẳng, gốc có bạnh lớn, cao đến

3m; vỏ thân màu trắng xám, có các mảnh bong nhỏ

hình đa giác không đều, thịt vỏ có lớp trong màu

xanh, lớp ngoài dày 6-8 mm, gồm 2 phần: phần ngoài

màu nâu không chứa nhựa, phần trong có vân tím

mịn chứa nhựa mủ đỏ, dày 2 mm. Cành non mảnh,

mềm, gần hình 4 cạnh, có rãnh và có lông tơ mịn.

Lá kép một lần lông chim lẻ, cuống chung dài 15

cm, nhẵn, có 5-7 lá chét hình trứng không đều, dài 4-

7 cm, rộng 1,5-3,5 cm, đầu thuôn nhọn, gốc tròn hoặc

tù, không đối xứng, có 6-7 gân bên hình cung; cuống

lá có lông thưa, mịn; lá kèm sớm rụng.

Cụm hoa hình chuỳ, phân nhánh nhiều, mọc ở

kẽ lá, dài 20-30 cm hoặc hơn, có lông, mang nhiều

hoa. Hoa rất nhỏ, màu trắng, cuống có lông mịn; lá

đài 5 hợp thành ống ngắn ở dưới, đỉnh có 5 thuỳ,

nhẵn; không có tràng; nhị 2, chỉ nhị ngắn, nhẵn; bầu

hình trứng, có lông, vòi hình dùi.

Quả hình trứng dài, hơi dẹt, dài 1,8 cm,rộng 1,3-1,5 cm, có phủ lông mềm màu nâu hoặc

nâu xám rất mịn như nhung; vỏ quả ngoài mỏng, giòn dễ vỡ, vỏ quả giữa mềm và xốp như bột,

có vị chua ngọt như cơm quả me; vỏ quả trong là lớp màng dai. Hạt 1-2, hình bầu dục hơi dẹt,

có vỏ cứng màu vàng nâu bóng và một đường vân nhạt.

Các thông tin khác về thực vật khác

Xoay có hình thái bên ngoài rất giống các loài thuộc chi Cẩm lai (Dalbergia). Chúng có thể

phân biệt với các loài cẩm lai ở đặc điểm sau: Gốc xoay có bạnh vè, vỏ có nhựa mủ đỏ; quả

nhỏ hình trứng và có lớp lông như nhung; còn các loài cây thuộc chi Cẩm lai không có bạnh vè

lớn, vỏ không có nhựa mủ, quả dạng quả dẹt thành cành, không có lông nhung.

Phân bố

Việt Nam:

Cây gỗ lớn khá phổ biến của Việt Nam, phân bố từ phía TâyThanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh,

qua Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên-Huế trở vào Nam. Ba tỉnh Tây nguyên là vùng tập

Xoay - Dialium cochinchinensis Pierre

1. Cành mang quả; 2. Hoa