Tài liệu LUẬN VĂN: Vấn đề thực trạng và giải pháp để mở rộng và nâng cao hiệu quả của kinh tế đối

LUẬN VĂN:

Vấn đề thực trạng và giải pháp để mở rộng

và nâng cao hiệu quả của kinh tế đối ngoại

của nước ta trong quá trình hội nhập với

khu vực và thế giới trong giai đoạn hiện nay

Lời mở đầu

Trong bối cảnh thế giới với xu hướng hội nhập quốc tế và toàn cầu hoá để

phát triển đi lên, Việt Nam không thể đứng ngoài, tách khỏi xu thế chung của

nhân loại. Việc hội nhập kinh tế quốc tế sẽ giúp Việt Nam nhanh chóng đạt được

những mục tiêu về dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ và văn minh.

Vì vậy, nghiên cứu vấn đề kinh tế đối ngoại là việc làm hết sức quan trọng và

cấp thiết. Với một phạm vi có hạn của một đề án kinh tế chính trị, bài viết này

chỉ bàn bạc về “ Vấn đề thực trạng và giải pháp để mở rộng và nâng cao hiệu

quả của kinh tế đối ngoại của nước ta trong quá trình hội nhập với khu vực và

thế giới trong giai đoạn hiện nay” ở những mặt cơ bản, quan trọng và xúc tích

nhất. Để từ đó thấy được tầm quan trọng to lớn mà kinh tế đối ngoại đóng góp

vào nền kinh tế quốc dân.

Phần I: một số vấn đề về cơ sở lí luận

I. Khái niệm kinh tế đối ngoại

Để hiểu thế nào là kinh tế đối ngoại và không nhầm lẫn nó với khái niệm

kinh tế quốc tế, trước hết ta hãy xem khái niệm về kinh tế đối ngoại của giáo

trình kinh tế chính trị Mac-Lênin do Nhà xuất bản chính trị Quốc gia đưa ra như

sau: “Kinh tế đối ngoại của một quốc gia là một bộ phận kinh tế, là tổng thể các

quan hệ kinh tế, khoa học, kỹ thuật, công nghệ của một quốc gia nhất định với

các quốc gia còn lại hoặc với các tổ chức kinh tế quốc tế khác, được thực hiện

dưới nhiều hình thức, hình thành và phát triển trên cơ sở phát triển của lực lượng

sản xuất và phân công lao động quốc tế”.

Như vậy kinh tế đối ngoại là quan hệ kinh tế mà chủ thể của nó là một

quốc gia với bên ngoài, với nước khác hoặc tổ chức kinh tế quốc tế khác. Còn

kinh tế quốc tế là mối quan hệ kinh tế với nhau giữa hai hoặc nhiều nước, là tổng

thể quan hệ kinh tế của cộng đồng quốc tế

II. Những cơ sở khách quan của việc hình thành và phát triển kinh tế đối ngoại

1. Phân công lao động quốc tế

Phân công lao động quốc tế là quá trình tập trung việc sản xuất và cung cấp

một hoặc một số loại sản phẩm và dịch vụ của một quốc gia nhất định dựa trên

cơ sở những lợi thế của quốc gia đó về các điều kiện tự nhiên, kinh tế, khoa học,

công nghệ và xã hội để đáp ứng nhu cầu của quốc gia khác thông qua trao đổi

quốc tế .

2. Lí thuyết về lợi thế tương đối của David Ricardo

Một dân tộc có hiệu quả thấp hơn so với các dân tộc khác trong việc sản

xuất hầu hết các loại sản phẩm, vẫn có cơ sở cho phép tham gia vào sự phân

công lao động và thương mại quốc tế, tạo lợi ích cho dân tộc mình.Theo ông,

một hàng hoá hoặc dịch vụ có lợi thế tương đối là những hàng hoá, dịch vụ mà

việc tạo ra nó có những bất lợi ít nhất. Và hàng hoá hoặc dịch vụ không có lợi

thế tương đối là những hàng hoá, dịch vụ mà việc sản xuất ra chúng có nhiều bất

lợi nhất.Và cũng theo lí thuyết này, một quốc gia cho dù bất lợi trong sản xuất

các loại hàng hoá dịch vụ so với các quốc gia khác vẫn có thể tham gia thương

mại quốc tế nếu biết lợi dụng sự chênh lệch về tiền lương và theo đó là tỷ giá

giữa hai đồng tiền nội tệ và ngoại tệ khi thực hiện trao đổi quốc tế .

3. Xu thế thị trường thế giới

Từ những thập kỷ 70 của thế kỷ XX lại đây, toàn cầu hoá và khu vực hoá

trở thành xu thế tất yếu của thời đại dẫn đến “mở cửa” và “hội nhập” của mỗi

quốc gia vào cộng đồng quốc tế, trong đó có “xu thế phát triển của thị trường thế

giới”. Xu thế này có liên quan đến sự phân công lao động quốc tế và việc vận

dụng lợi thế so sánh giữa các quốc gia trong thương mại giữa các nước với nhau.

3.1. Thương mại trong các ngành tăng lên rõ rệt:

Sau chiến tranh thế giới 2, cùng với khoa học và công nghệ phát triển sự phân

công quốc tế đã có thay đổi rất lớn về hình thức, chủ yếu thể hiện ở sự phân

công giữa các ngành từng bước chuyển sang phân công nội bộ ngành, do đó

thương mại trong các ngành phát triển rất nhanh. Theo dự báo, cùng với cạnh

tranh quốc tế ngày càng gay gắt và cùng với tiến bộ khoa học- công nghệ,

thương mại trong nội bộ ngành sẽ chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong thương

mại thế giới.

3.1 Khối lượng thương mại trong nội bộ các tập đoàn kinh tế khu vực không

ngừng mở rộng:

Tổng kim ngạch thương mại trong các tập đoàn kinh tế khu vực ( như cộng

đồng kinh tế châu Âu (EEC- nay là EU)) trong hiệp định sản phẩm xã hội Mỹ￾Canađa không ngừng tăng lên và chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong tổng kim

ngạch quốc tế. Hình thành thị trường thế giới trong từng khu vực, lấy Mỹ- châu

Âu- Nhật Bản làm trung tâm.

3.2. Thương mại công nghệ phát triển nhanh chóng:

Từ thập niên 80 thế kỷ XX đến nay, trên thị trường thế giới, thương mại

công nghệ phát triển nhanh chóng, cứ 10 năm lại tăng lên gấp 4 lần, vượt xa tốc

độ tăng trưởng của thương mại hàng hoá. Thương mại công nghệ phát triển theo

ba xu hướng:

+ Cùng với sự điều chỉnh cơ cấu ngành nghề và chiến lược kinh tế của

các nước, các nước phát triển sẽ nhanh chóng chuyển vốn, thiết bị và kỹ thuật