Tài liệu KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC VÀ CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ 2006-2011 docx

KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

VÀ CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ

2006 - 2011

1

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI

KỶ YẾU NGHIÊN CỨU KHOA HỌC

VÀ CHUYỂN GIAO CÔNG NGHỆ

2006 - 2011

NHÀ XUẤT BẢN ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP

HÀ NỘI - 2011

2

3

MỤC LỤC

LỜI NÓI ĐẦU 11

PHẦN I. CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC TIÊU BIỂU

GIAI ĐOẠN 2006-2011

13

A. NÔNG HỌC 15

I. CHỌN TẠO GIỐNG CÂY TRỒNG 15

1 Kết quả chọn tạo giống lúa thơm Hương cốm

PGS.TS Nguyễn Thị Trâm - Viện Sinh học nông nghiệp

15

2 Kết quả chọn tạo một số giống lúa lai hai dòng mới và nghiên

cứu sản xuất hạt giống bố mẹ lúa lai hai dòng

PGS.TS. Nguyễn Thị Trâm- Viện Sinh học nông nghiệp

16

3 Kết quả chọn tạo một số giống luá lai hai dòng mang thương hiệu

Việt lai.

PGS.TS. Nguyễn Văn Hoan - Viện Nghiên cứu Lúa

19

4 Sử dụng các dòng bất dục đực TGMS chứa gen kháng bạc lá

trong công tác chọn giống lúa lai hai dòng có thời gian sinh

trưởng ngắn, năng suất cao, chất lượng tốt

PGS.TS. Nguyễn Văn Hoan - Viện Nghiên cứu Lúa

21

5 Kết quả chọn tạo giống lúa lai ba dòng mới CT16

PGS.TS. Vũ Văn Liết - Viện Nghiên cứu Lúa

22

6 Nghiên cứu ứng dụng công nghệ sinh học trong chọn tạo dòng bố,

mẹ lúa lai 3 dòng, kháng bệnh bạc lá

PGS.TS. Phan Hữu Tôn - Khoa Công nghệ sinh học

23

7 Thu thập, bảo tồn, đánh giá và khai thác nguồn gen lúa phục vụ

chọn tạo giống lúa năng suất cao, chất lượng tốt, kháng bệnh bạc lá

PGS.TS. Phan Hữu Tôn- Khoa Công nghệ sinh học

26

8 Khoa học lúa lai: Chọn giống, canh tác cây trồng và môi trường

(The JSPS project of Science of hybrid rice: breeding, cropping

pattern and the environment from 2006 to 2008

PGS.TS. Trần Đức Viên - Trung tâm Sinh thái Nông nghiệp

29

4

9 Thu thập, bảo tồn nguồn gen ngô địa phương và tạo vật liệu phục

vụ công tác chọn tạo giống ngô cho vùng khó khăn

PGS.TS. Vũ Văn Liết- Viện Nghiên cứu lúa

32

10 Duy trì và sử dụng các dòng ngô tự phối tạo giống ngô rau lai quy ước

ThS. Nguyễn Việt Long - Khoa Nông học

33

11 Nghiên cứu và phát triển sản xuất các giống cà chua lai thương

hiệu HT

PGS.TS. Nguyễn Hồng Minh - Khoa Nông học

35

12 Chọn tạo giống đu đủ lai cho các tỉnh khu vực phía Bắc Việt Nam

PGS.TS. Nguyễn Văn Hoan - Viện Nghiên cứu Lúa

38

13 Ứng dụng công nghệ đột biến in vitro trong chọn tạo giống hoa

cẩm chướng, hoa cúc

PGS.TS. Nguyễn Thị Lý Anh - Viện Sinh học nông nghiệp

39

14 Nghiên cứu ứng dụng chỉ thị phân tử trong đánh giá nguồn gen

phục vụ chọn tạo giống hoa Lily (Lilium spp.) ở Việt Nam

TS. Nguyễn Thị Phương Thảo - Khoa Công nghệ sinh học

41

II. CÁC BIỆN KỸ THUẬT TRỒNG TRỌT 45

15 Nghiên cứu nâng cao hệ số sử dụng và hiệu suất sử dụng đạm của cây lúa

PGS.TS. Phạm Văn Cường - Khoa Nông học

45

16 Nghiên cứu sản xuất và chuyển giao sử dụng các loại phân đa yếu

tố chuyên dùng cho lúa, ngô, đậu tương tại đồng bằng sông Hồng

PGS.TS. Nguyễn Như Hà - Khoa Tài Nguyên và Môi trường

47

17 Xây dựng mô hình ứng dụng các giải pháp tiết kiệm nước và phân

bón trong thâm canh lúa tại Hà Giang

PGS.TS. Nguyễn Văn Dung - Khoa Tài Nguyên và Môi trường

48

18 Nghiên cứu quy trình kỹ thuật thâm canh kê (Setaria italica

Beauv.) và kê chân vịt (Eleusine coracana Gaert.) để sản xuất

thực phẩm chức năng

PGS.TS. Phạm Văn Cường - Khoa Nông học

50

19 Ứng dụng các giải pháp sinh học trong tuyển chọn, phục tráng

giống cói và xây dựng quy trình thâm canh tổng hợp nhằm phát

triển sản xuất cói bền vững, hiệu quả cao tại các vùng trồng cói.

PGS.TS. Nguyễn Tất Cảnh - Khoa Nông học

52

5

20 Xây dựng mô hình sản xuất dưa chuột, cà chua và ngô rau phục

vụ chế biến tại Lục Nam, Bắc Giang.

TS. Nguyễn Đình Thi - Trung tâm Thực nghiệm và Đào tạo nghề

56

21 Xây dựng cơ cấu cây trồng chịu hạn cho vùng canh tác khó khăn

về nước tưới tại huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang

PGS. TS. Vũ Văn Liết - Viện Nghiên cứu lúa

57

22 Nghiên cứu sử dụng đất bền vững và phát triển nông thôn vùng

đồi núi Yên Châu, Sơn La

GS.TS. Nguyễn Văn Đĩnh - Viện Đào tạo Sau đại học

59

23 Xác định bệnh virus hại cây trồng năm 2008 - 2010 tại miền Bắc

bằng phân tích phân tử

TS. Hà Viết Cường - Khoa Nông học

61

24 Nghiên cứu chế phẩm sinh học phòng trừ các bệnh hại cây có

nguồn gốc trong đất ở miền Bắc Việt Nam

PGS.TS. Nguyễn Kim Vân - Khoa Nông học

64

25 Tiến bộ kỹ thuật “Chế phẩm vi sinh vật hữu hiệu EMINA phục vụ

chăn nuôi và xử lý môi trường chăn nuôi”

GS.TS. Nguyễn Quang Thạch, TS. Trần Văn Đích, ThS. Vũ Ngọc

Lan, PGS.TS. Lương Đức Phẩm - Viện Sinh học nông nghiệp

65

26 Nghiên cứu làm chủ công nghệ khí canh và xây dựng mô hình

công nghiệp sinh học sản xuất giống khoai tây, rau và hoa sạch

bệnh

GS.TS. Nguyễn Quang Thạch - Viện Sinh học nông nghiệp

69

27 Nghiên cứu thu thập, đánh giá, nhân giống in vitro và nuôi trồng

một số giống lan chi Hoàng Thảo (Dendrobium nobile Lind.) làm

cây thuốc.

ThS. Vũ Ngọc Lan - Viện Sinh học nông nghiệp

75

B. CÔNG NGHỆ THỰC PHẨM VÀ BẢO QUẢN CHẾ BIẾN 75

28 Tuyển chọn một số chủng vi sinh vật, xây dựng qui trình nuôi cấy

vi sinh vật để thu nhận một số enzyme có giá trị cao ở qui mô

phòng thí nghiệm

PGS.TS. Ngô Xuân Mạnh, ThS. Nguyễn Hoàng Anh - Khoa Công

nghệ thực phẩm

75

6

29 Ứng dụng một số quy trình công nghệ trước và sau thu hoạch để

sản xuất và bảo quản quả vải chất lượng cao, rải vụ thu hoạch,

đáp ứng nhu cầu trong nước và xuất khẩu tại huyện Lục Ngạn,

tỉnh Bắc Giang

ThS. Nguyễn Mạnh Khải - Khoa Công nghệ thực phẩm

77

30 Kỹ thuật xử lí sau thu hoạch cho quả hồng

ThS. Trần Thị Lan Hương - Khoa Công nghệ thực phẩm.

78

C. TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG 81

31 Ứng dụng công nghệ hệ thống thông tin địa lý (GIS) và viễn thám

trong nghiên cứu xây dựng hệ thống sử dụng đất hợp lý cho vùng

thượng nguồn lưu vực sông Cả

PGS.TS. Trần Đức Viên - Trung tâm Sinh thái Nông nghiệp

81

32 Bảo tồn tài nguyên di truyền nông nghiệp

TS. Nguyễn Thanh Lâm -Trung tâm Sinh thái Nông nghiệp

82

33 Nghiên cứu biện pháp sinh học xử lý ô nhiễm Zn, Cu, Pb trong

đất nông nghiệp

PGS.TS. Nguyễn Hữu Thành - Khoa Tài Nguyên và Môi trường

83

D. CHĂN NUÔI, THÚ Y & NUÔI TRỒNG THỦY SẢN 85

I. CHỌN TẠO GIỐNG VẬT NUÔI 85

34 Nhân thuần chủng và phát triển dòng lợn Piétrain kháng stress ở

Việt Nam

GS.TS. Đặng Vũ Bình - Trung tâm Nghiên cứu liên ngành và Phát

triển nông thôn

88

35 Nghiên cứu sử dụng đực giống Boer để cải tạo đàn dê Cỏ tại tỉnh

Yên Bái

PGS.TS. Nguyễn Bá Mùi - Khoa Chăn nuôi và Nuôi trồng thủy sản

88

II. CÁC BIỆN PHÁP KỸ THUẬT CHĂN NUÔI 92

36 Biện pháp kỹ thuật tổng hợp nhằm nâng cao năng suất, chất lượng

thịt và hiệu quả kinh tế của các trang trại chăn nuôi lợn quy mô

nhỏ thuộc vùng đồng bằng sông Hồng

PGS.TS. Vũ Đình Tôn - Khoa Chăn nuôi và Nuôi trồng thủy sản

92

7

37 Xây dựng mô hình chăn nuôi lợn hướng nạc tại một số huyện

miền núi thuộc tỉnh Bắc Giang

PGS.TS. Vũ Đình Tôn - Khoa Chăn nuôi và Nuôi trồng thủy sản

94

38 Chọn lọc và sử dụng một số giống cao lương (Sorghum) có năng

suất xanh cao trong vụ đông xuân làm thức ăn cho gia súc nhai lại

PGS.TS. Nguyễn Xuân Trạch - Khoa Chăn nuôi và Nuôi trồng

thuỷ sản

96

39 Nghiên cứu sử dụng chó nghiệp vụ phục vụ công tác kiểm lâm

bảo vệ tài nguyên rừng.

PGS.TS. Nguyễn Văn Thanh - Khoa Thú y

99

40 Nghiên cứu thực trạng hội chứng viêm tử cung, viêm vú, mất sữa

(MMA) ở đàn lợn nái ngoại nuôi theo mô hình trang trại tại một

số địa phương phía Bắc Việt Nam và thử nghiệm biện pháp

phòng trị.

TS. Trịnh Đình Thâu - Khoa Thú y

101

41 Sinh thái và dịch tễ học bệnh cúm gia cầm trong các quốc gia

đang phát triển

PGS.TS. Vũ Đình Tôn - Khoa Chăn nuôi và Nuôi trồng thủy sản

103

42 Nghiên cứu tình hình nhiễm, vai trò của vi khuẩn Clostridium

perfringens trong hội chứng tiêu chảy ở bò, lợn nuôi tại Hà Nội và

một số vùng phụ cận”

TS. Huỳnh Thị Mỹ Lệ - Khoa Thú y

105

43 Các yếu tố ảnh hưởng đến nguy cơ tồn dư kháng sinh trong các

sản phẩm có nguồn gốc động vật - thích ứng và chuẩn hóa

phương pháp vi sinh vật để phát hiện tồn dư kháng sinh trong thịt

được bán trên thị trường vùng đồng bằng sông Hồng

GS.TS. Đặng Vũ Bình - Trung tâm Nghiên cứu liên ngành và Phát

triển nông thôn

107

44 Nghiên cứu sự lưu hành của virus Ca rê gây bệnh trên chó ở vùng

phụ cận Hà Nội bằng phương pháp hóa miễn dịch và chọn ra các

chủng để chế vacxin phòng bệnh

PGS.TS. Nguyễn Hữu Nam - Khoa Thú y

109

E. CƠ KHÍ NÔNG NGHIỆP 111

45 Nghiên cứu lựa chọn công nghệ, thiết kế, chế tạo các máy để cơ

giới hóa canh tác và thu hoạch sắn ở vùng sản xuất sắn tập trung

TS. Hà Đức Thái - Khoa Cơ Điện

111

8

46 Giải một số bài toán mô phỏng các thông số động học dòng khí

trong buống sấy nông sản trên cơ sở ứng dụng phần mềm tính

toán thuỷ khí động lực học

PGS.TS. Hoàng Đức Liên - Khoa Cơ Điện

113

G. CÔNG NGHỆ THÔNG TIN 116

47 Bằng phát minh về “Phương pháp học máy để nhận dạng đối

tượng trong dữ liệu ảnh thông qua tương tác người dùng”

TS. Nguyễn Thị Thủy - Khoa Công nghệ thông tin

116

48 Giải thuật học boosting trực tuyến phát hiện ôtô từ ảnh không

gian (Online boosting-based car detection from aerial images)

TS. Nguyễn Thị Thủy - Khoa Công nghệ thông tin

119

H. KINH TẾ- XÃ HỘI- PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN 121

49 Nghiên cứu giải pháp và đề xuất chính sách phát triển kinh tế

huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang.

GS.TS. Đỗ Kim Chung - Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn

121

50 Nghiên cứu chính sách quản lý rủi ro trong ngành chăn nuôi lợn ở

Việt Nam

TS. Trần Đình Thao - Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn

122

51 Giải pháp phát triển nghề trồng rau an toàn cho thành phố Hà Nội

TS. Trần Đình Thao - Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn

124

52 Phân tích đánh giá hiệu quả đầu tư và tác động ảnh hưởng của

chương trình giống cây trồng, giống vật nuôi và giống cây lâm

nghiệp

PGS.TS. Trần Đức Viên - Trung tâm Sinh thái Nông nghiệp

125

53 Nghiên cứu xây dựng chiến lược phân bổ lao động và dân cư của

tỉnh Đắk Lắk đến năm 2020 và các giải pháp giải quyết việc làm

TS. Mai Thanh Cúc - Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn

128

54 Đánh giá thực trạng rủi ro thuốc bảo vệ thực vật ở Việt Nam:

Trường hợp nghiên cứu ở Thái Bình và Hà Nội

GS.TS. Đỗ Kim Chung - Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn

131

55 Ngành hàng gia cầm và phân tích cầu thịt gia cầm trong bối cảnh

dịch cúm gia cầm độc lực cao (HPAI) tại Hà Nội

PGS.TS. Vũ Đình Tôn: Khoa Chăn nuôi và Nuôi trồng thủy sản

132

9

56 Nghiên cứu ngành hàng lợn vùng đồng bằng sông Hồng

PGS.TS. Vũ Đình Tôn - Trung tâm Nghiên cứu liên ngành và

Phát triển nông thôn

135

57 Nâng cao nhận thức và năng lực tiếp cận thị trường cho phụ nữ

nông thôn Đồng bằng sông Hồng

PGS.TS. Quyền Đình Hà - Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn

137

58 Nâng cao khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở

nông thôn Việt Nam trong bối cảnh hội nhập

PGS.TS. Trần Hữu Cường - Khoa Kế toán và Quản trị kinh doanh

138

58 Nghiên cứu tình hình thực thi chính sách quản lý nước thải công

nghiệp ở miên Bắc, Việt Nam

TS. Nguyễn Mậu Dũng - Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn

141

60 Chứng khoán đang nổi ở khu vực ASEAN

TS. Đỗ Quang Giám - Khoa Kế toán và Quản trị kinh doanh

142

61 Đánh giá môi trường đầu tư và đề xuất các giải pháp nhằm thu

hút đầu tư vào nông nghiệp trên địa bàn Hà Nội

PGS.TS. Trần Hữu Cường - Khoa Kế toán và Quản trị kinh doanh

145

PHẦN II. DANH MỤC CÁC ĐỀ TÀI KHOA HỌC VÀ

CÔNG NGHỆ GIAI ĐOẠN 2006 - 2011

149

I Đề tài/dự án khoa học và công nghệ cấp Nhà nước 151

II Dự án thuộc chương trình giống cây trồng, giống vật nuôi và

giống cây lâm nghiệp, thủy sản

153

III Dự án thuộc chương trình giống cây trồng, giống vật nuôi và

giống cây lâm nghiệp, thủy sản

153

IV Đề tài khoa học và công nghệ thuộc dự án TRIG (dự án giáo dục

đại học 2)

176

V Đề tài khoa học và công nghệ cấp Bộ khác 178

VI Đề tài khoa học và công nghệ cấp Tỉnh 181

VII Đề tài dự án quốc tế 187

Lịch hoạt động khoa học và công nghệ 2012 191

10

11

LỜI NÓI ĐẦU

Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội là một trường trọng điểm quốc

gia, đầu ngành trong khối các trường đại học Nông Lâm Ngư của cả nước.

Trong suốt 55 năm xây dựng và trưởng thành với phương châm “Nghiên

cứu khoa học là sức sống của trường đại học”, trường đã và đang thực sự

trở thành một trong những trung tâm đào tạo và nghiên cứu khoa học hàng

đầu của quốc gia về khoa học công nghệ nông nghiệp với nhiều công trình

khoa học có ý nghĩa lí luận và thực tiễn cao, đóng góp tích cực vào sự

nghiệp phát triển nông nghiệp và nông thôn của đất nước.

Nhân dịp kỉ niệm 55 năm ngày thành lập trường (12 - 10 - 1956/12 - 10

- 2011), Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội cho ra mắt cuốn sách

“Kỷ yếu nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ 2006 - 2011”.

Đây là tập hợp những công trình nghiên cứu khoa học tiêu biểu của nhà

trường trong 5 năm vừa qua (trên 30 giống cây trồng mới được ra đời, 2

tiến bộ kỹ thuật mới, 8 mẫu máy mới được Bộ NN&PTNT công nhận quốc

gia). Cuốn kỷ yếu này phản ánh bức tranh đa dạng trong nghiên cứu khoa

học của Nhà trường, tiềm năng khoa học lớn của một trường đại học đa

ngành trong việc ứng dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học tiên tiến

để giải quyết các vấn đề bức xúc mới nảy sinh trong sản xuất (chẩn đoán

nhanh bệnh virus ở cây trồng và vật nuôi...), những hướng nghiên cứu mới

có tính tiên phong trong khoa học công nghệ nông nghiệp (GIS, điều khiển

gen, công nghệ khí canh,...) của Nhà trường.

Hi vọng rằng, cuốn “Kỷ yếu nghiên cứu khoa học và chuyển giao

công nghệ 2006 - 2011” sẽ cung cấp những thông tin khoa học quý có giá

trị phục vụ công tác đào tạo, nghiên cứu khoa học và phát triển sản xuất,

góp phần thu hút những chương trình hợp tác mới với nhiều cơ quan nghiên

cứu trong và ngoài nước. Chắc chắn cuốn kỷ yếu sẽ không tránh khỏi những

khiếm khuyết, ban biên tập cuốn sách mong muốn nhận được sự thông cảm

cũng như những ý kiến đóng góp của quý độc giả.

BAN BIÊN SOẠN

12

13

Phần I

CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC TIÊU BIỂU

GIAI ĐOẠN 2006 - 2011

14