Tài liệu HUA Nhập môn kinh tế lượng_ Chương 12 doc

Chöông trình Giaûng daïy Kinh teá Fulbright

Nieân khoùa 2003-2004

Phöông phaùp phaân tích

Baøi ñoïc

Nhaäp moân kinh teá löôïng vôùi caùc öùng duïng

Chöông 12: Bieán phuï thuoäc ñònh tính

vaø giôùi haïn

Ramu Ramanathan 1 Thuc Doan/Hao Thi

CHÖÔNG 12

Bieán Phuï Thuoäc Ñònh Tính Vaø Giôùi Haïn

Trong taát caû caùc chuû ñeà ñaõ thaûo luaän tröôùc ñaây, chuùng ta ñeàu xem xeùt caùc giaù trò cuûa moät bieán

phuï thuoäc nhö theå chuùng thay ñoåi lieân tuïc. Tuy nhieân, nhieàu tình huoáng xuaát hieän khoâng phaûi laø

tröôøng hôïp nhö vaäy. Ví duï, giaû söû chuùng ta mong muoán laäp moâ hình ra quyeát ñònh mua cuûa moät

hoä gia ñình, cuï theå hôn, quyeát ñònh coù neân mua moät chieác xe hôi hay khoâng. Taïi thôøi ñieåm khaûo

saùt, moät gia ñình naøo ñoù hoaëc seõ mua hoaëc khoâng mua moät chieác xe. Trong tình huoáng naøy,

chuùng ta coù moät bieán phuï thuoäc ñònh tính – töùc laø, ta seõ cho ra giaù trò 1 neáu hoä gia ñình naøy

mua xe vaø giaù trò 0 neáu khoâng mua. Nhöõng quyeát ñònh cuûa caùc hoä gia ñình khaùc ví duï nhö coù

mua moät ngoâi nhaø, ñoà trang trí noäi thaát, duïng cuï ñieän, hoaëc nhöõng haøng hoùa laâu beàn khaùc hay

khoâng laø nhöõng ví duï maø bieán phuï thuoäc coù theå laø moät bieán giaû. Trong thò tröôøng lao ñoäng,

quyeát ñònh coù gia nhaäp löïc löôïng lao ñoäng, sa thaûi moät nhaân vieân, hoaëc tham gia vaøo coâng ñoaøn

hay khoâng laø nhöõng ví duï cuûa caùc loaïi bieán phuï thuoäc nhò nguyeân. Trong nhöõng tröôøng hôïp naøy,

dieãn giaûi cuûa bieán phuï thuoäc naøy ñoù laø moät phöông phaùp xaùc suaát maø noù nhaän giaù trò 0 hoaëc 1,

maëc duø giaù trò lyù thuyeát coù theå laø baát kyø giaù trò trung gian naøo.

Trong Chöông 7, chuùng ta ñaõ giôùi thieäu caùc bieán giaû (hoaëc laø bieán nhò nguyeân) vaø moâ taû söï

höõu duïng cuûa chuùng trong vieäc coù ñöôïc nhöõng taùc ñoäng cuûa caùc bieán ñoäc laäp ñònh löôïng leân

bieán phuï thuoäc. Caùc vaán ñeà ñaëc bieät naûy sinh khi bieán phuï thuoäc laø bieán nhò nguyeân. Nhöõng moâ

hình coù caùc bieán phuï thuoäc loaïi naøy ñöôïc xem nhö nhöõng moâ hình löïa choïn rôøi raïc hay nhöõng

moâ hình phaûn öùng ñònh tính.

Bieán phuï thuoäc cuõng coù theå coù nhieàu daïng khaùc maø chuùng khoâng lieân tuïc. Ví duï, trong ví

duï mua xe, giaû söû, trong moät thôøi ñoaïn cho tröôùc, chuùng ta lieân heä chi phí cho moät xe vôùi moät soá

bieán quyeát ñònh ví duï nhö thu nhaäp vaø ñoä lôùn cuûa gia ñình. Trong ví duï nhö vaäy, bieán phuï thuoäc

seõ lieân tuïc, nhöng vôùi moät böôùc nhaûy lôùn ôû ñieåm 0 – chi phí seõ laø 0 neáu hoä gia ñình khoâng mua

xe. Do ñoù, maãu coù theå bao goàm moät soá quan saùt vôùi giaù trò 0 cuøng vôùi nhöõng giaù trò haøng ngaøn.

Tình huoáng naøy cuõng caàn phaûi coù moät daïng phaân tích ñaëc bieät. Caùc bieán phuï thuoäc cuûa loaïi naøy

ñöôïc bieát ñeán nhö laø nhöõng bieán phuï thuoäc giôùi haïn. Chöông naøy xem xeùt ñeán nhöõng vaán ñeà

ñaëc bieät xuaát phaùt töø caùc bieán phuï thuoäc ñònh tính vaø giôùi haïn vaø nhöõng kyõ thuaät caàn thieát ñeå

giaûi quyeát caùc vaán ñeà naøy. Bôûi vì phöông phaùp söû duïng ôû ñaây laø nguyeân lyù thích hôïp cöïc ñaïi (moâ

taû trong phaàn phuï luïc cuûa Chöông 2 vaø 3), maø noù vöôït xa phaïm vi cuûa quyeån saùch naøy, neân ôû

ñaây chæ giôùi thieäu phaàn môû ñaàu cho nhöõng chuû ñeà naøy. Tuy nhieân, nhöõng ví duï thöïc nghieäm ñöôïc

trình baøy ñeå minh hoïa cho nhöõng kyõ thuaät ñoù. Ñeå bieát theâm chi tieát veà caùc phöông phaùp, xem

Green (2000), Maddala (1983), vaø Amemiya (1981), GRETL, SHAZM, vaø Eviews veà nhöõng leänh

caàn thieát cho nhöõng kyõ thuaät naøy.

} 12.1 Moâ Hình Xaùc Suaát Tuyeán Tính (hoaëc Löïa Choïn Nhò Nguyeân)