Tài liệu Chương 1: Khái quát về kinh tế học vi mô ppt

1

CHÖÔNG 1

KHAÙI QUAÙT VEÀ KINH TEÁ VI MOÂ

I. Ñoái töôïng, noäi dung vaø phöông phaùp nghieân

cöùu kinh teá hoïc vi moâ

1) Caùc khaùi nieäm veà kinh teá hoïc

a)Kinh teá hoïc

Kinh tãú hoüc laì män khoa hoüc xaî häüi nghiãn cæïu caïch choün læûa cuía

nãön kinh tãú trong viãûc sæí duûng nguäön taìi nguyãn coï giåïi haûn âãø saín

xuáút caïc loaûi saín pháøm nhàòm thoaí maîn ngaìy caìng täút hån nhu cáöu cuía

con ngæåìi .

b) Kinh teá hoïc vi moâ

Kinh tãú hoüc vi mä nghiãn cæïu sæû hoaût âäüng cuía nãön kinh tãú

bàòng caïch taïch biãût tæìng bäü pháûn cuía nãön kinh tãú : nghiãn cæïu

haình vi æïng xæí cuía caïc caï nhán vãö caïc haìng hoïa cuû thãø trãn

tæìng loaûi thë træåìng trong mäúi quan hãû våïi caïc taïc nhán gáy ra

båíi hoaìn caính chung.

c) Kinh teá hoïc vó moâ

Kinh tãú hoüc vé mä nghiãn cæïu sæû hoaût âäüng cuía toaìn bäü nãön

kinh tãú nhæ mäüt thãø thäúng nháút . Nghiãn cæïu sæû tæång taïc giæîa

caïc cáúu khäúi chung trong nãön kinh tãú coï thãø âiãöu khiãøn âæåüc.

d) Moái quan heä

Kinh tãú hoüc vi mä vaì kinh tãú hoüc vé mä nghiãn cæïu nãön kinh tãú

åí nhæîng goïc âäü khaïc nhau , tuy nhiãn giæîa chuïng coï mäúi quan

hãû khäng thãø taïch råìi . Kinh tãú vi mä nghiãn cæïu nhæîng tãú baìo ,

2

nhæîng bäü pháûn , coìn kinh tãú vé mä nghiãn cæïu täøng thãø nãön kinh

tãú , âæåüc cáúu thaình tæì nhæîng tãú baìo , nhæîng bäü pháûn áúy.

Trong thæûc tiãùn kãút quaí kinh tãú vé mä phuû thuäüc vaìo caïc haình

vi cuía kinh tãú vi mä , kinh tãú quäúc dán phuû thuäüc vaìo sæû phaït

triãøn cuía caïc doanh nghiãûp , cuía caïc tãú baìo kinh tãú . Kinh tãú vé

mä taûo haình lang , taûo mäi træåìng , taûo âiãöu kiãûn cho kinh tãú vi

mä phaït triãøn.

2) Ñoái töôïng noäi dung vaø phöông phaùp nghieân

cöùu cuûa kinh teá hoïc vi moâ

a) Ñoái töôïng

Kinh tãú hoüc vi mä nghiãn cæïu tênh quy luáût , xu thãú táút yãúu

cuía caïc hoaût âäüng kinh tãú vi mä ( haình vi cuía caï nhán, doanh

nghiãûp âäúi våïi caïc haìng hoïa cuû thãø ... ) Nhæîng khuyãút táût cuía

kinh tãú thë træåìng vãö vai troì cuía quaín lyï vaì âiãöu tiãút kinh tãú cuía

nhaì næåïc âäúi våïi hoaût âäüng kinh tãú vi mä.

b) Noäi dung

Kinh tãú hoüc vi mä cung cáúp lyï luáûn vaì phæång phaïp luáûn kinh

tãú cho quaín lyï doanh nghiãûp . Laì khoa hoüc vãö sæû læûa choün hoaût

âäüng kinh tã ú trong phaûm vi doanh nghiãûp , noï vaûch ra caïc quy

luáût , xu thãú váûn âäüng táút yãúu cuía hoaût âäüng kinh tãú vi mä .

c) Phöông phaùp

+ Phæång phaïp læûa choün kinh tãú täúi æu.

+ Phæång phaïp thæûc haình , váún âãö , tçnh huäúng.

+ Gàõn lyï luáûn våïi thæûc tiãùn knh tãú.

+ Phæång phaïp mä hçnh hoïa vaì cäng cuû toaïn hoüc .

II) Doanh nghieäp vaø nhöõng vaán ñeà kinh teá cô baûn

cuûa doanh nghieäp

3

1) Doanh nghieäp vaø chu kyø kinh doanh

a) Khaùi nieäm doanh nghieäp

Doanh nghiãûp laì täø chæïc kinh doanh haìng hoïa , dëch vuû theo

nhu cáöu thë træåìng vaì xaî häüi nhàòm muûc âêch thu låüi nhuáûn täúi

âa.

Theo luáût doanh nghiãûp do quäúc häüi khoïa 10 kyì hoüp thæï 5

thäng qua ngaìy 12 thaïng 6 nàm 1999 coï hiãûu læûc tæì 1/1/ 2000:“

Doanh nghiãûp laì täø chæïc kinh tãú coï tãn riãng , coï taìi saín , coï truû

såí giao dëch äøn âënh âæåüc âàng kyï kinh doanh theo quy âënh cuía

phaïp luáût nhàòm muûc âêch thæûc hiãûn caïc hoaût âäüng kinh doanh “.

b) Kinh doanh

Laì thæûc hieän mäüt hoàûc táút caí caïc cäng âoaûn cuía quaï trçnh

âáöu tæ tæì saín xuáút âãún tiãu thuû saín pháøm hoàûc cung æïng dëch vuû

trãn thë træåìng nhàòm muûc âêch thu låüi nhuáûn.

c) Quaù trình kinh doanh

Laì quaï trçnh hoaût âäüng kinh tã ú cuía doanh nghiãûp bao gäöm

tæì nghiãn cæïu xaïc âënh nhu cáöu thë træåìng vãö haìng hoïa , dëch vuû

, täø chæïc quaï trçnh saín xuáút âãún viãûc cuäúi cuìng laì täø chæïc tiãu

thuû haìng hoïa , thu tiãön vãö cho doanh nghiãp.

d) Chu kyø kinh doanh

Laì khoaíng thåìi gian tênh tæì luïc bàõt âáöu quaï trçnh kinh doanh

cho âãún khi kãút thuïc quaï trçnh kinh doanh.

2) Nhöõng vaán ñeà kinh teá cô baûn cuûa moät doanh

nghieäp

a) Quyeát ñònh saûn xuaát caùi gì ?

4

Doanh nghiãûp phaíi xaïc âënh saín xuáút haìng hoïa hay dëch vuû

naìo ? säú læåüng cung æïng bao nhiãu ? thåìi âiãøm naìo ?

b) Quyeát ñònh saûn xuaát nhö theá naøo ?

Doanh nghiãûp phaíi xaïc âënh âæåüc phæång phaïp , hçnh thæïc täø

chæïc saín xuáút , trçnh âäü cäng nghãû æïng duûng . Âiãöu naìy quyãút

âënh cháút læåüng cuía saín pháøm vaì chi phê saín xuáút .

c) Quyeát ñònh saûn xuaát cho ai ?

Doanh nghiãûp phaíi xaïc âënh saín xuáút ra haìng hoïa dëch vuû

phuûc vuû âäúi tæåüng naìo , quy mä vaì khaí nàng tiãu thuû bao nhiãu

âãø væìa âaût muûc âêch cuía doanh nghiãûp , væìa âaïp æïng nhu cáöu xaî

häüi.

III) Löïa choïn kinh teá toái öu cuûa doanh nghieäp

1) Lyù thuyeát löïa choïn

Cung cáúp phæång phaïp luáûn khoa hoüc cho caïc quyãút âënh

trong hoüat âäüng kinh tãú vi mä :

+ Sæû læûa choün laì mäüt táút yãúu khaïch quan trong hoaût âäüng

kinh tãú vi mä . Do caïc nguäön læûc coï giåïi haûn (mäüt doanh

nghiãûp chè coï säú väún vaì nguäön læûc nháút âënh ) khäng thãø

cuìng mäüt luïc âaïp æïng nhiãöu muûc tiãu .

+ Sæû læûa choün hoaìn toaìn coï thãø thæûc hiãûn âæåüc . Do mäùi

nguäön læûc coï haûn âãöu coï thãø sæí duûng noï vaìo muûc âêch

khaïc nhau.

+ Muûc tiãu cuaí sæû læûa choün laì xaïc âënh muûc âêch , hình

thöùc vaì phæång phaïp täút nháút cho hoaût âäüng kinh tãú vi mä

âãø täúi thiãøu hoïa chi phê maì váùn täúi âa hoïa låüi êch vaì låüi

nhuáûn cuía chuí thãø .

5

2) Baûn chaát vaø phöông phaùp löïa choïn kinh teá

toái öu

a) Baûn chaát cuûa söï löïa choïn

Baín cháút cuía sæû læûa choün kinh tãú täúi æu laì giaíi quyãút täút nháút

máu thuáùn giæîa nhu cáöu dæåìng nhæ vä haûn cuía con ngæåìi , cuía

xaî häüi våïi nguäön taìi nguyãn coï giåïi haûn âãø saín xuáút ra nhæîng

cuía caíi âaïp æïng ngaìy caìng täút hån nhæîng nhu cáöu cuía xaî häüi

thäng qua nhæîng quyãút âënh : Saín xuáút caïi gç ? saín xuáút nhæ thãú

naìo ? saín xuáút cho ai ? trong phaûm vi tæìng doanh nghiãûp .

b) Phöông phaùp löïa choïn kinh teá toái öu

Giaíi quyãút baìi toaïn täúi æu trãn cå såí lyï thuyãút giåïi haûn khaí

nàng saín xuáút.

Lyï thuyãút giåïi haûn khaín nàng saín xuáút âæåüc trçnh baìy qua mä

hçnh âæåìng giåïi haûn khaí nàng saín xuáút .

IV) Nhöõng aûnh höôûng ñeán löïa choïn kinh teá toái öu

cuûa doanh nghieäp

1) Taùc ñoäng cuûa quy luaät khan hieám

Nhu cáöu cuía con ngæåìi khäng ngæìng tàng lãn vaì ngaìy caìng

âa daûng , phong phuï ,âoìi hoíi haìng hoïa vaì cháút læåüng dëch vuû

ngaìy caìng cao, tiãûn êch mang laûi ngaìy caìng nhiãöu. Tuy nhiãn taìi

nguyãn âãø thoía maîn nhæîng nhu cáöu trãn laûi ngaìy caìng khan

hiãúm vaì caûn kiãût (âáút âai , khoaïng saín , lám saín , haíi saín ...).

Quy luáût khan hiãúm taìi nguyãn so våïi nhu cáúu cuía con ngæåìi

aính hæåíng gay gàõt âãún sæû læûa choün kinh tãú täúi æu trong hoaût

âäüng kinh tãú vi mä . Dáùn âãún váún âãö læûa choün kinh tãú täúi æu âàût

6

ra ngaìy caìng càng thàóng vaì thæûc hiãûn ráút khoï khàn. Âoìi hoíi

doanh nghiãûp phaíi læûa choün nhæîng váún âãö kinh tãú cå baín cuía

mçnh trong giåïi haûn cho pheïp cuía khaí nàng saín xuáút våïi sæû caûnh

tranh ngaìy caìng gia tàng.

2) Taùc ñoäng cuûa quy luaät lôïi suaát giaûm daàn

Quy luáût låüi suáút giaím dáön cho biãút khäúi læåüng âáöu ra coï thãm

ngaìy caìng giaím khi ta liãn tiãúp boí thãm nhæîng âån vë bàòng nhau

cuía mäüt âáöu vaìo biãún âäøi(âáöu vaìo khaïc giæî nguyãn).

Quy luáût låüi suáút giaím dáön âoìi hoíi trong læûa choün täúi æu

doanh nghiãûp phaíi phäúi håüp âáöu vaìo saín xuáút våïi mäüt tyí lãû täúi æu

3) Taùc ñoäng cuûa quy luaät chi phí cô hoäi ngaøy

caøng taêng

Chi phê cå häüi : laì chi phê âãø saín xuáút ra mäüt màût haìng âæåüc

tênh bàòng säú læåüng màût haìng khaïc bë boí âi âãø saín xuáút thãm mäüt

âån vë màût haìng âoï.

Quy luáût chi phê cå häüi ngaìy caìng tàng cho biãút : khi muäún

tàng dáön tæìng âån vë màût haìng naìy , xaî häüi phaíi boí âi ngaìy caìng

nhiãöu säú læåüng màût haìng khaïc :quy luáût âoìi hoíi sæí duûng taìi

nguyãn vaìo saín xuáút caïc màût haìng khaïc nhau mäüt caïch hiãûu quaí

.

4) AÛnh höôûng cuûa moâ hình kinh teá

a) Moâ hình kinh teá chæ huy

-Khaïi niãûm nãön kinh tãú chè huy

-Æu âiãøm vaì nhæåüc âiãøm cuía kinh tãú chè huy.

-Aính hæåíng cuía kinh tãú chè huy tåïi sæû læûa choün kinhtãú täúi æu

cuía doanh nghiãûp.

7

Doanh nghiãûp hoaût âäüng theo nhæîng kãú hoaûch kinh tãú cuía

nhaì næåïc , dæûa trãn quan hãû cáúp phaït , giao näüp saín pháøm háöu

nhæ doanh nghiãûp khäng coï cå häüi læûa choün , nhæîng váún âãö kinh

tãú cå baín âãöu âæåüc giaíi quyãút tæì kãú hoaûch hoïa táûp trung cuía nhaì

næåïc . Doanh nghiãûp chè laì ngæåìi thæûc hiãûn , chè læûa choün nhæîng

phæång hæåïng , nhæîng giaíi phaïp âãø thæûc hiãûn täút nháút kãú hoaûch

nhaì næåïc trãn cå såí nhæîng quy âënh cuía nhaì næåïc.

b) Moâ hình kinh teá thò tröôøng

-Khaïi niãûm vãö kinh tãú thë træåìng

-Æu âiãøm vaì nhæåüc âiãøm cuía kinh tãú thë træåìng.

-Aính hæåíng cuía nãön kinh tãú thë træåìng tåïi sæû læûa choün kinh tãú

täúi æu cuía doanh nghiãûp.

Doanh nghiãûp laì chuí thãø kinh tãú âäüc láûp tæû chuí kinh doanh ,

phaíi læûa choün , xaïc âënh täúi æu nhæîng váún âãö kinh tãú cå baín . Noï

khäng gàûp phaíi nhæîng sæïc eïp hay sæû häù tråü naìo âoï tæì nhaì næåïc ,

tuy nhiãn caûnh tranh gay gàõt , biãún âäüng khoï læåìng . Doanh

nghiãûp phaíi nàng âäüng nhaûy beïn tçm moüi biãûn phaïp âãø phán

phäúi sæí duûng nguäön læûc coï hiãûu quaí nháút .Coï thãø noïi åí âáy sæû

læûa choün kinh tãú täúi æu cuía doanh nghiãûp âaî âaût âãún âènh cao

cuía tæû do læûa choün .

c) Moâ hình kinh teá hoãn hôïp

-Khaïi niãûm vãö kinh tãú häùn håüp

-Æu âiãøm vaì nhæåüc âiãøm cuía kinh tãú häøn håüp.

-Aính hæåíng cuía nãön kinh tãú häùn håüp tåïi sæû læûa choün kinh tãú

täúi æu cuía doanh nghiãûp.

Mä hçnh kinh tãú naìy phaït huy âæåüc tênh nàng âäüng , têch cæûc

cuía doanh nghiãûp trong tæû chuí kinh doanh taûo ra âäüng læûc phaït

triãøn khoa hoüc , kyî thuáût vaì kinh tãú . Âäöng thåìi phaït huy âæåüc vai

troì quaín lyï âiãöu tiãút kinh tãú vé mä cuía nhaì næåïc laì âiãöu kiãûn cáön

8

thiãút âãø doanh nghiãûp læûa choün kinh tãú täúi æu mäüt caïch coï hiãûu

quaí.

CHÖÔNG II

CUNG - CAÀU

I) CAÀU (D.Demand)

1) Khaùi nieäm

a) Caàu

Laì læåüng haìng hoïa hay dëch vuû maì ngæåìi mua muäún mua åí

mäùi mæïc giaï cháúp nháûn âæåüc.

b) Caàu cuûa caù nhaân

Laì læåüng haìng hoïa hay dëch vuû maì ngæåìi áúy mua åí caïc mæïc

giaï khaïc nhau.

c) Caàu cuûa thò tröôøng

Laì täøng mæïc cáöu cuía caïc caï nhán åí caïc mæïc giaï.

2) Caùc yeáu toá xaùc ñònh caàu, haøm soá caàu

a) Caùc yeáu toá xaùc ñònh caàu

9

Cáöu vãö haìng hoïa khäng chè phuû thuäüc vaìo giaï caí cuía baín

thán haìng hoïa âoï maì coìn phuû thuäüc vaìo nhiãöu yãúu täú khaïc nhau

nhæ:

+ Thu nháûp cuía ngæåìi tiãu duìng

+ Giaï caí caïc loaûi haìng hoïa liãn quan

+ Dán säú ( quy mä thë træåìng )

+ Thë hiãúu

+ Caïc kyì voüng

b) Haøm soá caàu

Tæì nhæîng yãúu täú xaïc âënh cáöu coï thãø trçnh baìy cáöu dæåïi daûng

haìm säú :

Vôùi :

Px giaù caû haøng hoùa x.

Py giaù caû caùc haøng hoùa coù lieân quan ñeán haøng hoùa x.

IX thu nhaäp chi cho haøng hoùa x

Nx daân soá mua haøng hoùa x.

Lx thò hieáu cuûa ngöôøi tieâu duøng ñoái vôùi haøng hoùa x.

Ex caùc kyø voïng lieân quan ñeán tieâu duøng haøng hoùa x.

3) Ñöôøng caàu

a) Bieåu caàu

Bieåu caàu laø baûng soá lieäu moâ taû soá löôïng caàu veà haøng hoùa hay

dòch vuï maø ngöôøi tieâu duøng mua töông öùng vôùi caùc möùc giaù caû

khaùc nhau.

b) Ñöôøng caàu

Ñöôøng caàu laø ñöôøng moâ taû caàu veà haøng hoùa treân ñoà thò trong

moái töông quan vôùi giaù caû cuûa noù (caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi).