Tác động tính thanh khoản của cổ phiếu đến quyết định chính sách cổ tức - Nghiên cứu tại các công ty niêm yết trên sàn chứng khoán Thành Phố Hồ Chí Minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGÔ THỊ THANH TRÚC

TÁC ĐỘNG TÍNH THANH KHOẢN CỦA CỔ PHIẾU ĐẾN

QUYẾT ĐỊNHCHÍNH SÁCH CỔ TỨC - NGHIÊN CỨU TẠI

CÁC CÔNG TY NIÊM YẾT TRÊN SÀN CHỨNG KHOÁN

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH - NGÂN HÀNG

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2019

MỤC LỤC

LỜI CAM KẾT

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG BIỂU

TÓM TẮT

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN ..................................................................... 1

1.1. Lý do nghiên cứu ................................................................................................ 1

1.2. Vấn đề nghiên cứu .............................................................................................. 4

1.3. Câu hỏi và mục tiêu nghiên cứu ......................................................................... 4

1.3.1. Câu hỏi nghiên cứu ...................................................................................... 4

1.3.2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................... 4

1.4. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu ....................................................................... 4

1.5. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................... 5

1.6. Ý nghĩa đề tài..................................................................................................... 5

1.7. Kết cấu luận văn ................................................................................................. 6

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU ...................................................... 7

2.1. Tính thanh khoản của cổ phiếu ........................................................................... 7

2.2. Chính sách cổ tức ............................................................................................. 10

2.2.1. Khái niệm cổ tức ........................................................................................ 10

2.2.2. Khái niệm chính sách cổ tức ...................................................................... 10

2.3. Bất cân xứng thông tin ...................................................................................... 12

2.4. Xung đột cổ đông kiểm soát và cổ đông thiểu số ............................................. 13

2.5. Mối quan hệ giữa tính thanh khoản của cổ phiếu và chính sách cổ tức ........... 13

2.5.1. Mối quan hệ giữa tính thanh khoản của cố phiếu và chính sách cổ tức .... 13

2.5.2. Mối quan hệ giữa tính thanh khoản của cổ phiếu và chính sách cổ tức trong

môi trường bất cân xứng thông tin. ......................................................................... 15

2.5.3. Mối quan hệ giữa thanh khoản cổ phiếu và chính sách cổ tức trong môi

trường xung đột cổ đông kiểm soát và cổ đông thiểu số. ........................................ 16

2.6. Các yếu tố tác động đến chính sách cổ tức ....................................................... 16

2.7. Tổng quan các nghiên cứu trước đây ............................................................... 23

CHƯƠNG 3: MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU ............... 3216

3.1. Các giả thuyết nghiên cứu và mô tả mẫu nghiên cứu ....................................... 30

3.1.1. Các giả thuyết nghiên cứu ................................................................................ 30

3.1.2. Mô tả mẫu nghiên cứu ...................................................................................... 31

3.2. Phương pháp nghiên cứu và quy trình nghiên cứu ........................................... 32

3.3. Mô hình nghiên cứu .......................................................................................... 34

3.3.1. Mô hình ...................................................................................................... 34

3.3.2. Biến phụ thuộc (Payout) ............................................................................ 34

3.3.3. Biến độc lập (Liquidity) ............................................................................. 35

CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ...................................................................... 41

4.1. Đặc điểm mẫu nghiên cứu và thống kê mô tả .................................................. 41

4.2. Phân tích mối tương quan giữa các biến: ......................................................... 44

4.3. Phân tích đơn biến ............................................................................................... 48

4.3. Phân tích kết quả hồi quy đa biến ..................................................................... 49

4.3.1. Phân tích hồi quy đa biến ........................................................................... 49

4.3.2. Phân tích tác động của tính thanh khoản của cổ phiếu và tỷ lệ chi trả cổ tức

trong môi trường bất cân xứng thông tin ................................................................. 53

4.4.3. Phân tích tác động của vấn đề đại diện lên mối tương quan giữa thanh khoản

cổ phiếu và tỷ lệ chi trả cổ tức ................................................................................. 55

CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN ............................................................................................. 59

5.1. Kết luận kết quả nghiên cứu ............................................................................. 59

5.2. Hạn chế đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo ................................................. 60

5.3. Khuyến nghị ..................................................................................................... 60

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................... 61

LỜI CAM KẾT

Tôi cam đoan rằng luận văn “Tác động tính thanh khoản của cổ phiếu đến quyết

định chính sách cổ tức – Nghiên cứu tại các công ty niêm yết trên sàn chứng

khoán Thành phố Hồ Chí Minh” là bài nghiên cứu của chính tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi cam

đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công

bố hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận văn

này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trường

đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

LỜI CẢM ƠN

Sau thời gian học tập tại Trường Đại Học Mở Thành phố Hồ Chí Minh, tôi xin bày

tỏ lòng kính trọng và biết ơn chân thành đến Ban giám hiệu, các thầy cô khoa Tài

Chính – Ngân hàng đã hướng dẫn, dạy dỗ và tạo điều kiện tốt nhất để giúp đỡ tôi

trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thiện luận văn “Tác động tính thanh

khoản của cổ phiếu đến quyết định chính sách cổ tức – Nghiên cứu tại các công ty

niêm yết trên sàn chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh”. Đặc biệt, tôi xin gửi lời

biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Khoa Nguyên đã dành nhiều thời gian và hết

lòng giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn này.

Dù đã rất cố gắng tuy nhiên do năng lực còn hạn chế luận văn vẫn không tránh khỏi

còn nhiều điểm thiếu sót. Vì vậy tôi rất mong nhận được sự cảm thông và đóng góp

ý kiến của quý thầy cô.

Xin chân thành cảm ơn.

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2019

Ngô Thị Thanh Trúc

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Big4 Kiểm toán từ Big4

Cash Tiền mặt nắm giữ

DNNN Doanh nghiệp nhà nước

DN Doanh nghiệp

DVE Tỷ lệ chi trả cổ tức

DVC Tỷ lệ cổ tức trên dòng tiền kinh doanh

DVP Khuynh hướng chi trả cổ tức

GMM Generalized method of moments

HOSE Sở Giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh

Lev Đòn bấy tài chính

Liquidity Thanh khoản chứng khoán theo Amihud

M&M Miller và Modigliani

Q Cơ hội tăng trưởng

ROA Tỷ suất sinh lợi trên tổng tài sản

Size Quy mô công ty

SOE Doanh nghiệp nhà nước

Top1 Cổ đông lớn nhất

DANH MỤC HÌNH VÀ BẢNG BIỂU

STT Tên bảng

1 Bảng 3.1: Bảng tóm tắt mô tả các biến

2 Bảng 4.1: Thống kê mô tả các biến

3 Bảng 4.2:Ma trận tương quan Pearson giữa các biến

4 Bảng 4.3: Kết quả phân tích đơn biến

5 Bảng 4.4: Kết quả phân tích hồi quy đa biến

6

Bảng 4.5:Kết quả hồi quy kiểm tra mối trương quan trong môi trường bất

cân xứng thông tin

7

Bảng 4.6: Kết quả hồi quy kiểm tra mối tương quan khi có xung đột giữa cổ

đông kiểm soát và cổ đông thiểu số

8 Bảng 4.7: Bảng đánh giá kết quả so với kì vọng dấu ban đầu

TÓM TẮT

Thông qua dữ liệu 205 doanh nghiệp Việt Nam được niêm yết tại Sàn giao dịch chứng

khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) trong giai đoạn từ năm 2010 đến 2017, bài

nghiên cứu đã phát hiện ra mối tương quan cùng chiều giữa tính thanh khoản cổ phiếu

và quyết định chi trả cổ tức của doanh nghiệp. Kết quả của nghiên cứu được đưa ra dựa

trên việc thực hiện hồi quy theo phương pháp Generalized method of moments (GMM)

để kiểm tra tác động.

Ngoài ra, bài nghiên cứu còn mở rộng kiểm tra mối tương quan này với các mức độ bất

cân xứng thông tin và vấn đề đại diện khác nhau. Theo giả thuyết rằng thanh khoản cổ

phiếu cung cấp thông tin và hạn chế hành vi trục lợi, khuyến khích các cổ đông kiểm

soát chi trả cổ tức nhiều hơn, kết quả cho thấy mối tương quan dương giữa thanh khoản

cổ phiếu và quyết định chi trả cổ tức càng rõ rệt trong môi trường bất cân xứng thông

tin. Tuy nhiên, mối quan hệ cùng chiều này không bị tác động bởi xung đột giữa cổ đông

kiểm soát và nhà đầu tư thiểu số trong môi trường các công ty tại Việt Nam.

Từ khóa: tính thanh khoản cổ phiếu, chi trả cổ tức, môi trường bất cân xứng thông tin,

vấn đề đại diện, Việt Nam.

SUMARY

This paper uses data of 205 Vietnamese enterprises listed on the Ho Chi Minh

Stock Exchange (HOSE) from 2010 to 2017, the study found a correlation with

The direction between the stock liquidity and the dividend payment decision of

the enterprise. The results of the study are based on the implementation of the

Tobit and Logit regression methods to test the impact.

In addition, this research paper examines this correlation with different levels of

information asymmetry and representation. Under the assumption that stock

liquidity provides information and restricts profiteering behavior, encouraging

controlling shareholders to pay more dividends, the results show a positive

correlation between stock liquidity and decisions. Dividend payments are more

evident in an information asymmetric environment. However, this positive

relationship is not affected by the conflict between controlling shareholders and

minority investors in the environment of companies in Vietnam.

Keywords: Stock liquidity, Dividend payment, Information asymmetry

environment, Representative issues, Vietnam.