Suy nghĩ về độc quyền trong các doanh nghiệp nhà nước ở nước ta hiện nay

SUY NGHT V^ OOC QUY^N TRONG CAC DOANH NGHlEP NhA NUCC

6 NUdc TA HIEN NAY

Trinh Xuan Viet*

Ngdy nay, cdcphUdng tien thdng tin dqi

chung vdn thUdng phdn dnh vi mpt sd

hdnh vi tieu ciic cua cdc doanh nghiep nhd

nUdc nhU: ddu cd, tdng gid, ddc quyin nhd

nUdc bien thdnh ddc quyin doanh nghiep,

lqi ich cua Nhd nUdc bi xdm pham vd ldi

dung de phuc vu cho mdt so nhdm ngUdi,

ngudi ddn khong dUdc hudng ddy du

nhiing quyin lqi md xd hpi dd tao ra... Tdt

cd nhUng diiu do dd vd dang ddt ra nhiing

nghi ngqi xung quanh vdn di dpc quyin

trong cdc doanh nghiep nhd nUdc d nUdc ta

hien nay.

Theo Tfl dien bich khoa toan thU, ddc

quyen la tinh trang chi cd mdt/mdt vai

ngUdi hay td chflc ddc ehiem thi trfldng.

Dpc quyen dflde hinh thanh tren cd sd tap

trung Iflc Ifldng kinh te vao tay mdt hay

mpt so' It ngUdi/td chflc, lam cho nhflng

ngfldi va td chflc nay cd quyen Iflc kinh te

ldn ddi vdi qua trinh tai san xuat. Cle

doanh nghiep ddc quyen cd sflc manh tai

chi'nh va ldi the rat ldn, ehiem dai bd phan

ngudn nguyen lieu, nang Iflc san xuat va

so Ifldng san pham cung cap cho thi

trfldng, dd dd chi phd'i dUde thi trUdng, quy

dinh gia bin, gia mua va thu ldi nhuan

dpc quyen eao. Ddc quyen ed the la do

phap luat nha nUde dat ra, danh cho mdt

nganh, mpt td chflc hay mdt cdng ty vdi

mue di'eh dam bao cho hoat dpng cua dl't

nude dupc dn dinh, thd'ng nhat. Hdae ddc

quyen cd the do chi'nh qu i trinh phit trien

kinh te dem lai. Trong nen kinh te tU ban

chu nghia (TBCN), ddc quyen la mdt dac

diem kinh te ndi bat cua chu nghia tU ban

(CNTB) hien dai, ra ddi dd sU tap trung

san xuat. Theo dd, ddc quyen dUde Le Nin

dinh nghia la sU lien minh gifla cac nha tU

ban ldn de tap trung vac trong tay mdt

phan Idn (tham chi toan bd) san pham cua

mdt nganh, cho phep lien minh nay phat

huy anh huudng quyet dinh den qua trinh

san xuat va lUu thdng cua nganh dd nhim

thu ldi nhuan ddc quyen.

Dd'i vdi nUde ta, Nha nUde chii trUdng

chd phep hinh thanh ddc quyen d mdt sd'

nganh, linh vUc boat ddng cua doanh

nghiep nha nUde de gifl vflng dn dinh va

dieu tiet nen kinh te nhfl: vat lieu nd, hda

chat ddc, chit phdng xa, he thd'ng truyen

tai dien qud'c gia, mang true thdng tin

trong nude va qud'c te, in bae va ehflng ehi

ed gii tri,... thdng qua d c doanh nghiep

100% vd'n cua Nha nUde, hoac cac doanh

nghiep Nha nUde nim cd phan ehi phdi.

Bieu hien cu the nhat chinh la cle tap

doan kinh te, d c tdng cdng ty nha nUdc.

Cdng bing ma ndi, cac tap doan kinh te,

elc tdng cdng ty nha nUde da va dang ddng

gdp phl n quan trpng trong phit trien

kinh teda t nUdc. Neu nhU ehung ta khdng

cd nhflng "qua dam thep" thi nen kinh te

nfldc ta khd cd the dflpc dn dinh va phat

trien nhU ngay nay, ngUdi dan se khdng

dupe hudng nhflng ldi ich do d c doanh

nghiep dem lai, va nen kinh te khd ed the

* Trinh Xuan Viet, Khoa Kjnh te Chinh tri, Hoo vicn

Chi'nh tri, Bo Quoc phong.

Stf 29(11+12/2009) QUAN Lt XINH TE