Sử dụng tác phẩm văn học trong hoạt động hướng dẫn trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi khám phá khoa học.

VJE Tạp chí Giáo dục, Số đặc biệt Kì 2 tháng 5/2019, tr 132-137

132 Email: [email protected]

SỬ DỤNG TÁC PHẨM VĂN HỌC TRONG HOẠT ĐỘNG

HƯỚNG DẪN TRẺ MẪU GIÁO 5-6 TUỔI KHÁM PHÁ KHOA HỌC

Trương Thị Thùy Anh - Ngô Mạnh Dũng

Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên

Ngày nhận bài: 06/3/2019; ngày chỉnh sửa: 10/4/2019; ngày duyệt đăng: 21/4/2019.

Abstract: In recent years, growing understanding and recognition of the value of science has

shown that science is a particularly important field in early childhood education. In Vietnam,

science inquiry in preschool is an important activity that contributes to creating worth opportunities

which preschoolers are experienced and form important skills, especially cognitive skill. However,

science inquiry activities can be achieved high efficiency when it has been combined with different

factors. In this article, we not only provide an overview of the characteristics of preschool children

at the age 5-6 and scientific exploration activities in preschool, but also focus on proposing some

methods that preschool teachers can use literary works to create a freshness and an attractiveness

for this activity.

Keywords: Science inquiry, preschool children, cognitive skill, literary work.

1. Mở đầu

Có thể thấy, nhu cầu nhận thức là một trong những

nhu cầu vốn có của con người nói chung, trẻ em nói

riêng. Vì vậy, ngay từ những năm tháng đầu đời, ở trẻ đã

xuất hiện xu hướng thích tiếp xúc với các sự vật, hiện

tượng xung quanh bằng những nỗ lực và cách thức khác

nhau. Trong quá trình phát triển, phạm vi tiếp xúc của trẻ

dần được mở rộng và chính nhờ quá trình đó, nhu cầu

nhận thức của trẻ ngày càng được thỏa mãn và phát triển.

Trên cơ sở lĩnh hội và tích lũy được các đặc điểm, tính

chất, mối quan hệ giữa các sự vật, ở trẻ, những biểu tượng

đầu tiên về cuộc sống bắt đầu được hình thành. Tuy

nhiên, mức độ nhận thức và tích lũy tri thức ở trẻ cao hay

thấp không chỉ phụ thuộc vào đặc điểm riêng của từng

trẻ mà còn chịu sự chi phối của môi trường xung quanh.

Vì vậy, việc tạo ra một môi trường giáo dục mà ở đó, trẻ

được cung cấp cơ hội để tiếp nhận những tri thức mới

thực sự là một việc làm cần thiết.

Bằng việc vận dụng các phương pháp nghiên cứu

khác nhau như: phương pháp phân tích và tổng hợp lí

thuyết, phương pháp phân tích nội dung, bài viết đề xuất

cách sử dụng tác phẩm văn học (TPVH) trong hướng dẫn

trẻ khám phá khoa học (KPKH). Kết quả của nghiên cứu

cho thấy, việc vận dụng TPVH trong hoạt động KPKH

là một trong những yếu tố góp phần tạo ra môi trường

giáo dục mới mẻ, hấp dẫn, đáp ứng nhu cầu nhận thức

ngày càng cao của trẻ.

2. Nội dung nghiên cứu

2.1. Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi và hoạt động khám phá khoa

học

2.1.1. Đặc điểm trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi

Ở trường mầm non, trẻ mẫu giáo (TMG) 5-6 tuổi là

một đối tượng đặc biệt khi so sánh với trẻ ở các giai đoạn

trước đó. Đối với TMG 5-6 tuổi, sự phát triển vượt trội

của những đặc điểm tâm lí đã tạo ra những tiền đề quan

trọng trong việc giúp trẻ tham gia các hoạt động nói

chung, hoạt động KPKH nói riêng. Về cơ bản, dựa trên

những thành tựu tâm lí đã tổng kết được, trong mối tương

quan với hoạt động KPKH, TMG 5-6 tuổi có những đặc

điểm tiêu biểu sau:

- Về nhận thức: Ở độ tuổi này, tư duy trực quan hình

tượng phát triển mạnh và chiếm ưu thế. Vào cuối độ tuổi,

ở trẻ bắt đầu xuất hiện kiểu tư duy trực quan sơ đồ và

những mầm mống đầu tiên của kiểu tư duy logic. Biểu

hiện của kiểu tư duy này là ở chỗ trẻ có khả năng suy luận

tương đối tốt dựa vào vốn kinh nghiệm và biểu tượng

trong đầu. Vì thế, ở một mức độ đơn giản, trẻ có thể hiểu

được bản chất, mối quan hệ của các sự vật, hiện tượng.

Bên cạnh đó, nhu cầu nhận thức của trẻ ở giai đoạn này

là rất lớn. Cùng với sự phát triển của các quá trình tâm lí,

TMG 5-6 tuổi dễ bị hấp dẫn bởi những gì mới lạ và vì

thế, ở chúng sẽ xuất hiện rất nhiều những câu hỏi có xu

hướng truy tìm nguồn gốc, nguyên nhân và mối liên hệ

giữa các sự vật, hiện tượng. Những kiểu câu hỏi có dạng

như: “cái gì...?”, “tại sao...?”, “như thế nào...?”... được

xem là khá phổ biến ở TMG 5-6 tuổi. Do vậy, giúp trẻ

học cách thỏa mãn trí tò mò thông qua KPKH về môi

trường xung quanh sẽ đóng một vai trò rất lớn trong việc

phát triển nhận thức và thúc đẩy quá trình học tập tích

cực sau này ở trẻ.

- Về chú ý: So với các giai đoạn trước đó, chú ý của

TMG 5-6 tuổi đã có những thay đổi rõ rệt. Điều này được

thể hiện rõ nét thông qua các phương diện như: khối