Sự ảnh hưởng của độ ẩm tới thời gian bảo quản quả hồi khô

T¹p chÝ Khoa häc & C«ng nghÖ - Sè 3(47) Tập 2/N¨m 2008 – Tổng quan - Thông tin - Trao đổi

165

Sù ¶nh h−ëng cña ®é Èm tíi thêi gian b¶o qu¶n qu¶ Håi kh«

Hµ V¨n ChiÕn - NguyÔn V¨n Muèn (Tr−êng §H N«ng L©m - §H Th¸i Nguyªn)

1. §Æt vÊn ®Ò

C©y Håi (Illicium Verum Hook) lµ mét gièng c©y næi tiÕng ®9 ®−îc sö dông ë nhiÒu n−íc

trªn thÕ giíi trong nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau nhê cã thµnh phÇn ho¸ häc ®a d¹ng. Do ®ã, Qu¶ Håi

kh« ®9 ®−îc quèc tÕ c«ng nhËn theo tiªu chuÈn: ISO: 11178 [7]. Trong qu¶ Håi, ngoµi c¸c chÊt

x¬ th« cßn cã c¸c chÊt kho¸ng ®a vi l−îng vµ ®Æc biÖt lµ tinh dÇu, thµnh phÇn quan träng nhÊt

[2]. Qu¶ Håi cã thµnh phÇn ho¸ häc ®a d¹ng, cã l−îng tinh dÇu kh¸ lín nªn rÊt nh¹y c¶m víi sù

t¸c ®éng cña m«i tr−êng xung quanh, ®Æc biÖt lµ sù tÊn c«ng cña c¸c lo¹i nÊm, mèc. H¬n n÷a,

thêi gian thu ho¹ch vô Håi chÝnh trïng víi thêi gian m−a nhiÒu, ®é Èm kh«ng khÝ cao lµ ®iÒu

kiÖn tèt ®Ó nÊm, mèc sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn [3]. Thùc tÕ cho thÊy, mét trong yÕu tè quan träng

nhÊt t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c lo¹i nÊm, mèc sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn trªn qu¶ Håi trong qu¸ tr×nh

b¶o qu¶n lµ ®é Èm cña qu¶ Håi. §Ó ®¸nh gi¸ sù ¶nh h−ëng ®ã, chóng t«i ®9 tiÕn hµnh thÝ

nghiÖm sÊy qu¶ Håi t−¬i ®Õn c¸c ®é Èm kh¸c nhau, sau ®ã ®−a vµo b¶o qu¶n vµ x¸c ®Þnh thêi

gian b¾t ®Çu xuÊt hiÖn nÊm, mèc.

2. Ph−¬ng ph¸p thÝ nghiÖm

C¨n cø vµo tiªu chuÈn vÒ Èm ®é cña qu¶ Håi khi xuÊt khÈu: 13 - 14% [1, 5], dïng m¸y

sÊy b»ng ®iÖn ®Ó sÊy qu¶ Håi ngay sau khi thu ho¹ch ë vô thu ho¹ch chÝnh (Th¸ng 9) víi nhiÖt

®é sÊy lµ 40oC [6] tíi c¸c ®é Èm: 11, 12, 13, 14, 15,16 vµ 17%.

C¨n cø kÕt qu¶ nghiªn cøu thùc nghiÖm, thµnh phÇn vËt chÊt kh« cña qu¶ Håi t−¬i chiÕm

24,91% [4], cã nghÜa lµ tû lÖ chÊt láng (chñ yÕu lµ n−íc vµ tinh dÇu) chiÕm tíi 75,09%. Trªn c¬

së ®ã, ta sö dôngc«ng thøc:

WN

= [W1 (M1

- M2

)] / (100 - M2

)

Trong ®ã: - WN

- L−îng h¬i n−íc cÇn ph¶i mang ®i.

- W1

- Khèi l−îng qu¶ Håi t−¬i tr−íc khi sÊy.

- M1

- §é Èm cña qu¶ Håi tr−íc khi sÊy (75%).

- M2

- §é Èm tr−íc cña qu¶ Håi sau khi sÊy (Theo ®é Èm lùa chän).

T−¬ng øng víi mçi ®é Èm theo sù lùa chän ta tÝnh khèi l−îng cña mÉu ®ã sau khi sÊy

theo c«ng thøc:

WK

= W1

- WN

C¨n cø vµo ph−¬ng ph¸p b¶o qu¶n truyÒn thèng cña n«ng d©n vµ tiÓu th−¬ng c¸c tØnh

L¹ng S¬n, B¾c Ninh vµ ph−¬ng ph¸p b¶o qu¶n c¸c lo¹i h¹t cøng, h¹t cã chøa tinh dÇu [3], ®Ó qu¶

Håi sau khi sÊy h¹ nhiÖt ®é tíi nhiÖt ®é cña m«i tr−êng. Sau ®ã ®ãng vµo bao b× vá døa (cã ®é

tho¸ng nhÊt ®Þnh) vµ ®−a vµo b¶o qu¶n ë n¬i kh« r¸o, tèi.

Hµng ngµy kiÓm tra trong m«i tr−êng kÝn tr¸nh ®Ó qu¶ Håi tiÕp xóc víi kh«ng khÝ ®Ó

ph¸t hiÖn sù xuÊt hiÖn cña nÊm, mèc (§−a bao chøa qu¶ Håi vµo tói ni l«ng khi më ®Ó kiÓm tra).