SKKN tích hợp liên môn ngữ văn, lịch sử, địa lí, văn hóa học, sinh thái học trong bài đọc hiểu văn

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

BẢN ĐĂNG KÍ SÁNG KIẾN NĂM 2014

Tên sáng kiến:

TÍCH HỢP LIÊN MÔN

NGỮ VĂN, LỊCH SỬ, ĐỊA LÍ, VĂN HÓA HỌC, SINH THÁI HỌC

TRONG BÀI ĐỌC- HIỂU VĂN BẢN

NGƯỜI LÁI ĐÒ SÔNG ĐÀ( TRÍCH) CỦA NGUYỄN TUÂN.

Tác giả sáng kiến: Nguyễn Thị Hồng Liên

Đơn vị công tác: Tổ Văn

Trường THPT chuyên Lương Văn Tuỵ

Ninh Bình, tháng 5 năm 2014

1

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

BẢN ĐĂNG KÍ SÁNG KIẾN NĂM HỌC 2013- 2014

I. TÊN SÁNG KIẾN

Tích hợp liên môn Ngữ văn, Lịch sử, Địa lí, Văn hóa học, Sinh

thái học trong bài đọc- hiểu văn bản Người lái đò Sông Đà( trích) của

Nguyễn Tuân.

II. TÁC GIẢ SÁNG KIẾN

Họ tên: Nguyễn Thị Hồng Liên

Chức danh: Giáo viên

Học vị: Cử nhân ngành Ngữ Văn

Địa chỉ: Tổ Văn- Trường THPT chuyên Lương Văn Tuỵ

Hộp thư điện tử: [email protected]

ĐT liên hệ:

III. NỘI DUNG SÁNG KIẾN

1. Giải pháp cũ thường làm.

Với mục tiêu giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về

đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực

cá nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt

Nam xã hội chủ nghĩa, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân..., chương

trình giáo dục phổ thông ban hành kèm theo quyết định số 16/ 2006/QĐ￾BGDĐT ngày 5/5/2006 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã nêu:

Phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù

hợp với đặc trưng môn học, đặc điểm đối tượng học sinh, điều kiện của từng

lớp học; bồi dưỡng cho học sinh phương pháp tự học, khả năng hợp tác; rèn

luyện kỹ năng vận dụng kiến thức liên môn vào giải quyết các tình hình thực

2

tiễn; tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú và trách nhiệm học

tập cho học sinh. Việc thực hiện đổi mới chương trình giáo dục phổ thông đòi

hỏi phải đổi mới đồng bộ từ mục tiêu, nội dung, phương pháp, phương thức

dạy học đến cách thức đánh giá kết quả dạy học, trong đó khâu đột phá là đổi

mới phương pháp dạy học. Một trong những đổi mới về phương pháp daỵ học

môn Ngữ văn hiện nay là chú trọng yêu cầu tích hợp theo đặc trưng thể loại

và tích hợp kiến thức liên môn. Theo yêu cầu đổi mới đó, ở mỗi bài khi dạy

học, giáo viên và học sinh cần chú ý kết hợp cả tri thức, cả kĩ năng về Văn,

Tiếng Việt và Làm văn; đặc biệt cần chú ý tới tính đặc trưng về thể loại; đồng

thời phải chú ý vận dụng kết hợp kiến thức của các môn học, ngành học khác.

Nhưng trong các bài học cụ thể, kể cả sách giáo khoa và sách bài tập Ngữ văn

của học sinh chưa chú ý tới yêu cầu tích hợp này. Đó là thiếu sót không chỉ ở

một bài mà ta còn có thể thấy ở nhiều bài trong chương trình Ngữ văn hiện

nay.

Trong chương trình Ngữ văn THPT, các bài đọc - hiểu về văn bản tùy bút

chiếm số lượng rất ít so với các văn bản thơ, truyện. Ở chương trình Ngữ văn

12, học sinh được tìm hiểu hai văn bản: Người lái đò Sông Đà(trích) của

Nguyễn Tuân và Ai đã đặt tên cho dòng sông? ( trích) của Hoàng Phủ Ngọc

Tường.

Nguyễn Tuân (1910-1987) là cây bút văn xuôi tài hoa độc đáo của nền

văn học Việt Nam hiện đại. Ông đặc biệt thành công ở thể loại tuỳ bút, đưa

thể tùy bút, bút kí đạt tới trình độ nghệ thuật cao với những đặc sắc riêng.

Người lái đò Sông Đà in trong tập kí Sông Đà (1960) của Nguyễn Tuân. Tập

tùy bút này gồm 15 bài tùy bút và một bài thơ ở dạng phác thảo. Người lái đò

Sông Đà là một trong những áng văn tiêu biểu nhất của tập Sông Đà, thể hiện

những nét đặc sắc trong nghệ thuật tùy bút của Nguyễn Tuân. Vào những năm

1958- 1960, Đảng và nhà nước ta có chủ trương phát triển kinh tế, văn hóa

miền núi Tây Bắc. Thực tiễn xây dựng cuộc sống mới ở vùng cao đã đem lại

cho Nguyễn Tuân và nhiều nghệ sĩ đương thời nguồn cảm hứng sáng tạo dạt

dào. Tác phẩm là kết quả của nhiều dịp Nguyễn Tuân đến với Tây Bắc trong

thời kì kháng chiến chống Pháp, đặc biệt là chuyến đi thực tế Tây Bắc năm

1958. Tác phẩm có sức sống lâu bền vì nó không đơn giản minh họa cho một

chủ trương, chính sách mà bộc lộ những cảm xúc, suy ngẫm của nhà văn về

cuộc sống, xã hội, con người; từ một thời mà nói đến được nhiều thời.

Trước đây, khi hướng dẫn HS tìm hiểu trích đoạn tùy bút này, vì chưa chú

ý tới tính đặc trưng về thể loại; đồng thời chưa chú ý vận dụng kết hợp kiến

3