Rủi ro trong hoạt động tín dụng tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Đak Đoa Đông Gia Lai: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Cao Tấn Đức

TÓM TẮT

Hoạt động kinh doanh ngân hàng ngày càng phát triển đa dạng và phong phú,

với tính chất cạnh tranh ngày càng gay gắt, đặc biệt trong lĩnh vực tín dụng. Điều

mà các nhà quản trị ngân hàng quan tâm là đạt được mục tiêu tăng trưởng nhằm đạt

được lợi nhuận cao, nhưng đồng thời cũng phải dung hòa rủi ro phát sinh trong hoạt

động. Trong đó, rủi ro tín dụng là một trong những rủi ro thường trực nhất trong

hoạt động ngân hàng. Và hậu quả của rủi ro tín dụng đem tới là rất lớn không chỉ

ảnh hưởng đến ngân hàng mà còn ảnh hưởng đến nền kinh tế đất nước. Vấn đề

phòng ngừa rủi ro và quản trị rủi ro trong hoạt động cấp tín dụng của ngân hàng là

vấn đề cấp thiết ở mọi thời kỳ phát triển và là một trong những quan tâm hàng đầu

của các ngân hàng thương mại hiện nay.

Đề tài “Rủi ro trong hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và

Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Đak Đoa Đông Gia Lai” sẽ

hệ thống hóa một số cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng; phân tích thực trạng, nguyên

nhân dẫn đến rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn

Việt Nam - Chi nhánh Huyện Đak Đoa Đông Gia Lai. Trên cơ sở đó, luận văn đã

đưa ra những giải pháp và đề xuất một số kiến nghị với Ngân hàng Nông nghiệp và

Phát triển Nông thôn Việt Nam, Ngân hàng nhà nước, Chính quyền địa phương

nhằm phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng phát sinh tại Ngân hàng Nông nghiệp

và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Đak Đoa Đông Gia Lai.

Mặc dù có nhiều cố gắng nhưng do nhận thức và trình độ có hạn, luận văn có

thể còn nhiều thiếu sót, tác giả mong rằng sẽ nhận được nhiều đóng góp để vấn đề

nghiên cứu được hoàn thiện hơn.

LỜI CAM ĐOAN

Tôi tên là

: CAO TẤN ĐỨC

Sinh ngày 19 tháng 06 năm 1987 – tai: Gia Lai ̣

Quê quán: Xuân Lộc – Đồng Xuân – Phú Yên.

Hiên công tác t ̣ ại: Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi

nhánh huyện Mang Yang Đông Gia Lai

Là học viên cao học lớp: CH18C1 của Trường Đại học Ngân hàng TP.Hồ Chí

Minh.

Cam đoan đề tài: “Rủi ro trong hoạt động tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và

Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh Huyện Đak Đoa Đông Gia Lai”

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng.

Mã số: 8.34.02.01

Ngườ

i hướng dẫn khoa hoc: TS. NGUY ̣ ỄN HOÀNG VĨNH LỘC.

Luân văn đư ̣ ơc th ̣ ưc hi ̣ ên t ̣ ai Trư ̣ ờng Đai ḥ oc Ngân h ̣ àng TP. Hồ ChíMinh.

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một trường

đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả

nghiên cứu là trung thực. Trong đó, không có các nội dung đã được công bố trước

đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn

nguồn đầy đủ trong luận văn.

Tôi xin hoàn toàn chiu tr ̣ ách nhiêm v ̣ ề lờ

i cam đoan của mình.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 10 năm 2018

Tác giả

Cao Tấn Đức

LỜI CẢM ƠN

Lời đầu tiên, tôi muốn gởi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến giáo

viên hướng dẫn tôi, TS.Nguyễn Hoàng Vĩnh Lộc – Thầy đã rất tận tình chỉ bảo, hỗ

trợ và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn.

Bên cạnh đó, tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn vô hạn đối với các Thầy cô

Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh - những người đã truyền đạt cho tôi

cũng như các anh chị học viên lớp cao học CH18C1 những kiến thức bổ ích trong

những năm học qua.

Và cuối cùng, tôi cũng muốn gởi lời cảm ơn đến gia đình, bạn bè và các anh

chị đồng nghiệp tôi – những người đã luôn ủng hộ và động viên tôi trong suốt quá

trình học tập để tôi có thể hoàn thành tốt luận văn này.

TP Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 10 năm 2018

Tác giả

Cao Tấn Đức

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Ký hiệu viết tắt Tên

đầy

đủ

1 Agribank Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông

thôn Việt Nam

2 Agribank chi nhánh Đông

Gia Lai

Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông

thôn Việt Nam – Chi nhánh Đông Gia Lai

3

Agribank chi nhánh huyện

Đak Đoa Đông Gia Lai

Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông

thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Đak Đoa

Đông Gia Lai

4 NHTM Ngân hàng thương mại

5 TCTD Tổ chức tín dụng

6 NHNN Ngân hàng Nhà nước Việt Nam

7 RRTD Rủi ro tín dụng

8 XLRR Xử lý rủi ro

9 NQH Nợ quá hạn

10 CBTD Cán bộ tín dụng

11 IPCAS Hệ thống thanh toán nội bộ và kế toán khách

hàng của Agribank

12 TMCP Thương mại cổ phần

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng Tên mục bảng Trang

Bảng 1.1 Tỷ lệ trích lập dự phòng cụ thể 23

Bảng 2.1 Số liệu huy động vốn giai đoạn 2013 - 2017 37

Bảng 2.2 Kết quả hoạt động tín dụng giai đoạn 2013 - 2017 39

Bảng 2.3 Cơ cấu dư nợ TD theo ngành kinh tế giai đoạn 2013 - 2017 43

Bảng 2.4 Cơ cấu dư nợ TD ngành nông nghiệp giai đoạn 2013 - 2017 43

Bảng 2.5 Kết quả tài chính 45

Bảng 2.6 Nợ quá hạn trên tổng dư nợ 47

Bảng 2.7 Nợ quá hạn theo thành phần kinh tế 49

Bảng 2.8 Nợ quá hạn theo ngành kinh tế 50

Bảng 2.9 Nợ xấu trên tổng dư nợ 51

Bảng 2.10 Nợ xấu theo đối tượng khách hàng 52

Bảng 2.11 Nợ xấu theo ngành kinh tế 53

Bảng 2.12 Nợ xấu theo địa bàn 53

Bảng 2.13 Tỷ lệ nợ nhóm 5 trên tổng dư nợ 54

Bảng 2.14 Số liệu trích lập dự phòng và xử lý rủi ro 55

Bảng 2.15 Số liệu dư nợ bình quân của CBTD 57

Bảng 2.16 Thẩm quyền quyết định cấp tín dụng 59

DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Bảng Tên Sơ đồ, biểu đồ Trang

Sơ đồ 2.1

Cơ cấu tổ chức của Agribank chi nhánh huyện Đak Đoa

Đông Gia Lai

35

Biểu đồ 2.1

Tỷ trọng đầu tư tín dụng của các TCTD trên địa bàn huyện

Đak Đoa

40

DANH MỤC PHỤ LỤC

Bảng Tên phụ lục Trang

Phụ lục 2.1

Phân loại nợ theo nhóm nợ tại Agribank chi nhánh huyên

Đak Đoa Đông Gia Lai giai đoạn 2013 -2017

97

Phụ lục 2.2 Sơ đồ tổng thể quy trình chấm điểm tín dụng và xếp hạng

khách hàng trong hệ thống Agribank

98

Phụ lục 2.3 Phiếu thu thập thông tin khách hàng tổ chức 99

Phụ lục 2.4 Phiếu thu thập thông tin khách hàng cá nhân 101

Phụ lục 2.5 Đánh giá xếp hạng khách hàng 102

MUC̣ LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC HÌNH VẼ BIỂU ĐỒ

LỜI MỞ ĐẦU.....................................................................................................................1

CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO TRONG HOẠT ĐỘNG TÍN

DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ................................................................9

1.1 RỦI RO TÍN DỤNG CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI....................9

1.1.1 Khái niệm................................................................................................9

1.1.2 Đặc điểm rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại ...........................10

1.1.2.1 Rủi ro tín dụng có tính chất đa dạng và phức tạp ................................10

1.1.2.2 Rủi ro tín dụng có tính tất yếu ..............................................................11

1.1.2.3 Rủi ro tín dụng khó dự báo ...................................................................12

1.1.3 Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng ...................................................12

1.1.3.1 Nguyên nhân khách quan......................................................................13

1.1.3.2 Nguyên nhân chủ quan .........................................................................15

1.1.4 Hậu quả của rủi ro tín dụng đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng

và nền kinh tế - xã hội ........................................................................................18

1.1.4.1 Đối với ngân hàng ................................................................................19

1.1.4.2 Đối với nền kinh tế................................................................................19

1.1.5 Các chỉ tiêu đo lường rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại..........20

1.1.6 Các biện pháp hạn chế rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại.......25

1.2 KINH NGHIỆM VỀ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG CỦA MỘT SỐ

NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH GIA LAI VÀ BÀI

HỌC KINH NGHIỆM CHO NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT

TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH HUYỆN ĐAK ĐOA

ĐÔNG GIA LAI...............................................................................................28

1.2.1 Kinh nghiệm hạn chế rủi ro tín dụng của Ngân hàng Thương mại Cổ

phần Công Thương Việt Nam – Chi nhánh Gia Lai (Vietinbank Gia Lai)........28

1.2.2 Kinh nghiệm hạn chế rủi ro tín dụng của Ngân hàng thương mại cổ

phần Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Chi nhánh Gia Lai (HDBank Gia

Lai) ...............................................................................................................29

1.2.3 Kinh nghiệm hạn rủi ro tín dụng của Ngân hàng Thương mại Cổ phần

Đầu tư và phát triển Việt Nam - Chi nhánh Gia Lai (BIDV Gia Lai)................30

1.2.4 Bài học kinh nghiệm rút ra cho Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển

Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Đak Đoa Đông Gia Lai ....................31

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ...............................................................................................33

CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG

NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH

HUYỆN ĐAK ĐOA ĐÔNG GIA LAI.........................................................................34

2.1 GIỚI THIỆU VỀ CƠ CẤU TỔ CHỨC VÀ TÌNH HÌNH HOẠT

ĐỘNG KINH DOANH TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT

TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH HUYỆN ĐAK ĐOA

ĐÔNG GIA LAI...............................................................................................34

2.1.1 Cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn

Việt Nam – Chi nhánh huyện Đak Đoa Đông Gia Lai ......................................34

2.1.1.1 Quá trình hình thành và phát triển .......................................................34

2.1.1.2 Cơ cấu tổ chức ......................................................................................35

2.1.2 Hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông

thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Đak Đoa Đông Gia Lai giai đoạn 2013 -

2017 ...............................................................................................................36

2.1.2.1 Hoạt động huy động vốn.......................................................................36

2.1.2.2 Hoạt động tín dụng ...............................................................................38

2.1.2.3 Kết quả hoạt động kinh doanh..............................................................45

2.2 THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG NÔNG

NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI NHÁNH

HUYỆN ĐAK ĐOA ĐÔNG GIA LAI GIAI ĐOẠN TỪ NĂM 2013 – 2017..46

2.2.1 Mô hình quản lý rủi ro tín dụng............................................................46

2.2.2 Thực trạng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển

Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Đak Đoa Đông Gia Lai ....................47

2.2.2.1 Rủi ro tín dụng qua chỉ tiêu nợ quá hạn...............................................47

2.2.2.2 Rủi ro tín dụng qua chỉ tiêu nợ xấu ......................................................50

2.2.2.3 Tỷ lệ nợ nhóm 5 trên tổng dư nợ...........................................................54

2.2.2.4 Rủi ro tín dụng các chỉ tiêu khác ..........................................................56

2.3 BIỆN PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG

NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI

NHÁNH HUYỆN ĐAK ĐOA ĐÔNG GIA LAI............................................57

2.3.1 Chính sách và quy trình tín dụng..........................................................57

2.3.2 Phân tích và thẩm định tín dụng ...........................................................59

2.3.3 Hệ thống chấm điểm và xếp hạng tín dụng nội bộ ...............................61

2.3.4 Bảo đảm tiền vay ..................................................................................62

2.3.5 Giám sát, quản lý khoản vay.................................................................63

2.3.6 Bảo hiểm: Bảo an tín dụng, Bảo hiểm tài sản.......................................64

2.3.7 Giải quyết hiệu quả nợ quá hạn ............................................................64

2.3.8 Phân loại nợ, trích lập dự phòng và xử lý rủi ro tín dụng.....................65

2.4 ĐÁNH GIÁ VỀ HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG

NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI

NHÁNH HUYỆN ĐAK ĐOA ĐÔNG GIA LAI............................................65

2.4.1 Những kết quả đạt được........................................................................65

2.4.2 Những mặt hạn chế ...............................................................................67

2.5 NGUYÊN NHÂN DẪN ĐẾN RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG

NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI

NHÁNH HUYỆN ĐAK ĐOA ĐÔNG GIA LAI............................................68

2.5.1 Nguyên nhân xuất phát từ các yếu tố vĩ mô .........................................68

2.5.1.1 Môi trường kinh tế ................................................................................68

2.5.1.2 Môi trường tự nhiên..............................................................................69

2.5.1.3 Môi trường pháp lý ...............................................................................69

2.5.2 Nguyên nhân xuất phát từ phía khách hàng..........................................70

2.5.2.1 Khách hàng sử dụng vốn vay không đúng mục đích ............................70

2.5.2.2 Năng lực quản lý của một số khách hàng còn yếu kém........................70

2.5.3 Nguyên nhân xuất phát từ phía ngân hàng ...........................................71

2.5.3.1 Giám sát việc sử dụng vốn vay của khách hàng chưa tốt.....................72

2.5.3.2 Trình độ năng lực của của cán bộ còn hạn chế....................................72

2.5.3.3 Phân loại nợ theo kết quả của CIC làm tăng nợ xấu cho ngân hàng...72

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ...............................................................................................73

CHƯƠNG 3 GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG

NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM - CHI NHÁNH

HUYỆN ĐAK ĐOA ĐÔNG GIA LAI.........................................................................74

3.1 ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN CỦA NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP

VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM GIAI ĐOẠN 2018 - 2020..74

3.1.1 Sứ mệnh và tầm nhìn ............................................................................74

3.1.2 Định hướng, mục tiêu kinh doanh giai đoạn 2018 -2020 .....................74

3.1.3 Định hướng, mục tiêu kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát

triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh huyện Đak Đoa Đông Gia Lai giai đoạn

2018 - 2020.........................................................................................................75

3.2 GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG

NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM – CHI

NHÁNH HUYỆN ĐAK ĐOA ĐÔNG GIA LAI............................................76

3.2.1 Đa dạng hóa danh mục cho vay............................................................76

3.2.2 Cho vay đồng tài trợ .............................................................................78

3.2.3 Bảo hiểm...............................................................................................78

3.2.4 Thực hiện tốt quy trình quản lý tín dụng ..............................................79

3.2.5 Nâng cao năng lực, trình độ và đạo đức của cán bộ trong hoạt động tín

dụng ...............................................................................................................82

3.2.6 Cơ cấu tổ chức hoạt động tín dụng .......................................................83

3.2.7 Nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ .......................84

3.2.8 Tăng cường thực hiện tốt công tác quản lý nợ, xử lý nợ quá hạn, thu

hồi nợ xấu...........................................................................................................85

3.2.9 Công nghệ thông tin trong công tác quản lý rủi ro tín dụng.................88

3.3 MỘT SỐ ĐỀ XUẤT – KIẾN NGHỊ ........................................................88

3.3.1 Đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam..88