Rủi ro trong cho vay tiêu dùng tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - chi nhánh Đồng Khởi: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Lê Thị Kiều Giang ; người hướng dẫn khoa học Nguyễn Thị Loan

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LÊ THỊ KIỀU GIANG

RỦI RO TRONG CHO VAY TIÊU DÙNG

TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN

ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

CHI NHÁNH ĐỒNG KHỞI

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LÊ THỊ KIỀU GIANG

RỦI RO TRONG CHO VAY TIÊU DÙNG

TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN

ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

CHI NHÁNH ĐỒNG KHỞI

Chuyên ngành: Tài chính Ngân hàng

Mã số: 8.34.02.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS. TS. NGUYỄN THỊ LOAN

Thành phố Hồ Chí Minh, năm 2021

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn “Rủi ro trong cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng

TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Đồng Khởi” là kết quả nghiên

cứu của chính tác giả dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS. TS. Nguyễn Thị Loan.

Dữ liệu nghiên cứu trong luận văn có nguồn gốc rõ ràng, tin cậy và kết quả nghiên

cứu chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình khoa học nào.

Học viên

Lê Thị Kiều Giang

ii

LỜI CẢM ƠN

 Tôi xin chân thành gửi lời cám ơn sâu sắc đến Ban Giám hiệu, Quý Thầy

Cô trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh đã tận tình truyền đạt

những kiến thức bổ ích, những bài học thực tiễn trong quá trình tôi học tập tại

trường.

 Đặc biệt tôi xin trân trọng tri ân đến PGS. TS Nguyễn Thị Loan đã dành

thời gian, tâm huyết để hướng dẫn tôi trong quá trình thực hiện luận văn..

 Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ban Giám đốc Chi nhánh Ngân hàng

TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Đồng Khởi, tỉnh Bến Tre cùng

bạn bè, đồng nghiệp đã tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian học tập đến khi

hoàn thành đề tài nghiên cứu.

 Luận văn chắc chắn không thể tránh khỏi có những thiếu sót, rất mong

nhận được những ý kiến đóng góp của Quý Thầy Cô cùng toàn thể những ai quan

tâm đến vấn đề nghiên cứu của đề tài.

Trân trọng !

Lê Thị Kiều Giang

iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

1. Tên đề tài: Rủi ro trong cho vay tiêu dùng tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và

Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Đồng Khởi

2. Nội dung:

Mọi hoạt động kinh doanh đều chứa đựng những rủi ro tiềm ẩn, đặc biệt, đối

với ngành ngân hàng đóng vai trò huyết mạch trong nền kinh tế thì không thể

không kể đến rủi ro tín dụng. Ở đây tác giả chọn phản ảnh một khía cạnh nhỏ trong

tổng thể lớn đó là rủi ro tín dụng trong cho vay tiêu dùng.

Rủi ro tín dụng có thể xuất hiện ở bất cứ ngân hàng nào, kể cả các ngân

hàng hàng đầu trên thế giới bởi có những rủi ro nằm ngoài tầm kiểm soát của con

người. Tuy nhiên, sự khác biệt cơ bản của các ngân hàng vững mạnh là khả năng

quản lý nợ xấu ở một tỷ lệ có thể chấp nhận được nhờ xây dựng một quy trình

kiếm soát rủi ro tín dụng hiệu quả, phù hợp với môi trường hoạt động nhằm hạn

chế thấp nhất những rủi ro mang tính chủ quan, xuất phát từ yếu tố con người và

những rủi ro khách quan khác có thể nắm bắt, quản lý được. Tác giả nghiên cứu

đóng góp một phần rất nhỏ tạo nên một BIDV Đồng Khởi như thế.

Luận văn đã hệ thống hoá cơ sở lý luận và các nhóm giải pháp hạn chế rủi ro

trong cho vay tiêu dùng của Ngân hàng thương mại. Dựa trên cơ sở lý luận được hệ

thống, kết hợp khảo sát các cán bộ, nhân viên liên quan đến hoạt động cho vay tiêu

dùng tại BIDV Đồng Khởi, tác giả đã tiến hành phân tích và đánh giá thực trạng rủi

ro trong cho vay tiêu dùng tại BIDV Đồng Khởi trong giai đoạn 2018-2020. Từ kết

quả thu được, tác giả đã xác định được những điểm tích cực, cũng như những hạn

chế và nguyên nhân của chúng trong công tác cho vay tiêu dùng tại BIDV Đồng

Khởi. Qua đó, đề tài đã đề xuất một số giải pháp và kiến nghị thích hợp nhằm hạn

chế rủi ro trong hoạt động cho vay tiêu dùng tại BIDV Đồng Khởi trong thời gian tới.

3. Từ khoá: Rủi ro tín dụng, rủi ro tín dụng tiêu dùng, tín dụng tiêu dùng

iv

ABSTRACT

1. Project title: Risks in consumer lending at Joint Stock Commercial Bank for

Investment and Development of Vietnam - Dong Khoi Branch

2. Content:

All business activities contain potential risks, especially, for the banking

industry, which plays a lifeline role in the economy, credit risk cannot be

ignored. Here the author chooses to reflect a small aspect of the big picture that is

credit risk in consumer lending.

Credit risk can appear in any bank, including leading banks in the world

because there are risks beyond human control. However, the fundamental

difference of strong banks is their ability to manage bad debts at an acceptable rate

by building an effective credit risk control process that is suitable for the

environment. activities to minimize subjective risks, stemming from human factors

and other objective risks that can be captured and managed. The research author

contributes a very small part to creating such a BIDV Dong Khoi.

The thesis has systematized the theoretical basis and groups of solutions to

limit risks in consumer lending of commercial banks. Based on systematic

reasoning, combined with surveys of officials and employees related to consumer

lending activities at BIDV Dong Khoi, the author has analyzed and assessed the

current situation of risks in lending business. consumer loans at BIDV Dong Khoi

in the period 2018-2020. From the results obtained, the author has identified the

positive points, as well as the limitations and their causes in consumer lending at

BIDV Dong Khoi. Thereby, the study has proposed some appropriate solutions and

recommendations to limit risks in consumer lending activities at BIDV Dong Khoi in

the coming time.

3. Keywords: Credit risk, consumer credit risk, consumer credit.

v

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT Viết tắt Diễn giải

1 NHTM Ngân hàng thương mại

2 NHNN Ngân hàng Nhà nước

3 TMCP Thương mại cổ phần

4 BIDV

Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển

Việt Nam

5 BIDV Đồng Khởi Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển

Việt Nam – Chi nhánh Đồng Khởi

6 RRTD Rủi ro tín dụng

7 CVTD Cho vay tiêu dùng

8 CB Cán bộ

9 CB QLKH Cán bộ quản lý khách hàng

10 CB KHCN Cán bộ khách hàng cá nhân

11 QTTD Quản trị tín dụng

vi

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................ i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ii

TÓM TẮT LUẬN VĂN ........................................................................................... iii

ABSTRACT .............................................................................................................. iv

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ..................................................................................... v

MỤC LỤC ................................................................................................................. vi

DANH MỤC HÌNH .................................................................................................. xi

MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1

1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1

2. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................... 3

2.1. Mục tiêu tổng quát ....................................................................................... 3

2.2. Mục tiêu cụ thể ............................................................................................. 3

3. Câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................... 3

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .................................................................. 3

4.1. Đối tượng nghiên cứu .................................................................................. 3

4.2. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 3

4.2.1. Phạm vi nội dung ...................................................................................... 3

4.2.2. Phạm vi không gian .................................................................................. 3

4.2.3. Phạm vi thời gian ...................................................................................... 3

5. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 4

5.1. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................ 4

5.2. Dữ liệu nghiên cứu ...................................................................................... 4

5.2.1. Dữ liệu thứ cấp ........................................................................................... 4

5.2.2. Dữ liệu sơ cấp ............................................................................................. 5

5.3. Xử lý và phân tích dữ liệu ............................................................................ 5

6. Nội dung nghiên cứu ....................................................................................... 5

7. Tổng quan về lĩnh vực nghiên cứu ................................................................. 5

7.1. Tình hình nghiên cứu tại nước ngoài ......................................................... 6

7.2. Tình hình nghiên cứu trong nước .............................................................. 7

8. Đóng góp của đề tài ......................................................................................... 8

vii

9. Bố cục của đề tài .............................................................................................. 8

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY

TIÊU DÙNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ................................................ 10

1.1 Tổng quan về rủi ro tín dụng trong cho vay tiêu dùng tại ngân hàng

thương mại ........................................................................................................... 10

1.1.1. Tổng quan về cho vay tiêu dùng của ngân hàng thương mại .............. 10

1.1.1.1. Khái niệm cho vay tiêu dùng ..................................................................... 10

1.1.1.2. Đặc điểm của cho vay tiêu dùng ................................................................ 11

1.1.1.3. Lợi ích của cho vay tiêu dùng .................................................................... 14

1.1.1.4. Các hình thức cho vay tiêu dùng ............................................................... 15

1.1.2. Tổng quan về rủi ro tín dụng trong cho vay tiêu dùng của ngân hàng

thương mại ............................................................................................................ 17

1.1.2.1. Khái niệm rủi ro ........................................................................................... 17

1.1.2.2. Khái niệm rủi ro tín dụng trong cho vay tiêu dùng ....................................... 17

1.1.2.3. Tác động của rủi ro tín dụng trong cho vay tiêu dùng đối với ngân hàng ...... 18

1.1.2.4. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng trong cho vay tiêu dùng ...................... 19

1.1.2.5. Phân loại rủi ro tín dụng trong cho vay tiêu dùng........................................ 23

1.2. Các chỉ tiêu đo lường rủi ro tín dụng trong cho vay tiêu dùng ................ 24

1.2.1. Tỷ lệ nợ quá hạn ........................................................................................ 24

1.2.2. Nợ xấu ..................................................................................................... 25

1.2.3. Hiệu suất sử dụng vốn ........................................................................... 25

1.3. Kinh nghiệm hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay tiêu dùng từ một số

ngân hàng khác và bài học kinh nghiệm cho BIDV Đồng Khởi ........................ 26

1.3.1. Kinh nghiệm hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay tiêu dùng của

HDBank Bến Tre .................................................................................................. 26

1.3.2. Kinh nghiệm hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay tiêu dùng

của Vietinbank Bến Tre ....................................................................................... 27

1.3.3. Kinh nghiệm hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay tiêu dùng

của Viecombank Bến Tre ..................................................................................... 28

1.3.4. Bài học kinh nghiệm về hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay tiêu

dùng đối với BIDV Đồng Khởi ............................................................................ 30

TÓM TẮT CHƯƠNG 1 .......................................................................................... 32

viii

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY

TIÊU DÙNG TẠI BIDV ĐỒNG KHỞI .................................................................. 33

TỈNH BẾN TRE ...................................................................................................... 33

2.1. Khái quát về Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi

nhánh Đồng Khởi, tỉnh Bến Tre .......................................................................... 33

2.1.1. Quá trình thành lập .................................................................................... 33

2.1.2. Cơ cấu tổ chức......................................................................................... 34

2.1.3. Lĩnh vực hoạt động kinh doanh................................................................. 36

2.2. Thực trạng rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay tiêu dùng tại BIDV chi

nhánh Đồng Khởi ................................................................................................. 40

2.2.1. Tăng trưởng dư nợ cho vay tiêu dùng ....................................................... 40

2.2.2. Tỷ lệ nợ quá hạn cho vay tiêu dùng .......................................................... 43

2.2.3. Tỷ lệ nợ xấu cho vay tiêu dùng ................................................................. 43

2.2.4. Cơ cấu nợ xấu cho vay tiêu dùng .............................................................. 44

2.3. Phân tích nguyên nhân gây RRTD trong CTTD tại BIDV Đồng Khởi ...... 45

2.3.1. Nguyên nhân từ môi trường bên ngoài ................................................... 45

2.3.2. Nguyên nhân từ Ngân hàng: .................................................................. 46

2.4. Thực trạng về kiểm soát rủi ro tín dụng trong CVTD tại BIDV Đồng Khởi

.............................................................................................................................. 49

2.4.1. Phương thức kiểm soát rủi ro tín dụng ..................................................... 49

2.4.2. Kiểm tra và giám sát ................................................................................... 55

2.4.3. Thông tin và truyền thông .......................................................................... 57

2.5. Kết quả khảo sát về hoạt động kiểm soát rủi ro tín dụng trong CVTD tại

BIDV Đồng Khởi .................................................................................................. 57

2.5.1. Kết quả khảo sát về nhóm phương thức loại bỏ, giảm thiểu rủi ro ......... 58

2.5.2. Kết quả khảo sát về nhóm phương thức chuyển giao, chia sẻ và đa dạng

hóa rủi ro............................................................................................................... 60

2.5.3. Kết quả khảo sát về nhóm phương thức giảm thiểu tổn thất khi xảy ra rủi

ro ............................................................................................................................ 61

2.5.4. Công tác kiểm tra và giám sát .................................................................... 62

2.5.5. Thông tin và truyền thông .......................................................................... 64