Quy trình xây dựng bản đồ khái niệm trong dạy học vật lý ở trung học phổ thông

QUY TRINH XAY DUNG BAN DO KHAI NIEM

TRONG DAY HOC VAT Ll d TRITOING TRUNG HOC PHO THONG

O ThS. NGUYEN H6N G UNH •

Do tht d l sdp xI p vd td chuc kiln thOc, gdm

cdc khdi niem (KN) vd cdc dudng ndl. KN

duoe ddng khung trong cde hinh trdn, elip

hodc hinh chu nhdt. Dudng ndi dql di$n eho mdl

quan he glOo cdc KN cd cde h> ndi nhdm mieu td

rd rdng hon mdl quon h% gluo hai KN.

Day hoe cdc mdn hoe Id dqy mpt he thdng

cde KN khoa hoc. Mud'n ndng coo chd't lugng

linh hdl cdc KN, edn xdy dyng vd su dyng cdc

BDKN. Trong phqm vl bdl vilt, chOng tdi gldl

thieu quy h-inh xdy dyng BDKN theo logic sou

{xem hinh 1):

f^^^C^ "

Hinh 1. Cdc budc xdy dyng mdt BDKN

• Budc I: Xdc dinh KN chl phil (KN giong).

Cdch tdt nhdt di xdc djnh ndi dung cho mot BDKN

Id xdc djnh KN ehi phdl bdng vlec ddt vd trd Idl

cdu hdl h-ong tdm. Cdu hdi trong tdm thudng h-d

Idi cho cdu hdi «ld gl?". Trd Idl cdu hdl h-ong tdm

Id d l xdc djnh vd'n d l cdt ldi cOo BDKN vd d l

xdc djnh cde KN phy thude.

- Budc 2: Xdc dinh cdc KN phy thudc (KN lodi).

Cdc KN phy Hiudc Id ede KN quan h-ong nhd't

ho^c chung nhdt llgn quan hi/c Hip vol KN chl

phdl. Cdc KN phy thudc thudng trd Idl cho edu

hdl «nhu th i ndo?". Tdt nhdt Id liet k§ vd djnh

nghTa ede KN phy thudc. Cdc KN duoc sdp xIp

theo h-qt h/ logic, nhi/ng KN chl phd'i (KN gid'ng)

duoe x ^ d dinh cOa bdn dd, nhOng KN phy thupc

(KN lodi) dugc xI p d dudi theo hdng ngang d vj

tri pho hgp. Tiep tyc phdn ehio KN d cde tdng

Hip theo eho di n khi khdng th i phdn ehio dugc

nua. Trong khi phdn ehio, cdn xem xdt tdng ngoql

dlSn cuo cdc KN phy thude phdi bdng ngoqi dien

cua KN chi phd'i.

- Budc 3: Sdp xep cdc KN vdo vj trf phu hgp.

Sou khi sdp xI p cdc KN dd dugc ddt trong cdc

khung hinh chO nhdt, hinh elip hodc hinh trdn vdo

vj h-i phu hgp. Tiln hdnh xdc djnh mdl Il3n hS

giOo cdc KN: + Nd'i cdc KN vdi nhau bdng cdc

mui t§n cd kfem h/ (hoy cym h/) md td mdl quan

h§ giua chung too nen cdc menh de (propositions).

M§nh di gdm hai KN (hodc nhleu hon) dugc ndl

vdi nhau bdng cde mui ten ed k6m tO nd'i tqo nen

Idi phdt bil u cd y nghTa. Sou dd, ed th i ed nhung

vf dy d cud'i KN de Idm ro y nghTa cOo KN dd.

Cdc vi dy cung dugc boo quanh bdl hinh trdn,

elip hodc hinh chu nhdt; + Ndl cdc KN vol nhou

dudng nd'i ngang {cross-links) chi ro mdl quan

h§ giua cdc KN (hay giCra nhOng mSnh de} h-ong

nhiJng Ifnh vye khde nhou {h-ong cung mgt phdn

edp hoy cde phdn cdp khde nhou) eOo BDKN.

Dudng nd'i ngang giup ta thd'y mdl lien he eua

mgt sd h'nh vyc kiln thuc h^Sn bdn dd vol nhau

lien quon nhu th i ndo. Trong sy tqo thdnh kiln

thue mdl, dudng ndl ngang thudng th i hien sy

sdng tqo cuo ngudi hoe.

* Tn«iS THPT TMc t^n^m • VI^R Kku life jiao die Vi^t Nan

Tap chi filao due so 28 8 (ki a • 6/aoi2t