Quản trị nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam - chi nhánh nam Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LƯU ĐỨC DUY

QUẢN TRỊ NỢ QUÁ HẠN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN

TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

- CHI NHÁNH NAM THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH

THÁI NGUYÊN - 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

LƯU ĐỨC DUY

QUẢN TRỊ NỢ QUÁ HẠN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN

TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

- CHI NHÁNH NAM THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH

Mã số: 8 34 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. Ngô Thị Hương Giang

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan, Luận văn thạc sĩ kinh tế với đề tài “Quản trị nợ quá hạn

của khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển Việt Nam -

Chi nhánh Nam Thái Nguyên” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu

và kết quả nghiên cứu trong Luận văn hoàn toàn trung thực và chưa được sử dụng,

công bố trong bất kỳ công trình khoa học nào.

Tôi cũng xin cam đoan rằng, mọi sự giúp đỡ để thực hiện Luận văn này đã

được cảm ơn và tất cả các thông tin trích dẫn đều được chỉ rõ nguồn gốc./.

Thái Nguyên, 20 tháng 6 năm 2018

Tác giả luận văn

Lưu Đức Duy

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu, tôi đã nhận được rất

nhiều sự giúp đỡ nhiệt tình và đóng góp quý báu của nhiều tập thể và cá nhân.

Trước hết, tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu Nhà trường, phòng Quản

lý Đào tạo sau Đại học, các Khoa, các Phòng của trường Đại học Kinh tế và Quản trị

Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên, đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi hoàn thành

chương trình học tập và thực hiện luận văn của mình.

Tôi xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tình của giáo viên hướng dẫn TS.

Ngô Thị Hương Giang.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn Ban Lãnh đạo, các đồng nghiệp đang công tác tại

Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam, chi nhánh Nam Thái

Nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi và cung cấp thông tin cần thiết cho tôi trong quá

trình nghiên cứu thực hiện đề tài.

Trong quá trình thực hiện nghiên cứu đề tài, tôi còn được sự giúp đỡ của các doanh

nghiệp, các đồng chí, đồng nghiệp ở các cơ quan, tổ chức liên quan.

Xin cảm ơn gia đình, bạn bè đã động viên và giúp đỡ tôi hoàn thành chương

trình học tập và thực hiện Luận văn này.

Thái Nguyên, ngày 20 tháng 6 năm 2018

Tác giả luận văn

Lưu Đức Duy

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................. iii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.....................................................................................vi

DANH MỤC BẢNG.................................................................................................vii

DANH MỤC HÌNH ................................................................................................ viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu của đề tài ..................................................................................................3

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................3

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ................................................................4

5. Kết cấu của đề tài ....................................................................................................4

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NỢ QUÁ HẠN VÀ

QUẢN TRỊ NỢ QUÁ HẠN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN

HÀNG THƯƠNG MẠI ............................................................................................5

1.1. Cơ sở lý luận về nợ quá hạn và quản trị nợ quá hạn tại ngân hàng thương mại .........5

1.1.1. Khái quát về ngân hàng thương mại .................................................................5

1.1.2. Lý luận cơ bản về nợ quá hạn .........................................................................11

1.1.3. Quản trị nợ quá hạn trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại.....17

1.2. Cơ sở thực tiễn về quản trị nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại các NHTM...........28

1.2.1. Kinh nghiệm quốc tế quản trị nợ quá hạn của khách hàng cá nhân................28

1.2.2. Kinh nghiệm trong nước .................................................................................30

1.2.3. Bài học rút ra cho Ngân hàng TMCP Đầu tư & phát triển Việt Nam - Chi

nhánh Nam Thái Nguyên ...............................................................................31

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ......................................................33

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................33

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................33

2.2.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu...............................................................33

2.2.2. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................33

iv

2.2.3. Phương pháp xử lý thông tin...........................................................................34

2.2.4. Phương pháp phân tích thông tin ....................................................................35

2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu.......................................................................36

2.3.1. Các chỉ tiêu phản ánh hoạt động tín dụng.......................................................36

2.3.2. Các chỉ tiêu phản ánh nợ quá hạn và quản trị nợ quá hạn ..............................36

Chương 3: THỰC TRẠNG NỢ QUÁ HẠN CỦA KHÁCH HÀNG CÁ

NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ & PHÁT TRIỂN - CHI

NHÁNH NAM THÁI NGUYÊN............................................................................39

3.1. Giới thiệu khái quát chung về Ngân hàng TMCP Đầu tư & phát triển - Chi

nhánh Nam Thái Nguyên .................................................................................39

3.1.1. Quá trình hình thành phát triển .......................................................................39

3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ ......................................................................................40

3.1.3. Cơ cấu tổ chức.................................................................................................41

3.1.4. Kết quả các hoạt động kinh doanh chủ yếu của Ngân hàng BIDV Nam Thái

Nguyên giai đoạn 2015 - 2017 .........................................................................43

3.2. Thực trạng nợ quá hạn của khách hàng cá nhân của Ngân hàng TMCP Đầu

tư và phát triển - Chi nhánh Nam Thái Nguyên ...............................................47

3.2.1. Thực trạng về hoạt động tín dụng của khách hàng cá nhân tại BIDV Nam

Thái Nguyên .....................................................................................................47

3.2.2. Thực trạng nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại BIDV Nam Thái Nguyên .....50

3.3. Thực trạng công tác Quản trị nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại Ngân

hàng TMCP Đầu tư và phát triển - Chi nhánh Nam Thái Nguyên...................54

3.3.1. Thực trạng thực hiện quy định của Nhà nước về quản trị nợ quá hạn............54

3.3.2. Thực trạng công tác Quản trị nợ quá hạn của khách hàng cá nhân ................55

3.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến quản trị nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại

BIDV Nam Thái Nguyên .................................................................................70

3.4. Những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân tồn tại trong quản trị nợ

quá hạn của khách hàng cá nhân tại BIDV Nam Thái Nguyên........................73

3.4.1. Kết quả đạt được .............................................................................................73

3.4.2. Những vấn đề còn tồn tại và nguyên nhân......................................................74

v

Chương 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ NỢ QUÁ HẠN CỦA

KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẦU TƯ VÀ PHÁT

TRIỂN - CHI NHÁNH NAM THÁI NGUYÊN....................................................77

4.1. Phương hướng kinh doanh và định hướng quản trị nợ quá hạn của khách hàng

cá nhân tại BIDV Nam Thái Nguyên trong thời gian tới...............................77

4.1.1. Phương hướng kinh doanh ..............................................................................77

4.1.2. Định hướng quản trị nợ quá hạn .....................................................................78

4.2. Giải pháp hoàn thiện quản trị nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại BIDV

Nam Thái Nguyên ..........................................................................................80

4.2.1. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định và phân tích tín dụng.....................80

4.2.2. Đào tạo đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp.........82

4.2.3. Tăng cường kiểm tra, giám sát tín dụng..........................................................85

4.2.4. Giải pháp nhằm hạn chế rủi ro ........................................................................86

KẾT LUẬN..............................................................................................................88

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................89

PHỤ LỤC.................................................................................................................91

vi

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

1 BIDV Ngân hàng TMCP Đầu tư & Phát triển Việt Nam

2 CBTD Cán bộ tín dụng

3 CK Cuối kỳ

4 DPRR Dự phòng rủi ro

5 FTA Hiệp định thương mai tự do

6 HĐKD Hoạt động kinh doanh

7 KH Khách hàng

8 KHCN Khách hàng cá nhân

9 NHCT Ngân hàng công thương

10 NHNN Ngân hàng nhà nước

11 NHTM Ngân hàng thương mại

12 QLNB Quản lý nội bộ

13 QTNQH Quản trị nợ quá hạn

14 QTTD Quản trị rủi ro

15 PGD Phòng giao dịch

16 PKHCN Phòng khách hàng cá nhân

17 PQLNB Phòng Quản lý nội bộ

18 RRTD Rủi ro tín dụng

19 TCTD Tổ chức tín dụng

20 TDH Trung dài hạn

21 TDCK Tín dụng cuối kỳ

22 TMCP Thương mại cổ phần

23 TSĐB Tài sản đảm bảo

24 XHCN Xã hội chủ nghĩa

25 XHTD Xếp hạng tín dụng

26 XHTDNB Xếp hạng tín dụng nội bộ

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1. Thang đánh giá Likert .........................................................................38

Bảng 3.1. Cơ cấu nguồn nhân lực của BIDV Nam Thái Nguyên giai đoạn

2015-2017............................................................................................42

Bảng 3.2. Kết quả kinh doanh của BIDV Chi nhánh Nam Thái Nguyên giai

đoạn 2015 - 2017.................................................................................44

Bảng 3.3. Tình hình dư nợ cho vay KHCN theo thời gian..................................48

Bảng 3.4. Tình hình dư nợ cho vay KHCN theo tài sản đảm bảo .......................49

Bảng 3.5. Tình hình dư nợ cho vay KHCN theo hoạt động sử dụng ..................50

Bảng 3.6. Nợ quá hạn của khách hàng cá nhân tại BIDV Nam Thái Nguyên ....52

Bảng 3.7. Tỷ lệ nợ quá hạn của các ngân hàng thương mại giai đoạn 2015 - 2017....53

Bảng 3.8. Kế hoạch kiểm soát nợ quá hạn của BIDV từ 2016 - 2018 ................55

Bảng 3.9. Kết quả thẩm định cho vay tại BIDV Nam Thái Nguyên giai đoạn

2015 - 2017..........................................................................................60

Bảng 3.10. Kết quả kiểm tra, giám sát sử dụng vốn vay tại BIDV Nam Thái

Nguyên giai đoạn 2015 - 2017 ............................................................62

Bảng 3.11. Bảng trích lập dự phòng nợ quá hạn của BIDV Nam Thái Nguyên ...64

Bảng 3.12. Phân loại nợ của KHCN tại BIDV Nam Thái Nguyên .......................66

Bảng 3.13. Kết quả đánh giá công tác quản trị nợ quá hạn của khách hàng cá

nhân tại BIDV Nam Thái Nguyên.......................................................69

Bảng 3.14. Kết quả đánh giá của chuyên gia về nợ quá hạn do tác động của môi

trường kinh doanh ...............................................................................71

Bảng 3.15. Tổng hợp kết quả đánh giá của chuyên gia về nhân tố ảnh hưởng từ

phía ngân hàng ....................................................................................71

Bảng 3.16. Kết quả khảo sát từ phía chuyên gia ...................................................72

viii

DANH MỤC HÌNH

Hình 3.1. Sơ đồ mô hình tổ chức của BIDV Nam Thái Nguyên ..........................41

Hình 3.2. Biểu đồ rủi ro nợ nhóm II và nợ xấu tín dụng bán lẻ của BIDV - Nam

Thái Nguyên giai đoạn 2015 -2017.......................................................46

Hình 3.3. Biểu đồ rủi ro nợ xấu của BIDV - Nam Thái Nguyên giai đoạn 2015-

2017 .......................................................................................................47

Hình 3.4. Biểu đồ công tác xử lý nợ quá hạn của KHCN tại BIDV Nam Thái Nguyên.....68

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Hoạt động tín dụng là chức năng kinh tế hàng đầu của ngân hàng để tài trợ cho

hoạt động chi tiêu của các cá nhân, doanh nghiệp và cơ quan chính phủ. Hoạt động

tín dụng có mối quan hệ mật thiết với tình hình phát triển kinh tế tại địa phương ngân

hàng phục vụ, bởi vì cho vay thúc đẩy sự tăng trưởng của các doanh nghiệp, tạo ra

sức sống cho nền kinh tế. Hoạt động tín dụng luôn chiếm tỷ trọng lớn của hoạt động

NHTM và đem lại phần lớn thu nhập cho các NHTM.

Tại Việt Nam hiện nay có khoảng gần 100 ngân hàng, trong đó có 31 ngân

hàng TMCP [26], chưa kể các quỹ tín dụng. Trong giai đoạn từ 2010 đến 2016, việc

tăng trưởng tín dụng nóng đã để lại những hệ lụy và hậu quả nghiêm trọng với một

số tổ chức này như: rơi vào diện kiểm soát đặc biệt do âm vốn nặng, sáp nhập hay bị

ngân hàng nhà nước mua lại với giá 0 đồng … Điểm lại các danh sách các ngân hàng

từng bị đổ bể, bị thu hồi giấy phép hay bắt buộc phải sáp nhập cho thấy: nguyên nhân

đều do gánh chịu hậu quả từ các khoản vay phát sinh nợ quá hạn, tài sản định giá lại

không đủ cho dư nợ hiện tại của khoản vay đã là nguyên nhân đẩy ngân hàng đến tình

trạng mất vốn (Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam năm 2016, tính đến

tháng 12/2016, tỷ lệ nợ quá hạn trên toàn hệ thống ngân hàng là khoảng 2,46%). Điều

đó phản ánh một thực tế là hoạt động tín dụng của ngân hàng tuy có tăng về "lượng"

nhưng lại giảm về "chất", tổng dư nợ tín dụng tăng nhanh đã kéo theo tình trạng nợ

quá hạn nghiêm trọng trên quy mô rộng lớn.

Nợ quá hạn phát sinh do rất nhiều nguyên nhân khác nhau như từ phía người

vay vốn, từ phía ngân hàng, thậm chí từ những bất ổn của nền kinh tế, yếu tố khách

quan như thiên tai dịch bệnh, hệ thống luật pháp chưa đầy đủ và đồng bộ, các cơ chế

chính sách, quy trình nghiệp vụ chưa được xây dựng hoàn chỉnh, trình độ chuyên môn

nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ tín dụng còn non yếu, chính vì vậy ngân hàng đã mắc

phải nhiều sai phạm trên cả ba khâu: quản trị, điều hành và tác nghiệp.

Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV Việt Nam) là một

trong bốn ngân hàng thương mại mạnh nhất Việt Nam. Trước đây, Ngân hàng chủ

yếu tập trung phục vụ các khách hàng doanh nghiệp với mảng thế mạnh truyền thống