Quản lý thiết bị dạy học ở các trường THPT huyện An Dương thành phố Hải Phòng

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ TRANG NHUNG

QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC

Ở CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN AN DƢƠNG

THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ TRANG NHUNG

QUẢN LÝ THIẾT BỊ DẠY HỌC

Ở CÁC TRƢỜNG THPT HUYỆN AN DƢƠNG

THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS BÙI VĂN QUÂN

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi; các số liệu và

kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung thực, đƣợc các đồng tác giả cho

phép sử dụng và chƣa từng đƣợc công bố trong bất kỳ một công trình nào khác.

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Trang Nhung

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Với tấm lòng kính trọng và biết ơn, em xin chân thành cảm ơn tập thể

các thầy giáo, cô giáo khoa Tâm lí giáo dục, các cán bộ Khoa sau Đại học, Ban

Giám Hiệu trƣờng Đại học Sƣ phạm Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy, hƣớng

dẫn, giúp đỡ em trong thời gian học tập và viết luận văn.

Đặc biệt, em xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến thầy giáo hƣớng dẫn

khoa học - PGS.TS Bùi Văn Quân ngƣời đã tận tình định hƣớng, chỉ dẫn giúp

đỡ em trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn.

Xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc, Lãnh đạo, chuyên viên phòng

Giáo dục Trung học Sở GD & ĐT Hải Phòng, đã khích lệ, tạo mọi điều kiện

thuận lợi giúp đỡ tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận

văn này.

Mặc dù đã hết sức cố gắng, nhƣng luận văn không tránh khỏi thiếu sót,

tác giả luận văn kính mong đƣợc sự chỉ dẫn của các thầy giáo, cô giáo và góp ý

kiến thêm của các bạn đồng nghiệp.

Thái Nguyên, tháng năm 2013

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Trang Nhung

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN...................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .......................................................................................................ii

MỤC LỤC............................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT........................................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... v

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ .................................................................. vi

MỞ ĐẦU.............................................................................................................. 1

1. Lí do chọn đề tài........................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu.................................................................................... 3

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ............................................................. 3

4. Giả thuyết khoa học ....................................................................................... 4

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................... 4

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu....................................................................... 4

7. Phƣơng pháp nghiên cứu.............................................................................. 4

8. Cấu trúc luận văn ......................................................................................... 5

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÍ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC

TRƢỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG........................................................ 7

1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu ................................................................... 7

1.2. Một số khái niệm cơ bản........................................................................... 9

1.2.1. Quản lí.................................................................................................... 9

1.2.2. Quản lí giáo dục ................................................................................... 13

1.2.3. Quản lí nhà trƣờng ............................................................................... 16

1.2.4. Thiết bị dạy học.................................................................................... 18

1.2.4.1 Khái niệm thiết bị dạy học ................................................................. 18

1.2.4.2. Phân loại thiết bị dạy học.................................................................. 19

1.2.5. Quản lí TBDH...................................................................................... 20

1.3. Vị trí và vai trò của TBDH và quản lí TBDH trong trƣờng THPT ........ 21

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

iv

1.4. Nội dung quản lí TBDH ở trƣờng THPT................................................ 26

1.4.1. Quản lý trang bị và tái trang bị TBDH ................................................ 26

1.4.2. Quản lý bảo quản TBDH ..................................................................... 28

1.4.3. Quản lý sử dụng TBDH ....................................................................... 29

Kết luận chƣơng 1............................................................................................ 33

Chƣơng 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÍ THIẾT BỊ DẠY HỌC Ở CÁC TRƢỜNG

THPT HUYỆN AN DƢƠNG, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG .............................. 35

2.1. Vài nét về địa bàn huyện An Dƣơng, thành phố Hải Phòng................... 35

2.1.1.Tình hình phát triển kinh tế - xã hội huyện An Dƣơng, thành phố Hải Phòng 35

2.1.2.Tình hình phát triển giáo dục của huyện An Dƣơng, thành phố Hải Phòng. 35

2.1.3. Tình hình giáo dục của các trƣờng THPT huyện An Dƣơng............... 37

2.1.3.1. Về quy mô trƣờng lớp...................................................................... 37

2.1.3.2. Về cơ sở vật chất và thiết bị dạy học ................................................ 38

2.1.3.3. Cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên................................................ 40

2.1.3.4. Chất lƣợng giáo dục của các trƣờng THPT ..................................... 42

2.2. Thực trạng TBDH tại các trƣờng THPT huyện An Dƣơng, thành phố

Hải Phòng ........................................................................................... 44

2.2.1. Thực trạng về trang bị, tái trang bị TBDH........................................... 44

2.2.2. Thực trạng về sử dụng TBDH.............................................................. 53

2.2.3. Thực trạng về bảo quản TBDH............................................................ 55

2.3. Thực trạng quản lí TBDH ở các trƣờng THP huyện An Dƣơng thành phố

Hải Phòng ............................................................................................ 58

2.3.1. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV, NVTB, HS, PHHS về vai trò

của quản lý TBDH trong nhà trƣờng................................................... 58

2.3.3. Thực trạng về quản lí trang bị và tái trang bị TBDH........................... 60

2.3.4. Thực trạng về quản lí sử dụng và bảo quản TBDH ............................. 61

2.3.5. Thực trạng quản lí nâng cao năng lực, tạo điều kiện cho CB, GV, NV

tham gia quản lí TBDH ....................................................................... 62

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

v

2.4. Đánh giá thực trạng TBDH và QL TBDH của các trƣờng THPT huyện

An Dƣơng....................................................................................................... 64

2.4.1. Ƣu điểm................................................................................................ 64

2.4.2. Tồn tại .................................................................................................. 65

2.4.3. Nguyên nhân tồn tại ............................................................................. 66

Kết luận chƣơng 2............................................................................................ 67

Chƣơng 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÍ THIẾT BỊ DẠY HỌC CỦA CÁC TRƢỜNG

THPT HUYỆN AN DƢƠNG, THÀNH PHỐ HẢI PHÒNG ............................. 68

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................................. 68

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ của các biện pháp.......................... 68

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn của các biện pháp......................... 68

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi của các biện pháp............................ 68

3.2. Các biện pháp quản lí TBDH của các trƣờng THPT huyện An Dƣơng

thành phố Hải Phòng ............................................................................... 69

3.2.1. Biện pháp 1: Thƣờng xuyên nâng cao nhận thức cho CBQL, GV,

NVTB, HS, PHHS về vai trò TBDH và QL TBDH............................ 69

3.2.1.1. Mục tiêu biện pháp............................................................................ 69

3.2.1.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp...................................... 69

3.2.1.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 72

3.2.2. Biện pháp 2: Xây dựng máy quản lí TBDH và tổ chức để bộ máy hoạt

động hiệu quả ...................................................................................... 72

3.2.2.1. Mục tiêu biện pháp............................................................................ 72

3.2.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp...................................... 72

3.2.2.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 73

3.2.3. Biện pháp 3: Đổi mới quản lí trang bị và tái trang bị TBDH .............. 74

3.2.3.1. Mục tiêu biện pháp............................................................................ 74

3.2.3.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp...................................... 74

3.2.3.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 76

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

vi

3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo tăng cƣờng sử dụng TBDH một cách linh hoạt,

hiệu quả ............................................................................................... 77

3.2.4.1. Mục tiêu biện pháp............................................................................ 77

3.2.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp...................................... 77

3.2.4.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 81

3.2.5. Biện pháp 5: Xây dựng và triển khai thực hiện các quy định bảo quản

TBDH phù hợp thực tiễn của trƣờng THPT ....................................... 81

3.2.5.1. Mục tiêu biện pháp............................................................................ 81

3.2.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp...................................... 82

3.2.5.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 84

3.2.6. Biện pháp 6: Tạo động lực thúc đẩy QL TBDH.................................. 85

3.2.6.1. Mục tiêu biện pháp............................................................................ 85

3.2.6.2. Nội dung và cách thức thực hiện biện pháp...................................... 85

3.2.6.3. Điều kiện thực hiện biện pháp .......................................................... 87

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lý TBDH các trƣờng THPT huyện

An Dƣơng ............................................................................................ 88

3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp....................... 89

3.4.1. Ý kiến đánh giá của chuyên gia về các biện pháp đề xuất................... 89

Kết luận chƣơng 3............................................................................................ 94

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................................... 95

1. Kết luận ...................................................................................................... 95

2. Khuyến nghị .............................................................................................. 96

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................ 100

PHỤ LỤC...............................................................................................................

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Nghĩa là

QL Quản lý

CB Cán bộ

CBQL Cán bộ quản lý

CSVC Cơ sở vật chất

GD Giáo dục

GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo

HT Hiệu trƣởng

PHT Phó hiệu trƣởng

GV Giáo viên

NV Nhân viên

NVTB Nhân viên thiết bị

HS Học sinh

PHHS Phụ huynh học sinh

CMHS Cha mẹ học sinh

TB Thiết bị

TBDH Thiết bị dạy học

THCS Trung học cơ sở

THPT Trung học phổ thông

TH Tiểu học

GDTX Giáo dục thƣờng xuyên

UBND Ủy ban nhân dân

XDCB Xây dựng cơ bản

CNTT Công nghệ thông tin

CNH-HĐH Công nghiệp hóa- hiện đại hóa

XHHGD Xã hội hóa giáo dục

SGK Sách giáo khoa

VH Văn hóa

KT Kinh tế

XH Xã hội

GDQD Giáo dục quốc dân

KH-TC Kế hoạch - tài chính

QLT-KĐCL Quản lí thi - kiểm định chất lƣợng

CM Chuyên môn

LLCT Lí luận chính trị

XHCN Xã hội chủ nghĩa

SKKN Sáng kiến kinh nghiệm

QG Quốc gia

đ/c Đồng chí

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Kết quả thống kê quy mô trƣờng lớp, HS các trƣờng THPT............37

Bảng 2.2. Kết quả thống kê CSVC và TBDH hiện có của các trƣờng THPT .....38

Bảng 2.3. Thống kê kết quả khảo sát về đội ngũ CBQL...................................40

Bảng 2.4. Thống kê kết quả khảo sát về đội ngũ giáo viên...............................41

Bảng 2.5. Kết quả xếp loại hạnh kiểm, học lực của học sinh năm học 2012 -2013...............42

Bảng 2.6: Điểm chuẩn vào lớp 10 và kết quả thi tốt nghiệp của 2 trƣờng

THPT trong 3 năm từ 2010-2011 đến 2012-2013.............................43

Bảng 2.7: Thống kê số học sinh đoạt giải trong kỳ thi học sinh giỏi thành

phố từ năm học 2010-2011đến năm học 2012-2013.........................44

Bảng 2.8: Nhận thức của CBQL và GV, NV về mức độ trang bị số lƣợng

TBDH theo danh mục TBDH quy định ............................................45

Bảng 2. 9: Nhận thức của CBQL và giáo viên, nhân viên về chất lƣợng

của TBDH hiện có.............................................................................46

Bảng 2.10: Nhận thức của CBQL và GV, NV về tính đồng bộ của TBDH

hiện có ...............................................................................................48

Bảng 2.11. Nhận thức của CBQL và GV, NV về mức độ đáp ứng nhu cầu

sử dụng của TBDH hiện có ...............................................................49

Bảng 2.12: Nhận thức của CBQL và GV, NV về số lƣợng TBDH tự làm .......51

Bảng 2. 13: Nhận thức của CBQL và GV, NV về chất lƣợng TBDH tự làm.........51

Bảng 2.14. Nhận thức của CBQL, GV và HS về phong trào tự làm TBDH

của GV và hƣớng dẫn HS làm TBDH...............................................53

Bảng 2.15. Nhận thức của CBQL, GV và HS về mức độ sử dụng các loại

TBDH của GV trong giảng dạy.........................................................54

Bảng 2. 16: Nhận thức của CBQL và GV và HS về kỹ năng sử dụng TBDH

của GV ...............................................................................................55

Bảng 2. 17: Nhận thức của CBQL và GV và HS về tính cần thiết và mức

độ thực hiện việc bảo quản TBDH của CB, GV, NV, HS ................56

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

vi

Bảng 2. 18: Nhận thức của CBQL và GV, NV về kho, phƣơng tiện bảo quản TBDH .....57

Bảng 2.19. Nhận thức của các đối tƣợng về vai trò và mức độ cần thiết

của QL TBDH ...................................................................................58

Bảng 2. 20: Nhận thức của các đổi tƣợng về tính cần thiết và mức độ thực

hiện biện pháp nâng cao nhận thức về vai trò của TBDH và QL

TBDH trong nhà trƣờng ....................................................................59

Bảng 2.21: Nhận thức của CB, GV, NV về mức độ thực hiện nguồn kinh

phí trang bị TBDH.............................................................................60

Bảng 2.22: Nhận thức của CB và GV, NV về tính cần thiết và mức độ

thực hiện quản lí việc sử dụng TBDH..............................................61

Bảng 2. 23: Nhận thức của CB và GV, NV về tính cần thiết và mức độ

thực hiện quản lí bảo quản TBDH ...................................................62

Bảng 2.24: Nhận thức của CB và GV, NV về tính cần thiết và mức độ

thực hiện biện pháp nâng cao năng lực và điều kiện QL TBDH ......63

Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các

biện pháp đề xuất...............................................................................90

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

vi

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ

Sơ đồ 1.1: Mối quan hệ giữa các thành tố của quá trình dạy học ..................... 24

Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp QL TBDH của HT ....................... 88

Biểu đồ 3.1. Kết quả khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện

pháp đề xuất................................................................................... 93

Số hóa bởi trung tâm học liệu http://www.lrc.tnu.edu.vn/

1

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Giáo dục và Đào tạo là vấn đề đặc biệt quan tâm của mọi thời đại, mọi

quốc gia, mọi dân tộc. Sự nghiệp phát triển giáo dục luôn đƣợc Đảng và nhà

nƣớc ta coi trọng, đƣợc đánh giá là quốc sách hàng đầu. Đại hội đại biểu toàn

quốc lần thứ IX của Đảng khẳng định: "Phát triển Giáo dục và Đào tạo là một

trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại

hoá, là điều kiện để phát huy nguồn lực con ngƣời, yếu tố cơ bản để phát triển

xã hội, tăng trƣởng kinh tế nhanh và bền vững; tiếp tục nâng cao chất lƣợng

giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung, phƣơng pháp dạy và học, hệ thống trƣờng

lớp và hệ thống quản lý giáo dục, thực hiện chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hóa.

Phát huy tinh thần độc lập suy nghĩ và sáng tạo của học sinh, sinh viên, đề cao

năng lực tự học, tự hoàn thiện học vấn và tay nghề, đẩy mạnh phong trào học

tập trong nhân dân bằng những hình thức giáo dục chính quy và không chính

quy, thực hiện giáo dục cho mọi ngƣời, cả nƣớc trở thành một xã hội học tập,

thực hiện phƣơng châm học đi đôi với hành, giáo dục kết hợp với lao động sản

xuất, nhà trƣờng gắn với xã hội”. [1]

Bƣớc vào thế kỉ thứ XXI, sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế tri

thức, sự phát triển nhƣ vũ bão của khoa học công nghệ cùng với quá trình toàn

cầu hoá, hội nhập quốc tế và xã hội tri thức đã đặt ra cho nền giáo dục Việt

Nam những thách thức lớn phải đào tạo đƣợc nguồn nhân lực đáp ứng đƣợc

nhu cầu của thị trƣờng lao động, nghề nghiệp trong khu vực cũng nhƣ quốc tế;

phải đào tạo đƣợc con ngƣời toàn diện, có khả năng hoà nhập và cạnh tranh

quốc tế; đặc biệt là con ngƣời có năng lực hành động, tính sáng tạo và năng

động, tính tự lực và tự chịu trách nhiệm, năng lực cộng tác làm việc, năng lực

giải quyết các vấn đề phức hợp, khả năng học tập suốt đời.

Vì vậy, đòi hỏi giáo dục Việt Nam phải tiến hành đổi mới toàn diện từ

mục tiêu, nội dung, chƣơng và phƣơng pháp dạy học. Trong đó đổi mới phƣơng