Quản lý môi trường học tập ở các trường tiểu học thành phố Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

DƯƠNG THỊ SIM

QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP

Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

DƯƠNG THỊ SIM

QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP

Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền

THÁI NGUYÊN - 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan:

Luận văn sử dụng những thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, các

thông tin đã được chọn lọc, phân tích, tổng hợp, xử lý và đưa vào luận văn

đúng quy định.

Số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này hoàn toàn trung thực và

chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2017

Tác giả

Dương Thị Sim

ii

LỜI CẢM ƠN

Sau một thời gian học tập, nghiên cứu tại trường Đại học sư phạm, Đại

học Thái Nguyên, kết hợp với kinh nghiệm thực tiễn trong quá trình công tác

tại thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên, cùng với sự nỗ lực cố gắng của

bản thân và sự giúp đỡ của các thầy cô giáo, các đơn trường tiểu học trên địa

bàn thành phố Thái Nguyên, tôi đã hoàn thành Luận văn "Quản lý môi trường

học tập ở các trường tiểu học thành phố Thái Nguyên" .

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy giáo, cô giáo của Trường

Đại học sư phạm Thái Nguyên, các trường liên kết với Trường Đại học sư

phạm Thái Nguyên đã nhiệt tình, tận tâm truyền đạt kiến thức khoa học và thực

tiễn công tác trong mỗi bài giảng. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc

đến PGS.TS. Nguyễn Thị Thanh Huyền là người trực tiếp hướng dẫn, theo dõi

và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thiện luận văn.

Trong quá trình viết luận văn sẽ không tránh khỏi những thiếu sót, tôi

rất mong nhận được ý kiến tham gia góp ý của các thầy cô để tôi tiếp tục

hoàn chỉnh luận văn đảm bảo tính thiết thực, hiệu quả và khả thi tại địa

phương, đơn vị.

Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2017

Tác giả

Dương Thị Sim

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN................................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN...................................................................................................... ii

MỤC LỤC .......................................................................................................... iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT.................................................................... iv

DANH MỤC CÁC BẢNG...................................................................................v

DANH MỤC CÁC HÌNH .................................................................................. vi

MỞ ĐẦU..............................................................................................................1

1. Lí do chọn đề tài ...............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................2

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu..................................................................2

4. Giả thuyết khoa học..........................................................................................3

5. Nhiệm vụ nghiên cứu .......................................................................................3

6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ...........................................................................3

7. Các phương pháp nghiên cứu ...........................................................................4

8. Cấu trúc luận văn..............................................................................................5

Chương 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG HỌC

TẬP Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC ..........................................................................6

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề........................................................................6

1.1.1. Các nghiên cứu nước ngoài ........................................................................6

1.1.2. Các nghiên cứu trong nước.........................................................................7

1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài...............................................................9

1.2.1. Khái niệm quản lý.......................................................................................9

1.2.2. Khái niệm môi trường, môi trường học tập............................................. 10

1.2.3. Trường tiểu học, môi trường học tập ở trường tiểu học.......................... 14

1.2.4. Quản lý môi trường học tập ở trường tiểu học........................................ 14

1.3. Một số vấn đề cơ bản về quản lý môi trường học tập ở trường tiểu học ... 15

1.3.1. Đặc điểm của học sinh tiểu học............................................................... 15

1.3.2. Mục tiêu quản lý môi trường học tập ở trường tiểu học ......................... 17

iv

1.3.3. Nội dung quản lý môi trường học tập ở trường tiểu học......................... 19

1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý môi trường học tập ở trường tiểu học..... 32

1.4.1. Năng lực của cán bộ quản lý ................................................................... 32

1.4.2. Nhận thức và năng lực xây dựng môi trường học tập của giáo viên và

học sinh.............................................................................................................. 33

1.4.3. Điều kiện kinh tế, chính trị - xã hội của địa phương nơi trường đóng.... 34

1.4.4. Cơ sở vật chất và nguồn tài chính ........................................................... 34

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 .................................................................................. 35

Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP Ở

CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN.................... 36

2.1. Vài nét về các trường tiểu học của thành phố Thái Nguyên ..................... 36

2.2. Khái quát về khảo sát................................................................................. 37

2.2.1. Mục đích khảo sát.................................................................................... 37

2.2.2. Nội dung khảo sát.................................................................................... 37

2.2.3. Đối tượng khảo sát................................................................................... 37

2.2.4. Phương pháp khảo sát.............................................................................. 37

2.3. Thực trạng nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò của

môi trường học tập đối với việc nâng cao chất lượng dạy học của học sinh .... 38

2.4. Thực trạng quản lý môi trường học tập ở các trường tiểu học thành phố

Thái Nguyên ...................................................................................................... 39

2.4.1. Thực trạng quản lý về cơ sở vật chất, cảnh quan môi trường ở các

trường tiểu học thành phố Thái Nguyên............................................................ 39

2.4.2. Thực trạng quản lý thực hiện nội dung chương trình, phương pháp,

hình thức tổ chức dạy học.................................................................................. 44

2.4.3. Thực trạng về mối quan hệ giữa giáo viên với học sinh, học sinh với

học sinh.............................................................................................................. 48

2.4.4. Thực trạng quản lý tổ chức các hoạt động giáo dục phong phú hấp

dẫn, phù hợp với học sinh và điều kiện thực tiễn của nhà trường..................... 50

2.5. Thực trạng các yêu tố ảnh hưởng đến quản lý môi trường học tập ở các

trường tiểu học thành phố Thái Nguyên............................................................ 51

v

2.6. Thực trạng đánh giá mức độ thực hiện kiểm tra, đánh giá về công tác

xây dựng MTHT ở các trường tiểu học thành phố Thái Nguyên...................... 53

KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 .................................................................................. 54

Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG HỌC TẬP Ở CÁC

TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN ............................. 56

3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 56

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu.......................................................... 56

3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn.......................................................... 56

3.1.3. Đảm bảo tính hiệu quả............................................................................. 56

3.1.4. Đảm bảo tính khả thi ............................................................................... 57

3.1.5. Đảm bảo tính bền vững ........................................................................... 57

3.2. Biện pháp quản lý môi trường học tập ở các trường TH TP Thái Nguyên.... 57

3.2.1. Nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên về vai

trò môi trường học tập ....................................................................................... 57

3.2.2. Huy động các nguồn lực để phát triển cơ sở vật chất, cảnh quan môi

trường nhà trường .............................................................................................. 60

3.2.3. Chỉ đạo thực hiện đầy đủ, có hiệu quả nội dung chương trình, đổi

mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học ................................................... 64

3.2.4. Xây dựng mối quan hệ gắn bó giữa giáo viên với học sinh, học sinh

với học sinh........................................................................................................ 70

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 76

3.4. Khảo sát về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất......... 76

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................... 80

1. Kết luận.......................................................................................................... 80

2. Kiến nghị ....................................................................................................... 80

2.1. Đối với Ủy Ban nhân dân thành phố .......................................................... 80

2.2. Đối với Sở và phòng Giáo dục và Đào tạo................................................. 81

2.3. Đối với các trường tiểu học ........................................................................ 82

TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 83

PHỤ LỤC

iv

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ

1 CBQL Cán bộ quản lý

2 CNTT Công nghệ thông tin

3 CNV Công nhân viên

4 CNH Công nghiệp hóa

5 CSVC Cơ sở vật chất

6 ĐHSP Đại học sư phạm

7 ĐMPPDH Đổi mới phương pháp dạy học

8 GD Giáo dục

9 GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo

10 GV Giáo viên

11 HĐCM Hoạt động chuyên môn

12 HĐND Hội đồng nhân dân

13 HĐNGLL Hoạt động ngoài giờ lên lớp

14 HS Học sinh

15 NXB Nhà xuất bản

16 PPDH Phương pháp dạy học

17 QL Quản lý

18 QLGD Quản lý giáo dục

19 TCM Tổ chuyên môn

20 THCS Trung học cơ sở

21 THPT Trung học phổ thông

22 UBND Ủy ban nhân dân

v

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Quy mô học sinh các trường Tiểu học thành phố Thái Nguyên.......36

Bảng 2.2. Thực trạng số lượng, cơ cấu trình độ đội ngũ GV Tiểu học thành

phố Thái Nguyên ...............................................................................36

Bảng 2.3. Nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên về vai trò của môi

trường học tập....................................................................................38

Bảng 2.4. Thực trạng về cơ sở vật chất ở các trường tiểu học thành phố

Thái Nguyên ......................................................................................40

Bảng 2.5. Đánh giá của giáo viên và học sinh về thực trạng cảnh quan môi

trường các trường TH thành phố Thái Nguyên.................................42

Bảng 2.6. Thực trạng quản lý thực hiện nội dung chương trình giáo dục

tiểu học..............................................................................................45

Bảng 2.7. Thực trạng việc sử dụng các phương pháp ......................................46

Bảng 2.8. Thực trạng về các hình thức tổ chức dạy học ..................................48

Bảng 2.9. Thực trạng quan hệ giữa giáo viên và học sinh ................................49

Bảng 2.10. Thực trạng quan hệ giữa học sinh và học sinh...............................50

Bảng 2.11. Thực trạng quản lý tổ chức các hoạt động giáo dục ở các trường

tiểu học thành phố Thái Nguyên .......................................................51

Bảng 2.12. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý môi trường học

tập ở các trường tiểu học thành phố Thái Nguyên ............................52

Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết của các biện pháp quản lý

đề xuất ......................................................................................77

Bảng 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đề xuất..........78

vi

DANH MỤC CÁC HÌNH

Biểu đồ 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết của các biện pháp quản lý

đề xuất ...........................................................................................77

Biểu đồ 3.2. Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đề xuất ......78