Quản lý chương trình giáo dục mầm non trên địa bàn huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ MỸ HẠNH

QUẢN LÝ CHƢƠNG TRÌNH

GIÁO DỤC MẦM NON TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN ĐOAN HÙNG - TỈNH PHÚ THỌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu - ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

NGUYỄN THỊ MỸ HẠNH

QUẢN LÝ CHƢƠNG TRÌNH

GIÁO DỤC MẦM NON TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN ĐOAN HÙNG - TỈNH PHÚ THỌ

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Trịnh Ngọc Thạch

THÁI NGUYÊN - 2015

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng : Số liêụ và kết quả nghiên cứu trong lu ận văn

này là hoàn toàn trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào

tại Việt Nam.

Tôi xin cam đoan rằng : Mọi sựgiúp đỡcho viêc̣ thưc̣ hiêṇ luâṇ văn này

đãđươc̣ cảm ơn và moị thông tin trong luâṇ văn đãđươc̣ chỉrõnguồn gốc .

Đoan Hùng, ngày tháng năm 2015

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Mỹ Hạnh

ii

LỜI CẢM ƠN

Đề tài “Quản lý chương trình giáo dục mầm non trên địa bàn

huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ” là một nội dung của khoa học quản lý

giáo dục nhưng là kết quả của quá tình nghiên cứu công phu của bản thân

sau một thời gian được học tập, nghiên cứu tại - Đại học sư phạm - Trường

Đại học Thái Nguyên.

Có được kết quả này, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Tiến sĩ Trịnh

Ngọc Thạch, người đã tận tụy giúp đỡ, chỉ dẫn tận tình cho tôi trong suốt quá

trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô trong Ban lãnh đạo Khoa Tâm lý giáo

dục, Khoa Quản lý đào tạo sau đại học trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái

Nguyên; các thầy cô giáo đã trực tiếp giảng dạy, giúp đỡ và tạo điều kiện cho

tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu.

Xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ tận tâm, tận lực của Hội đồng khoa học

trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên đã tạo mọi điều kiện thuận lợi

và góp nhiều ý kiến quý báu cho bản luận văn này.

Xin trân trọng cảm ơn sự quan tâm của UBND huyện Đoan Hùng, Phòng

Giáo dục và Đào tạo, Ban giám hiệu các trường mầm non huyện Đoan Hùng và

toàn thể đồng nghiệp đã tạo mọi điều kiện về tinh thần, vật chất, cung cấp

thông tin khảo sát cho tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu đề tài “Quản lý

chương trình giáo dục mầm non trên địa bàn huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú

Thọ” Dù đã có rất nhiều cố gắng, song có thể nói khó tránh khỏi những thiếu

sót. Rất mong tiếp tục nhận được sự chỉ dẫn, góp ý và giúp đỡ quý báu của các

thầy giáo, cô giáo và các bạn đồng nghiệp.

Đoan Hùng, ngày tháng năm 2015

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Mỹ Hạnh

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.............................................................................................i

LỜI CẢM ƠN .................................................................................................ii

MỤC LỤC......................................................................................................iii

DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT.........................................................iv

DANH MỤC BẢNG ....................................................................................... v

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ................................................................... vi

MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................ 2

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu........................................................... 2

4. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................. 3

5. Giả thuyết khoa học .................................................................................. 3

6. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................ 4

7. Phương pháp nghiên cứu........................................................................... 4

8. Cấu trúc luận văn...................................................................................... 5

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC

MẦM NON...................................................................................... 6

1.1. Tổng quan về nghiên cứu vấn đề............................................................ 6

1.2. Một số khái niệm cơ bản........................................................................ 9

1.2.1. Quản lý ........................................................................................... 9

1.2.2. Chức năng quản lý ........................................................................ 11

1.2.3. Quản lý giáo dục ........................................................................... 14

1.2.4. Quản lý nhà trường ....................................................................... 15

1.2.5. Quản lý trường mầm non .............................................................. 16

1.2.6. Quản lý hoạt động dạy học............................................................ 18

1.2.7. Khái niệm quản lý chương trình giáo dục...................................... 20

1.3. Chương trình giáo dục và Chương trình giáo dục mầm non ................. 21

iv

1.3.1. Chương trình giáo dục................................................................... 21

1.3.2. Chương trình giáo dục mầm non ................................................... 21

1.4. Biện pháp quản lý hoạt động chăm sóc nuôi dưỡng, giáo dục của Hiệu

trưởng trường mầm non .............................................................................. 29

1.4.1. Hiệu trưởng trường mầm non........................................................ 29

1.4.2. Nội dung quản lý hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục của

Hiệu trưởng trường mầm non.................................................................. 30

1.4.3. Biện pháp quản lý hoạt động nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục của

Hiệu trưởng trường mầm non.................................................................. 35

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƢỞNG

VỀ VIỆC THỰC HIỆN CHƢƠNG TRÌNH GIÁO DỤC MẦM NON

TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐOAN HÙNG - TỈNH PHÚ THỌ .................. 40

2.1. Khái quát tình hình huyện Đoan Hùng, tỉnh Phú Thọ........................... 40

2.2. Khái quát tình hình giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng

của huyện Đoan Hùng................................................................................. 41

2.2.1. Quy mô giáo dục và đào tạo.......................................................... 43

2.2.2. Chất lượng giáo dục ...................................................................... 43

2.2.3. Công tác tổ chức, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý

giáo dục.................................................................................................. 48

2.2.4. Việc triển khai xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin, ứng dụng

trong quản lý dạy và học ......................................................................... 49

2.3. Thực trạng các trường mầm non huyện Đoan Hùng thực hiện chương

trình giáo dục mầm non .............................................................................. 50

2.3.1. Tình hình đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên .............................. 50

2.3.2. Số lượng trẻ đến nhóm lớp ............................................................ 53

2.3.3. Kinh phí cơ sở vật chất.................................................................. 54

2.3.4. Tình hình thực hiện nội dung chương trình ................................... 55

2.3.5. Thuận lợi và khó khăn khi thực hiện chương trình giáo dục

mầm non ................................................................................................ 58

v

2.3.6. Kết quả khảo sát nhận thức của cán bộ quản lý và đánh giá của giáo

viên về mức độ thực hiện các biện pháp quản lý thực hiện chương trình giáo

dục mầm non........................................................................................... 59

2.4. Nhận định chung về thực trạng quản lý chương trình giáo dục mầm non của

hiệu trưởng các trường mầm non trên địa bàn huyện Đoan Hùng ..................... 65

2.4.1. Ưu điểm........................................................................................ 65

2.4.2. Tồn tại........................................................................................... 66

2.4.3. Nguyên nhân................................................................................. 67

Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ THỰC HIỆN CHƢƠNG TRÌNH GIÁO

DỤC MẦM NON CỦA HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG MẦM NON

HUYỆN ĐOAN HÙNG- TỈNH PHÚ THỌ................................... 69

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ........................................................ 69

3.1.1. Đảm bảo tính đồng bộ ................................................................... 69

3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn.................................................................. 69

3.1.3. Đảm bảo tính khả thi..................................................................... 70

3.2. Một số biện pháp quản lý chương trình giáo dục mầm non của hiệu

trưởng trường mầm non huyện Đoan Hùng................................................. 70

3.2.1. Nâng cao nhận thức của giáo viên, cán bộ quản lý về việc thực hiện

chương trình giáo dục mầm non.............................................................. 70

3.2.2. Chú trọng công tác chuẩn bị giờ dạy của giáo viên khi thực hiện

chương trình giáo dục mầm non.............................................................. 74

3.2.3. Đẩy mạnh sử dụng các phương pháp giáo dục phù hợp chương trình

giáo dục mầm non, đặc biệt chú trọng sử dụng các phương pháp thực hành

trải nghiệm.............................................................................................. 76

3.3.4. Tổ chức bồi dưỡng cho giáo viên kỹ năng xây dựng nội dung

chương trình chi tiết phù hợp điều kiện cụ thể ........................................ 79

3.3.5. Tăng cường kiểm tra, đánh giá việc thực hiện chương trình giáo dục

mầm non của giáo viên ........................................................................... 83

vi

3.3.6. Tăng cường và khai thác hiệu quả các điều kiện cơ sở vật chất trang

thiết bị, đồ dùng đồ chơi thực hiện chương trình Giáo dục mầm non ...... 86

3.3.7. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý việc thực

hiện chương trình giáo dục mầm non ...................................................... 90

3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp........................................................... 92

3.4. Khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi các biện pháp quản lý chương

trình giáo dục mầm non của hiệu trưởng..................................................... 93

3.5.1. Về tính cần thiết............................................................................ 93

3.5.2. Về tính khả thi............................................................................... 96

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 99

1. Kết luận .................................................................................................. 99

2. Khuyến nghị ......................................................................................... 101

TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 103

PHỤ LỤC

iv

DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT

Bộ GD& ĐT : Bộ Giáo dục và đào tạo

CB : Cán bộ

CBQL : Cán bộ quản lý

CNTT : Công nghệ thông tin

GD& ĐT : Giáo dục và đào tạo

GDMN : Giáo dục mầm non

GV : Giáo viên

KK : Khuyến khích

PTDT : Phổ thông dân tộc

QĐ : Quyết định

SKKN : Sáng kiến kinh nghiệm

THCS : Trung học cơ sở

THPT : Trung học phổ thông

TT GDTX- HN : Trung tâm Giáo dục thường xuyên - hướng nghiệp

UBND : Ủy ban nhân dân

v

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Đội ngũ giáo viên của các trường mầm non.................................... 50

Bảng 2.2: Đội ngũ cán bộ quản lý của các trường mầm non ........................... 51

Bảng 2.3: Kết quả khảo sát đội ngũ hiệu trưởng các trường mầm non ............ 52

Bảng 2.4: Số lượng trẻ, nhóm, lớp của các trường mầm non........................... 53

Bảng 2.5: Tình hình đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất cho giáo dục mầm non các

trường mầm non.............................................................................. 54

Bảng 2.6: Đánh giá thực trạng các biện pháp quản lý thực hiện chương trình

giáo dục mầm non........................................................................... 60

Bảng 2.7: Đánh giá mức độ thực hiện các biện pháp quản lý thực hiện chương

trình giáo dục mầm non .................................................................. 61

Bảng 2.8: Nhận thức của cán bộ quản lý về sự cần thiết các biện pháp quản lý

thực hiện chương trình giáo dục mầm non ...................................... 62

Bảng 2.9: Đánh giá của giáo viên về mức độ thực hiện các biện pháp quản lý

thực hiện chương trình giáo dục mầm non ...................................... 63

Bảng 3.1: Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp đề xuất........ 94

Bảng 3.2: Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp đề xuất .......... 96

vi

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ

BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 2.1: Nhận thức của giáo viên về sự cần thiết và mức độ thực hiện các

biện pháp quản lý............................................................................ 65

Biểu đồ 3.1: So sánh mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp được

đề xuất ............................................................................................ 97

SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1. Chức năng của quản lý................................................................... 13

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc dân,

đặt nền móng cho sự phát triển thể chất, trí tuệ, tình cảm, thảm mỹ của trẻ. Trẻ

được tiếp cận với giáo dục mầm non càng sớm, càng thúc đẩy quá trình học tập

và phát triển ở giai đoạn tiếp theo. Chính những kỹ năng mà trẻ tiếp thu được

qua chương trình giáo dục mầm non sẽ là nền tảng cho việc học tập sau này.

Những công trình nghiêm cứu khoa học về sinh lý, tâm lý học xã hội đều khẳng

định sự phát triển của trẻ từ không đến sáu tuổi là giai đoạn phát triển có tính

chất quyết định để tạo nên thể lực, nhân cách, năng lực, chí tuệ trong tương

lai.Chính vì thế hầu hết các quốc gia trên thế giới đều xác định giáo dục mầm

non là mục tiêu quan trọng của giáo dục cho mọi người. Ở Việt Nam chúng ta,

Đảng và Nhà nước rất qua tâm đến công tác giáo dục mầm non, trong Đề án

phát triển giáo dục mầm non giai đoạn 2006-2015 đã chỉ rõ: “Việc chăm lo

phát triển giáo dục mầm non là trách nhiệm chung của các cấp chính quyền,

của mỗi ngành, mỗi gia đình và toàn xã hội dưới sự lãnh đạo của Đảng và sự

quản lý của Nhà nước”.Quyết định số 149/2006/QĐ-TTg ngày 23 tháng 6 năm

2006 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển GDMN giai đoạn

2006-2015 nêu rõ: Nhà nước có trách nhiệm quản lý, tăng cường đầu tư cho

GDMN; hỗ trợ cơ sở vật chất, đào tạo đội ngũ nhà giáo; đồng thời đẩy mạnh xã

hội hoá, tạo điều kiện thuận lợi về cơ chế, chính sách để mọi tổ chức, cá nhân

và toàn xã hội tham gia phát triển GDMN. Nhà nước ưu tiên đầu tư cho các

vùng có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn; từng bước thực hiện đổi mới nội

dung, phương pháp GDMN, gắn với đổi mới giáo dục phổ thông chuẩn bị tốt

cho trẻ vào lớp 1, góp phần tích cực, thiết thực nâng cao chất lượng giáo dục.

Chương trình GDMN đã được Bộ trưởng Bộ GD& ĐT ký ban hành ngày

25/7/2009 theo Thông tư số 17/2009/ BGDĐT-GDMN. Là căn cứ cho việc