Quản hoạt động xây dựng tập thể học sinh tự quản ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUY NHƠN

NGUYỄN VĂN TÂM

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG

TẬP THỂ HỌC SINH TỰ QUẢN Ở CÁC

TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN PHÙ CÁT, TỈNH BÌNH ĐỊNH

Người hướng dẫn: PGS.TS. VÕ NGUYÊN DU

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số : 8140114

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục “Quản lý

hoạt động xây dựng tập thể học sinh tự quản ở các trường trung học

cơ sở trên địa bàn huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định” là công trình

nghiên cứu của riêng tôi.

Các số liệu và kết quả nghiên cứu nêu trong luận văn là trung

thực, được các đồng tác giả cho phép sử dụng và chưa từng công bố

trong bất kỳ một công trình nào khác.

Quy Nhơn, tháng 7 năm 2021

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Văn Tâm

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành luận văn này, trong thời gian qua tôi đã nhận được rất

nhiều sự quan tâm, giúp đỡ, hỗ trợ của phòng Đào tạo Sau Đại học Trường

Đại học Quy Nhơn.

Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sự hướng dẫn tận tình của PGS.TS.

Võ Nguyên Du, giảng viên Trường Đại học Quy Nhơn, người đã trực tiếp

hướng dẫn tận tình và hỗ trợ về mọi mặt để tôi có thể hoàn thành luận văn.

Đồng thời tôi xin gửi lời cảm ơn đến Ban giám hiệu các trường THCS

huyện Phù Cát, các cán bộ quản lý, giáo viên và các em học sinh đã tạo điều

kiện cho tôi điều tra, khảo sát, cung cấp thông tin, số liệu để có dữ liệu viết

Luận văn này.

Xin chân thành cám ơn sự giúp đỡ vô cùng to lớn của Quý thầy cô, gia

đình và bạn bè thân hữu với lòng biết ơn chân thành.

Trân trọng cảm ơn!

Quy Nhơn, tháng 7 năm 2021

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Văn Tâm

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài................................................................................................... 1

2. Mục đích nghiên cứu............................................................................................. 3

3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu..................................................................... 3

4. Giả thuyết khoa học .............................................................................................. 4

5. Nhiệm vụ nghiên cứu............................................................................................ 4

6. Phạm vi nghiên cứu............................................................................................... 4

7. Phương pháp nghiên cứu...................................................................................... 5

8. Cấu trúc của luận văn............................................................................................ 5

CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÂY

DỰNG TẬP THỂ HỌC SINH TỰ QUẢN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG

HỌC CƠ SỞ...................................................................................................... 7

1.1. Khái quát về lịch sử nghiên cứu vấn đề............................................................ 7

1.2. Một số khái niệm cơ bản ................................................................................. 11

1.2.1. Khái niệm tập thể học sinh ............................................................. 11

1.2.2. Khái niệm tập thể học sinh tự quản ................................................ 12

1.2.3. Khái niệm xây dựng tập thể học sinh tự quản ................................ 13

1.2.4. Khái niệm quản lý........................................................................... 14

1.2.5. Khái niệm quản lý hoạt động xây dựng tập thể học sinh

tự quản....................................................................................................... 15

1.3. Lý luận về hoạt động xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp trung học

cơ sở.......................................................................................................................... 17

1.3.1. Mục tiêu xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp trung học cơ sở .. 17

1.3.2. Chức năng của tập thể học sinh tự quản cấp trung học cơ sở......... 18

1.3.3. Các giai đoạn phát triển của tập thể học sinh tự quản cấp trung

học cơ sở ................................................................................................... 19

1.3.4. Nội dung xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp trung học cơ sở.. 20

1.3.5. Phối hợp các lực lượng trong xây dựng tập thể học sinh tự quản

cấp trung học cơ sở ................................................................................... 24

1.3.6. Kiểm tra đánh giá xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp trung

học cơ sở ................................................................................................... 26

1.4. Lý luận về quản lý hoạt động xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp trung

học cơ sở................................................................................................................... 28

1.4.1. Quản lý mục tiêu xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp trung học

cơ sở........................................................................................................... 28

1.4.2. Quản lý các nội dung hoạt động xây dựng tập thể học sinh tự

quản cấp trung học cơ sở .......................................................................... 30

1.4.3. Quản lý các phương pháp xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp

trung học cơ sở.......................................................................................... 31

1.4.4. Quản lý phối hợp các lực lượng xây dựng tập thể học sinh tự

quản........................................................................................................... 31

1.4.5. Công tác giám sát, kiểm tra hoạt động xây dựng tập thể học sinh

tự quản cấp trung học cơ sở ...................................................................... 32

1.4.6. Quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động xây dựng tập thể học sinh

tự quản cấp trung học cơ sở ...................................................................... 33

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý hoạt động xây dựng tập thể

học sinh tự quản cấp trung học cơ sở..................................................................... 34

1.5.1. Yếu tố chủ quan .............................................................................. 34

1.5.2 .Các yếu tố khách quan .................................................................... 36

TIỂU KẾT CHƯƠNG 1......................................................................................... 39

CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG XÂY DỰNG

TẬP THỂ HỌC SINH TỰ QUẢN Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ

SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÙ CÁT, TỈNH BÌNH ĐỊNH.................... 41

2.1. Khái quát quá trình nghiên cứu thực trạng ở huyện Phù Cát, tỉnh Bình

Định.......................................................................................................................... 41

2.1.1. Mục đích khảo sát........................................................................... 41

2.1.2. Nội dung khảo sát ........................................................................... 41

2.1.3. Đối tượng khách thể khảo sát ......................................................... 42

2.1.4. Phương pháp khảo sát..................................................................... 43

2.2. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục ở huyện Phù Cát, tỉnh

Bình Định................................................................................................................. 45

2.2.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội ................................................ 45

2.2.2. Khái quát tình hình giáo dục........................................................... 47

2.3. Thực trạng hoạt động xây dựng tập thể học sinh tự quản ở các trường

trung học cơ sở huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định ................................................... 50

2.3.1. Thực trạng quán triệt mục tiêu xây dựng tập thể học sinh tự quản

ở các trường trung học cơ sở huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định.................. 50

2.3.2. Thực trạng thực hiện chức năng của tập thể học sinh tự quản ở

các trường trung học cơ sở huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định..................... 53

2.3.3 Thực trạng nội dung xây dựng tập thể học sinh tự quản ở các

trường trung học cơ sở huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định ........................... 56

2.3.4. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong xây dựng tập thể học

sinh tự quản ở các trường trung học cơ sở huyện Phù Cát, tỉnh Bình

Định........................................................................................................... 60

2.3.5. Thực trạng kiểm tra đánh giá xây dựng tập thể học sinh tự quản ở

các trường trung học cơ sở huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định..................... 62

2.4. Thực trạng quản lý hoạt động xây dựng tập thể học sinh tự quản ở các

trường trung học cơ sở huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định....................................... 64

2.4.1. Thực trạng quản lý mục tiêu xây dựng tập thể học sinh tự quản

ở các trường trung học cơ sở huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định.................. 64

2.4.2. Thực trạng quản lý quá trình xây dựng tập thể học sinh tự quản

ở các trường trung học cơ sở huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định.................. 65

2.4.3. Thực trạng quản lý các nội dung hoạt động xây dựng tập thể

học sinh tự quản ở các trường trung học cơ sở huyện Phù Cát, tỉnh Bình

Định ...................................................................................................... 66

2.4.4. Thực trạng quản lý các phương pháp xây dựng tập thể học sinh

tự quản ở các trường trung học cơ sở huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định..... 67

2.4.5. Thực trạng quản lý phối hợp lực lượng xây dựng tập thể học

sinh tự quản ở các trường trung học cơ sở huyện Phù Cát, tỉnh Bình

Định ...................................................................................................... 68

2.4.6. Thực trạng quản lý công tác giám sát, kiểm tra hoạt động xây

dựng tập thể học sinh tự quản ở các trường trung học cơ sở huyện Phù

Cát, tỉnh Bình Định................................................................................... 69

2.4.7. Thực trạng quản lý các điều kiện hỗ trợ hoạt động xây dựng tập

thể học sinh tự quản ở các trường trung học cơ sở huyện Phù Cát, tỉnh

Bình Định.................................................................................................. 71

2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý hoạt động xây

dựng tập thể học sinh tự quản ở các trường trung học cơ sở huyện Phù Cát,

tỉnh Bình Định ......................................................................................................... 72

2.5.1. Yếu tố chủ quan .............................................................................. 72

2.5.2. Yếu tố khách quan .......................................................................... 73

2.6. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động xây dựng tập thể học

sinh tự quản ở các trường trung học cơ sở huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định....... 74

2.6.1. Những mặt mạnh............................................................................. 74

2.6.2. Những hạn chế ................................................................................ 75

2.6.3. Nguyên nhân thực trạng.................................................................. 75

TIỂU KẾT CHƯƠNG 2......................................................................................... 76

CHƯƠNG 3. ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG

XÂY DỰNG TẬP THỂ HỌC SINH TỰ QUẢN Ở CÁC TRƯỜNG

TRUNG HỌC CƠ SỞ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÙ CÁT, TỈNH

BÌNH ĐỊNH .................................................................................................... 78

3.1. Những nguyên tắc cần tuân thủ khi đề xuất các biện pháp quản lý hoạt

động xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp trung học cơ sở.............................. 78

3.1.1. Đảm bảo đáp ứng mục tiêu ............................................................. 78

3.1.2. Phải đảm bảo tính thực tiễn ............................................................ 78

3.1.3. Phải đảm bảo tính khoa học............................................................ 79

3.1.4. Phải đảm bảo tính đồng bộ ............................................................. 79

3.1.5. Phải đảm bảo tính khả thi ............................................................... 80

3.1.6. Phải đảm bảo tính hiệu quả............................................................. 80

3.2. Biện pháp quản lý hoạt động xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp trung

học cơ sở................................................................................................................... 81

3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh về

vai trò của hoạt động xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp trung học

cơ sở .......................................................................................................... 81

3.2.2. Tổ chức bồi dưỡng năng lực đội ngũ giáo viên chủ nhiệm về hoạt

động xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp trung học cơ sở................... 83

3.2.3. Đa dạng hóa hoạt động xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp

trung học cơ sở.......................................................................................... 86

3.2.4. Chỉ đạo việc xác định phương pháp, quá trình xây dựng tập thể

học sinh tự quản cấp trung học cơ sở........................................................ 89

3.2.5. Xây dựng các nội dung xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp

trung học cơ sở gắn với thực tế nhà trường .............................................. 90

3.2.6. Huy động các lực lượng giáo dục tham gia tích cực vào hoạt

động xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp trung học cơ sở................... 91

3.2.7. Tăng cường giám sát, kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động xây

dựng tập thể học sinh tự quản cấp trung học cơ sở................................... 94

3.3. Khảo nghiệm tính cấp thiết và khả thi của các biện pháp quản lý hoạt

động xây dựng tập thể học sinh tự quản cấp trung học cơ sở.............................. 97

3.3.1. Đối tượng khảo nghiệm .................................................................. 97

3.3.2. Nội dung khảo nghiệm và cách thức tiến hành............................... 97

3.3.3. Kết quả khảo nghiệm...................................................................... 97

TIỂU KẾT CHƯƠNG 3.......................................................................................102

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 104

1. KẾT LUẬN.......................................................................................................104

1.1. Kết luận về lý luận ........................................................................... 104

1.2. Kết luận về thực tiễn........................................................................ 104

2. KHUYẾN NGHỊ...............................................................................................105

2.1. Đối với phòng giáo dục và đào tạo .................................................. 105

2.2. Đối với cán bộ quản lý các trường trung học cở sở trên địa bàn..... 106

2.3. Đối với các giáo viên và giáo viên chủ nhiệm lớp ......................... 106

2.4. Đối với phụ huynh học sinh và các lực lượng xã hội ...................... 107

2.5. Đối với tổ chức Đoàn, Đội trong nhà trường................................... 107

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................... 108

PHỤ LỤC

QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN THẠC SĨ (bản sao)

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

TT Viết tắt Viết đầy đủ

1 CBQL Cán bộ quản lý

2 GV Giáo viên

3 GVBM Giáo viên bộ môn

4 GVCN Giáo viên chủ nhiệm

5 GD&ĐT Giáo dục và Đào tạo

6 HS Học sinh

7 HT Hiệu trưởng

8 PHHS Phụ huynh học sinh

9 QL Quản lý

10 UNESCO Tổ chức giáo dục và văn hóa

liên hiệp quốc

11 UNICEF Quỹ nhi đồng liên hiệp quốc

12 THCS Trung học cơ sở

13 TTHSTQ Tập thể học sinh tự quản

14 TTHSTQ

THCS

Tập thể học sinh tự quản cấp

trung học cơ sở

DANH MỤC CÁC BIỂU BẢNG

Bảng 2.1. Số lượng cán bộ quản lý được khảo sát.......................................... 42

Bảng 2.2. Thống kê thời gian thực hiện công tác chủ nhiệm của các GVCN

được khảo sát. ............................................................................... 42

Bảng 2.3. Số lượng và tỉ lệ học sinh được khảo sát........................................ 42

Bảng 2.4. Thực trạng quy mô trường, lớp các đơn vị trực thuộc Phòng Giáo

dục và Đào tạo huyện Phù Cát...................................................... 47

Bảng 2.5. Quy mô trường lớp, học sinh đầu các năm học ở cấp THCS

huyện Phù Cát từ năm học 2016 - 2017 đến năm học

2019 - 2020 ................................................................................... 49

Bảng 2.6. Nhận thức của HS về vai trò của việc xây dựng TTHSTQ THCS. 50

Bảng 2.7. Nhận thức của giáo viên, CBQL về tầm quan trọng của hoạt

động xây dựng TTHSTQ THCS................................................... 51

Bảng 2.8. Khảo sát đối tượng bắt đầu xây dựng TTHSTQ THCS ................. 52

Bảng 2.9. Số lượng chuyên đề xây dựng TTHSTQ THCS được triển khai

hằng năm. ...................................................................................... 52

Bảng 2.10. Thực trạng thực hiện chức năng xây dựng TTHSTQ tại các

trường THCS huyện Phù Cát........................................................ 53

Bảng 2.11. Thực trạng khảo sát tính tập thể trong tập thể học sinh................ 55

Bảng 2.12. Thực trạng mức hiệu quả trong thực hiện chức năng của tập thể

học sinh. ........................................................................................ 55

Bảng 2.13. Thực trạng thực hiện nội dung của tập thể học sinh..................... 56

Bảng 2.14. Thực trạng thực hiện nội dung xây dựng TTHSTQ của GVCN .. 58

Bảng 2.15. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong xây dựng TTHSTQ

qua khảo sát học sinh .................................................................... 60

Bảng 2.16. Thực trạng phối hợp các lực lượng trong xây dựng TTHSTQ

qua khảo sát GVCN ...................................................................... 62

Bảng 2.17. Thực trạng xây dựng kế hoạch, triển khai kế hoạch trong xây

dựng TTHSTQ. ............................................................................. 63

Bảng 2.18. Thực trạng kiểm tra, nắm bắt thông tin trong xây dựng

TTHSTQ ....................................................................................... 64

Bảng 2.19. Thực trạng mức độ thực hiện quản lý mục tiêu trong xây dựng

TTHSTQ THCS............................................................................ 65

Bảng 2.20. Thực trạng mức độ hiệu quả trong quản lý mục tiêu trong xây

dựng TTHSTQ THCS................................................................... 65

Bảng 2.21. Thực trạng mức độ thực hiện trong quản lý quá trình xây dựng

TTHSTQ THCS............................................................................ 66

Bảng 2.22. Thực trạng mức độ thực hiện trong quản lý quá trình xây dựng

TTHSTQ THCS............................................................................ 66

Bảng 2.23. Thực trạng mức độ thực hiện trong quản lý nội dung xây dựng

TTHSTQ THCS............................................................................ 67

Bảng 2.24. Thực trạng mức độ hiệu quả trong quản lý nội dung xây dựng

TTHSTQ THCS............................................................................ 67

Bảng 2.25. Thực trạng mức độ thực hiện trong quản lý các phương pháp

xây dựng TTHSTQ THCS............................................................ 68

Bảng 2.26. Thực trạng mức độ hiệu quả trong quản lý các phương pháp xây

dựng TTHSTQ THCS................................................................... 68

Bảng 2.27. Thực trạng mức độ thực hiện trong quản lý phối hợp các lực

lượng xây dựng TTHSTQ THCS.................................................. 69

Bảng 2.28. Thực trạng mức độ hiệu quả trong quản lý phối hợp các lực

lượng xây dựng TTHSTQ THCS.................................................. 69

Bảng 2.29. Thực trạng mức độ thực hiện trong quản lý công tác giám sát,

kiểm tra hoạt động xây dựng TTHSTQ THCS............................. 70

Bảng 2.30. Thực trạng mức độ hiệu quả trong quản lý công tác giám sát,

kiểm tra hoạt động xây dựng TTHSTQ THCS............................. 70

Bảng 2.31. Thực trạng mức độ thực hiện trong quản lý các điều kiện hỗ trợ

hoạt động xây dựng TTHSTQ THCS........................................... 71

Bảng 2.32. Thực trạng mức độ hiệu quả trong quản lý các điều kiện hỗ trợ

hoạt động xây dựng TTHSTQ THCS........................................... 71

Bảng 3.1. Kết quả khảo sát tính cần thiết của các biện pháp quản lý hoạt

động xây dựng TTHSTQ THCS................................................... 98

Bảng 3.2. Kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp quản lý hoạt

động xây dựng TTHSTQ THCS................................................... 99