Quá trình hình thành giáo trình hôn nhân gia đình và phương thức bảo vệ hạnh phúc gia đình p7 potx

Giáo trình Luật Hôn nhân & gia đình- Tập 1

Khoa Luật- Đại học Cần Thơ

73

và gia đình năm 2000. Một cách tổng quát, ly hôn trong luật Việt Nam hiện đại được

ghi nhận như một biện pháp bảo đảm tự do cá nhân (của vợ và của chồng) trong quan

hệ gia đình, đồng thời bảo đảm sự dung hoà giữa các lợi ích trở nên trái ngược do sự

quay lưng của vợ chồng đối với nhau, trong đó có cả (và nhất là) lợi ích của con cái

sinh ra từ cuộc hôn nhân giữa các đương sự.

2. Các trường hợp ly hôn trong luật Việt Nam hiện hành

Việc ly hôn có thể được quyết định theo đơn chung của vợ và chồng hoặc theo

đơn riêng của một trong hai người. Cũng được đồng hoá với đơn chung của hai người,

đơn chỉ do một người lập nhưng có chữ ký của người còn lại thể hiện sự chấp nhận của

người còn lại đối với “sáng kiến ly hôn” của người đứng đơn. Xin ly hôn trong trường

hợp có người bị tuyên bố mất tích cũng có thể được coi như một trường hợp đặc thù

của giả thiết chung trong đó chỉ có một người có đơn yêu cầu được ly hôn: tìm hiểu ý

chí của người mất tích là điều vô nghĩa.

3. Đặc trưng của chế định ly hôn trong luật Việt Nam hiện hành

Trong ly hôn không có yếu tố lỗi. Đơn giản hôn nhân không thể được duy trì

chỉ bởi vì không thể đạt được mục đích của nó. Trong quan niệm của người làm luật

Việt Nam hiện đại, hôn nhân đích thực là điều kiện vun đắp tình yêu giữa một người

đàn ông và một người đàn bà. Nếu, sau một thời gian chung sống, tình yêu không

những không được vun đắp mà còn bị mài mòn và sự mài mòn không thể cứu chữa

50,

thì cuộc hôn nhân coi như thất bại. Tuy nhiên, sự thất bại của hôn nhân không nhất

thiết dẫn đến sự tan rã của gia đình, bởi, trong quan niệm của tục lệ, chất liệu xây dựng

và củng cố gia đình thực ra không phải là tình yêu mà là “nghĩa”. Chính từ hôn nhân

mà gia đình được tạo ra và sống trong đó, các thành viên của gia đình được nuôi

dưỡng, chăm sóc, che chở, bảo vệ, cũng như có điều kiện phát triển trí tuệ và nhân

cách, xây dựng và củng cố sự nghiệp của mình. Họ cùng hưởng hạnh phúc và cùng

chia sẻ bất hạnh. “Nghĩa” được hình thành và lớn lên từ đó. Nếu giữa vợ và chồng có

tình yêu, thì tình yêu đó được lồng trong “nghĩa” (và chính “nghĩa” nuôi dưỡng tình

yêu); nếu tình yêu không tồn tại, “nghĩa” vẫn có thể tự mình phát triển. Suy cho cùng,

“nghĩa” là động lực thúc đẩy vợ và chồng nỗ lực đạt đến mục đích của hôn nhân - xây

dựng, duy trì và phát triển gia đình. Chính sự suy yếu của “nghĩa” khiến cho hôn nhân

khó có thể vươn tới mục đích của nó. Quá trình suy yếu không thể cứu chữa của

“nghĩa” luôn diễn ra đồng thời với quá trình tan rã của gia đình. Có trường hợp sự tan

rã chưa kịp đi vào giai đoạn quyết định, thì vợ hoặc chồng chết: người còn sống được

tự do. Có trường hợp sự tan rã đi vào giai đoạn quyết định ngay trong lúc cả vợ và

chồng đều còn sống: vợ và chồng quyết định chấm dứt cuộc sống chung bằng con

đường ly hôn.

Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của phụ nữ và con. Thực tiễn ghi nhận rằng

trong phần lớn trường hợp, người sẽ phải đương đầu với nhiều khó khăn về vật chất và

tinh thần sau khi ly hôn là người vợ và các con sinh ra từ hôn nhân, nhất là các con

chưa thành niên hoặc tật nguyền và không có khả năng lao động. Do đó, việc giải

quyết yêu cầu ly hôn và các vấn đề phát sinh sau khi ly hôn phải được thực hiện dựa

trên tư tưởng chủ đạo theo đó, quyền và lợi ích chính đáng của vợ và con được ưu tiên

50 Nghĩa là “tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài” (Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 Điều

89 khoản 1).