Phương pháp hạch toán thu nhập

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Lêi nãi ®Çu

NÕu ph¶i ®¸nh gi¸ xem mét ngêi cã ho¹t ®éng kinh tÕ tèt kh«ng? cã thÓ tríc tiªn

ngêi ta sÏ nh×n vµo thu nhËp cña anh ta. Mét ngêi cã thu nhËp cao dÔ dµng mua ®îc

nh÷ng hµng ho¸ thiÕt yÕu vµ sang träng. Kh«ng cã g× ®¸ng ng¹c nhiªn khi nh÷ng ng￾êi cã thu nhËp cao ®îc hëng thô møc sèng cac - nhµ ë sang träng h¬n, ch¨m sãc søc

khoÎ tèt h¬n, cã nh÷ng chiÕc xe h¬i sµnh ®iÖu h¬n vµ nhiÒu kú nghØ sang träng

h¬n…

T¬ng tù còng ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp. Khi ®¸nh gi¸ xem doanh nghiÖp dã

cã ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tèt kh«ng, dÜ nhiªn ngêi ta thêng nh×n vµo thu

nhËp mµ doanh nghiÖp ®¹t ®îc trong kú tµi chÝnh. Thu nhËp doanh nghiÖp lµ chØ tiªu

chÊt lîng tæng hîp biÓu hiÖn kÕt qu¶ cuèi cïng cña mét qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt

kinh doanh, nã ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c mÆt sè lîng vµ chÊt lîng ho¹t ®éng cña doanh

nghiÖp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c yÕu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt nh: lao ®éng, vËt t,

tµi s¶n cè ®Þnh…®ång thêi nã cßn lµ mét ®ßn bÈy kinh doanh quan träng cã t¸c ®éng

khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng vµ c¸c ®¬n vÞ ra søc ph¸t triÓn s¶n xuÊt.

Thu nhËp doanh nghiÖp hay lîi nhuËn doanh nghiÖp lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ

nhÊt, chÝnh x¸c nhÊt vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. NÕu mét

doanh nghiÖp ho¹t ®éng tèt, sö dông c¸c nguån lùc cã hiÖu qu¶ sÏ cho lîi nhuËn cao,

nguån vèn chñ së h÷u cña doanh nghiÖp ®îc më réng, thu nhËp cña ngêi lao ®éng

t¨ng lªn, vµ gãp phÇn thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Trong nÒn kinh tÕ thi trêng

hiÖn nay, thu nhËp doanh nghiÖp kh«ng chØ cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi doanh

nghiÖp mµ nã cßn lµ vÊn ®Ò quan t©m cña nhiÒu ngêi: cña nhµ níc, cña c¸c nhµ ®Çu

t, cña ngêi lao ®éng…th× kÕ to¸n thu nhËp doanh nghiÖp l¹i ®ãng vai trß quan träng

trong viÖc ph¶n ¸nh nã lªn c¸c sæ s¸ch, chøng tõ cña doanh nghiÖp. Cïng víi sù h×nh

thµnh & ph¸t triÓn cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tõ tríc tíi nay hÖ thèng kÕ

to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n thu nhËp nãi riªng lu«n ®îc söa ®æi bæ sung th«ng qua c¸c

luËt, chuÈn mùc vµ th«ng t…Môc tiªu lµ hoµn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n ®Ó kÕ to¸n cã

thÓ thùc hiÖn ®îc ®Çy ®ñ c¸c chøc n¨ng vèn cã cña nã. Tuy nhiªn, hiªn nay ViÖt

Nam ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, kÕ to¸n ViÖt Nam ®ang

trong tiÕn tr×nh ®æi míi vµ héi nhËp Quèc tÕ, ®iÒu ®ã cho th©ý ph¶i ®a ra mét ph¬ng

1

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

ph¸p ho¹ch to¸n thu nhËp hoµn thiÖn vµ cã hiÖu qu¶ lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt.ChÝnh v× vËy

em ®· lùa chän ®Ò tµi nµy. Em mong r»ng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ hoµn thµnh ®Ò

tµi sÏ gióp cho m×nh cã ®îc kiÕn thøc s©u réng vµ hoµn thiÖn h¬n vÒ vÊn ®Ò nµy.

Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy Ph¹m Quang ®· tËn t×nh híng dÉn vµ gióp

®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy.

2

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

Néi dung

I. B¶n chÊt thu nhËp doanh nghiÖp vµ nguyªn t¾c h¹ch

to¸n

1.1. Thu nhËp cña c¸c chñ thÓ.

* Thu nhËp c¸ nh©n.

Thu nhËp c¸ nh©n lµ thu nhËp mµ c¸c gia ®×nh nhËn ®îc tríc khi nép thuÕ thu

nhËp c¸ nh©n

Thu nhËp c¸ nh©n cã thÓ ®îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, vµ ®èi víi

mçi c¸ nh©n kh¸c nhau th× còng cã møc thu nhËp kh¸c nhau- ngêi cã thu nhËp cao

ngêi cã thu nhËp thÊp. Trong chÝnh s¸ch vÒ thuÕ cña níc ta hiÖn nay cã ®¸nh thuÕ

nh÷ng c¸ nh©n cã thu nhËp cao. ThuÕ thu nhËp c¸ nh©n ra ®êi ®· l©u trong lÞch sö

thuÕ kho¸ vµ ®îc coi lµ thø thuÕ c«ng b»ng nhÊt trong ph©n phèi thu nhËp cña x·

héi. §Õn nay, thuÕ thu nhËp c¸ nh©n ®· trë thµnh mét lo¹i thuÕ c¬ b¶n, “ gi÷ vai trß

tr¸ch nhiªm trung t©m trong c¬ chÕ thuÕ” cña c¸c níc phÊt triÓn. ë níc ta, tõ n¨m

1991 Nhµ níc ®· ban hµnh ph¸p lÖnh thuÕ thu nhËp ®èi víi ngêi cã thu nhËp (gäi t¾t

lµ thuÕ thu nhËp). Qua h¬n 12 n¨m thùc hiÖn, t×nh h×nh thu nép thuÕ thu nhËp ngµy

cµng ®i vµo nÒ nÕp, Nhµ níc ®· ®iÒu chØnh khëi ®iÓm chÞu thuÕ 3 lÇn, nhng sè thuÕ

thu nhËp ngµy cµng t¨ng, ®iÒu ®ã chøng tá møc thu nhËp b×nh qu©n trong x· héi ®îc

n©ng cao. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p cã hiÖu qu¶ cña thuÕ thu nhËp c¸ nh©n lµ ph-

¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ, tøc lµ c¸ nh©n cã thu nhËp kh«ng trùc tiÕp nép mµ tæ chøc,

c¸ nh©n chi tr¶ thu nhËp cã tr¸ch nhiÖm khÊu trõ thu nhËp tríc khi chi tr¶ cho c¸

nh©n.

Thu nhËp c¸ nh©n chÞu thuÕ gåm thu nhËp thêng xuyªn vµ thu nhËp kh«ng thêng

xuyªn:

- Thu nhËp thêng xuyªn lµ thu nhËp tõ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng, vµ c¸c kho¶n phô cÊp,

tiÒn thëng. C¸c kho¶n thu nhËp ngoµi tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng do tham gia ho¹t ®éng

kinh doanh dÞch vô vµ kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ lîi tøc nh: dÞch vô t vÊn theo hîp

®ång dµi h¹n, d¹y häc, d¹y nghÒ, luyÖn thi, biÓu diÔn v¨n ho¸ nghÖ thuËt.

3

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368

- Thu nhËp kh«ng thêng xuyªn lµ thu nhËp díi h×nh thøc quµ biÕu b»ng hiÖn vËt

tõ níc ngoµi chuyÓn vÒ, thu nhËp vÒ tróng thëng xæ sè, thu nhËp vÒ tiÒn b¶n quyÒn

c¸c t¸c phÈm v¨n häc nghÖ thuËt, thu nhËp tõ dÞch vô m«i giíi, thëng khuyÕn m¹i,

thu nhËp tõ c¸c ho¹t ®éng héi th¶o khoa häc.

Thùc tÕ trong thêi gian qua tuy chÕ ®é ®Ò cËp mäi kho¶n thu nhËp ph¶i chÞu thuÕ

nhng vÉn cßn mét sè kho¶n cha triÓn khai thu triÖt ®Ó dÉn ®Õn kh«ng c«ng b»ng

trong x· héi. D luËn x· héi ®· ®ßi hái ph¶i cã biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó triÓn khai thu

c¸c kho¶n thu nhËp cao cña c¸c phãng viªn, biªn tËp viªn, luËt s, kiÕn tróc s, ca sü,

gi¸o viªn, gi¶ng viªn, c¸c c¸ nh©n tham gia nghiªn cøu khoa häc, héi th¶o...

§èi víi c¸c lîi Ých ®îc hëng nh: tiÒn häc phÝ ®µo t¹o nh©n viªn tr¶ cho n¬i ®µo

t¹o, chi phÝ vÒ phÐp cña nh©n viªn vÒ th¨m gia ®×nh, häc phÝ cho con nh©n viªn níc

ngoµi mµ c¸ nh©n kh«ng trùc tiÕp nhËn b»ng tiÒn th× kh«ng thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ

thu nhËp c¸ nh©n.

* Thu nh©p quèc d©n

Thu nhËp quèc d©n lµ tæng thu nhËp mµ c«ng d©n mét níc t¹o ra trong qu¸ tr×nh

s¶n xuÊt hµng ho¸; lµ phÇn cßn l¹i cña tæng s¶n phÈm quèc d©n rßng(NNP) sau khi

trõ ®i phÇn thuÕ gi¸n thu

* Thu nhËp doanh nghiÖp

Thu nhËp doanh nghiÖp lµ chØ tiªu tµi chÝnh ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cuèi cïng cña mét

qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong mét thêi gian nhÊp ®Þnh

(th¸ng, quý, n¨m) & cßn ®îc gäi lµ lîi nhuËn

Thu nhËp thùc hiÖn c¶ n¨m lµ kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm:

Thu nhËp tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, thu nhËp tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ thu

nhËp kh¸c

- Thu nhËp tõ ho¹t ®éng kinh doanh: Lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a doanh thu vµ gi¸

thµnh toµn bé s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô ®· tiªu thô trong n¨m tµi chÝnh cña

doanh nghiÖp

- Thu nhËp tõ ho¹t ®éng tµi chÝnh: Lµ sè thu lín h¬n sè chi cña ho¹t ®éng tµi

chÝnh, bao gåm: Ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n; mua b¸n chøng kho¸n; mua b¸n ngo¹i

tÖ; l·i tiÒn göi ng©n hµng thuéc vèn kinh doanh; l·i cho vay vèn; lîi tøc cæ phÇn vµ

4