Phòng bệnh Axit hóa dạ cỏ bán cấp ở Bò sữa

NHÌN RA THẾ GIỚI

34 Tạp chí chăn nuôi 2-08

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.Lrc-tnu.edu.vn

PHÒNG BỆNH AXIT HÓA DẠ CỎ BÁN CẤP Ở BÒ SỮA

Đ.H*

C*

ách đây vài ba năm, tại lớp tập huấn về

bò sữa ở Ba Vì, ông chuyên gia cố vấn Orskov

nêu câu hỏi nên cho bò sữa ăn thức ăn tinh vào

lúc nào. Theo tập quán ngàn đời nay “thô trước,

tinh sau” nên một chủ trại trả lời cho bò sữa ăn

thức ăn tinh sau lúc cho ăn thức ăn thô. Ông

chuyên gia cố vấn cho biết, cách cho ăn như vậy

không đúng, nên cho bò sữa ăn thức ăn tinh cùng

một lúc với thức ăn thô.

Ngày 19/9/2007 trong Báo Nông nghiệp

Việt Nam có bài “cần thay đổi tập quán cho trâu

bò ăn” giới thiệu kinh nghiệm của ông Nguyễn

Văn Phú (Củ Chi, Thành phố Hồ Chí Minh) đã

thay đổi tập quán cho bò ăn riêng lẻ từng loại

thức ăn bằng cách trộn đều các loại thực liệu

với nhau (cỏ, cám, hèm bia) rồi mới cho bò sữa

ăn, kết quả bò sữa của ông Phú đã cải thiện

đáng kể về năng suất, chất lượng sữa và hiệu

quả kinh tế.

Ngày 5/11/2007 Báo Nông nghiệp Việt Nam

đăng bài “Bệnh bò sữa do ăn uống không hợp

lý”. Bài báo này nêu vấn đề bệnh dạ cỏ toan do

cho bò sữa ăn quá nhiều thức ăn tinh và ít thức

ăn thô xanh.

Ba sự kiện nêu trên đều liên quan đến bệnh

toan dạ cỏ (pH dạ cỏ thấp). Theo các tài liệu

nước ngoài bệnh này có tên gọi là bệnh axit hóa

dạ cỏ bán cấp (SARA).

Không riêng Việt Nam, bệnh này rất phổ

biến ở các nước giàu truyền thống nuôi bò sữa

Âu - Mỹ và gây thiệt hại kinh tế lớn. Theo điều

tra tiến hành ở Âu - Mỹ, trong 10 - 12 năm gần

đây, do liên quan đến bệnh axit hóa dạ cỏ bán

cấp mà một năm mỗi con bò sữa thiệt hại về tài

chính 40€.

* Hội KHKT Chăn nuôi Việt Nam.

Nếu bò bị bệnh axit hóa dạ cỏ, người chăn

nuôi bò sữa nhận thấy bò sữa kém ăn, ít nhai

lại, phân lỏng. Hậu quả tiếp theo là sữa giảm về

số lượng và chất lượng, đau chân, sinh sản

kém. Trong trường hợp bị bệnh axit hóa dạ cỏ

bán cấp, pH dạ cỏ thấp (pH dưới 5,5) làm giảm

tính thèm ăn của bò sữa, bò ít ăn, tần số giữa

các lần ăn giảm. Các nhà nghiên cứu đã chứng

minh có sự liên quan chặt chẽ giữa tiếp nhận

thức ăn và pH dạ cỏ. Giữa các bữa ăn pH dạ cỏ

xuống thấp. Cứ giảm tần số ăn sau đó đến lượt

pH dạ cỏ giảm. Đường xoắn ốc theo hướng đi

xuống đó là chu trình của bệnh axit hóa dạ cỏ

bán cấp.

Để phòng bệnh axit hóa dạ cỏ bán cấp phải

điều chỉnh pH dạ cỏ, nhất là trong trường hợp

bò sữa dễ cảm nhiễm bệnh như ăn nhiều thức

ăn tinh hoặc bị stress nóng.

Nghiên cứu gần đây của Viện IRTA -

Barcelona (Tây Ban Nha) đã chứng minh với

việc bổ sung nấm men vào khẩu phần thức ăn

bò sữa có thể phòng bệnh axit hóa dạ cỏ bán

cấp ở những con bò sữa cao sản (bò sữa cao

sản thường phải cho ăn nhiều thức ăn tinh).

Công trình này cũng giúp tìm hiểu cách tác động

của nấm men và nêu ra sự liên quan thú vị giữa

bệnh axit hóa dạ cỏ và hành vi ăn uống của bò

sữa.

Theo sơ đồ thí nghiệm, bò cái sữa thí

nghiệm thay nhau ăn khẩu phần không có nấm

men và khẩu phần có bổ sung nấm men

Saccharomyces Cerevisiae 1 - 1077 trong 2 chu

kỳ, mỗi chu kỳ 2 tuần lễ. Thí nghiệm có mẫu

thiết bị chuyên dùng ghi biến đổi pH dạ cỏ cách

nhau 15 phút. Kết quả biến đổi dạ cỏ thể hiện ở

hình vẽ dưới đây: