Phát triển mạng lưới dịch vụ Bưu Điện trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN HẢI LONG

PHÁT TRIỂN MẠNG LƯỚI DỊCH VỤ BƯU ĐIỆN

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

TRẦN HẢI LONG

PHÁT TRIỂN MẠNG LƯỚI DỊCH VỤ BƯU ĐIỆN

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Vũ Thanh Sơn

THÁI NGUYÊN - 2016

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi, số

liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là hoàn toàn trung thực, nguồn gốc rõ

ràng và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học

nào trước đây.

Quảng Ninh ngày tháng 4 năm 2016

Tác giả luận văn

Trần Hải Long

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ii

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm trân trọng nhất, tác giả Luận văn xin bày tỏ sự cảm ơn chân

thành, sâu sắc tới PGS.TS Vũ Thanh Sơn vì sự tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tác giả

trong quá trình thực hiện luận văn.

Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn đến Ban Giám hiệu, các Giảng viên đã nhiệt

tình giảng dạy, truyền đạt kiến thức trong quá trình tác giả theo học tại trường. Cảm

ơn toàn thể cán bộ, nhân viên Trường Đại học Kinh tế và Quản Trị Kinh Doanh -

Đại học Quảng Ninh đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tác giả trong thời gian học

tập và nghiên cứu nhằm hoàn thành chương trình Cao học.

Xin chân thành cảm ơn các đồng chí lãnh đạo, đồng nghiệp, các cơ quan hữu

quan, đã tạo điều kiện để tác giả theo học chương trình đào tạo thạc sĩ và hoàn

thành bản luận văn được thuận lợi.

Cảm ơn gia đình, những người bạn đã cùng đồng hành, hỗ trợ, giúp đỡ tác

giả trong suốt quá trình học tập và hoàn thiện bản luận văn này.

Sau cùng, xin được cảm ơn các Thầy, Cô trong Hội đồng bảo vệ và kính

mong nhận được sự quan tâm, nhận xét của các Thầy, Cô để tác giả có điều kiện

hoàn thiện tốt hơn những nội dung của luận văn nhằm đạt được tính hiệu quả, hữu

ích khi áp dụng vào trong thực tiễn.

Xin trân trọng cảm ơn!

Quảng Ninh ngày 25 tháng 4 năm 2016

Tác giả luận văn

Trần Hải Long

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ii

MỤC LỤC................................................................................................................ iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT......................................................................vi

DANH MỤC BẢNG................................................................................................vii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH, SƠ ĐỒ.............................................................. viii

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn ...........................................................2

5. Kết cấu của luận văn ...............................................................................................3

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ PHÁT TRIỂN MẠNG

LƯỚI DỊCH VỤ BƯU ĐIỆN ...................................................................................4

1.1. Cơ sở lý luận về phát triển mạng lưới dịch vụ Bưu điện .....................................4

1.1.1. Khái niệm và vai trò của dịch vụ Bưu điện.......................................................4

1.1.2. Lý luận phát triển mạng lưới dịch vụ Bưu điện ..............................................10

1.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của mạng lưới dịch vụ Bưu điện 17

1.2. Cơ sở thực tiễn về phát triển mạng lưới dịch vụ Bưu điện ................................21

1.2.1. Kinh nghiệm phát triển mạng lưới dịch vụ Bưu chính của một số doanh

nghiệp Bưu chính trong nước ........................................................................ 21

1.2.2. Bài học kinh nghiệm phát triển mạng lưới dịch vụ với Bưu điện tỉnh

Quảng Ninh .................................................................................................. 23

Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................................26

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................26

2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................26

2.2.1 Phương pháp thu thập thông tin .......................................................................26

2.2.2. Phương pháp tổng hợp số liệu.........................................................................26

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

iv

2.2.3 Phương pháp phân tích thông tin .....................................................................27

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .............................................................................27

2.3.1. Chỉ tiêu về mạng lưới, nguồn nhân lực ...........................................................27

2.3.2. Chỉ tiêu thị phần cung cấp dịch vụ Bưu chính từ 2013 - 2015 .................28

2.3.3. Chỉ tiêu kết quả kinh doanh các năm từ 2013-2015 .......................................28

2.3.4. Chỉ tiêu chất lượng dịch vụ Bưu chính chuyển phát.......................................28

2.3.5. Chỉ tiêu về năng lực cạnh tranh của mạng lưới dịch vụ Bưu điện ........................29

Chương 3. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN MẠNG LƯỚI DỊCH VỤ BƯU

ĐIỆN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH GIAI ĐOẠN 2013 - 2015.........32

3.1. Tổng quan về Bưu điện tỉnh Quảng Ninh ..........................................................32

3.1.1. Giới thiệu chung về Bưu điện tỉnh Quảng Ninh .............................................32

3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Bưu điện tỉnh Quảng Ninh ....................................32

3.1.3. Cơ cấu tổ chức của Bưu điện tỉnh Quảng Ninh ..............................................34

3.1.4. Các phòng ban chức năng ...............................................................................37

3.1.5. Tình hình hoạt động kinh doanh của Bưu điện tỉnh Quảng Ninh.........................39

3.2. Thực trạng phát triển mạng lưới dịch vụ Bưu điện trên địa bàn Quảng Ninh giai

đoạn năm 2013 - 2015...............................................................................................52

3.2.1. Mạng lưới dịch vụ thông tin tại Bưu điện tỉnh Quảng Ninh...........................52

3.2.2. Kết quả kinh doanh mạng lưới dịch vụ Bưu điện ...........................................57

3.2.3. Tình hình cạnh tranh trên thị trường cung cấp các dịch vụ Bưu chính tại Tỉnh

Quảng Ninh ...............................................................................................................69

3.2.4. Các dịch vụ Bưu chính do Bưu điện Tỉnh Quảng Ninh cung cấp ..................72

3.2.5. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển mạng lưới dịch vụ Bưu điện

trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh ....................................................................................80

3.3 Đánh giá chung về thực trạng phát triển mạng lưới dịch vụ của Bưu điện tỉnh

Quảng Ninh ...............................................................................................................83

3.3.1. Những thế mạnh và những mặt hạn chế của Bưu điện tỉnh Quảng Ninh trong

việc phát triển mạng lưới dịch vụ..............................................................................83

3.3.2. Những cơ hội và thách thức đối với Bưu điện tỉnh Quảng Ninh trong phát

triển mạng lưới dịch vụ .............................................................................................86

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

v

3.3.3. Đánh giá nhận xét chung.................................................................................88

Chương 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN MẠNG LƯỚI DỊCH VỤ

BƯU ĐIỆN TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH QUẢNG NINH ..........................................93

4.1. Phương hướng, mục tiêu phát triển mạng lưới dịch vụ Bưu điện trên địa bàn

tỉnh Quảng Ninh........................................................................................................93

4.1.1. Phương hướng, mục tiêu phát triển mạng lưới dịch vụ Bưu điện trên địa bàn

tỉnh Quảng Ninh........................................................................................................93

4.1.2. Dự báo về nhu cầu sử dụng các dịch vụ của Bưu điện tỉnh Quảng Ninh từ nay

đến năm 2020 ............................................................................................................95

4.2. Một số giải pháp phát triển mạng lưới dịch vụ Bưu điện trên địa bàn tỉnh

Quảng Ninh ..............................................................................................................96

4.2.1. Giải pháp về phát triển mạng lưới dịch vụ......................................................96

4.2.2. Giải pháp về nâng cao chất lượng dịch vụ....................................................102

4.2.3. Đầu tư phát triển mạng lưới dịch vụ Bưu điện ............................................103

4.2.4. Tăng cường công tác quảng cáo, xúc tiến bán hàng và các dịch vụ để kích

thích sức mua của thị trường...................................................................................105

4.2.5. Tăng cường công tác quản lý chăm sóc khách hàng.....................................107

4.2.6. Giải pháp về phát triển nguồn nhân lực ........................................................108

4.3. Một số kiến nghị...............................................................................................110

4.3.1. Đối với Nhà nước..........................................................................................110

4.3.2. Đối với Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam...................................................110

4.3.3. Đối với Sở thông tin, truyền thông ...............................................................110

KẾT LUẬN............................................................................................................112

TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................113

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

BCUT Bưu chính ủy thác

BCVT Bưu chính viễn thông

BĐ Bưu điện

BĐVH Bưu điện văn hóa

BĐVHX Bưu điện văn hóa xã

C2 Chi phí thường xuyên

CBCNV Cán bộ công nhân viên

CNTT Công nghệ thông tin

COD Dịch vụ phát hàng thu tiền

CPN Chuyển phát nhanh

GD Giao dịch

GTGT Giá trị gia tăng

NN&PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thông

PHBC Phát hành báo chí

TCBC Tài chính Bưu chính

TKBĐ Tiết kiệm Bưu điện

TP Thành phố

TSCĐ Tài sản cố định

TX Thị xã

UBND Ủy ban nhân dân

VV Về việc

XHCN Xã Hội Chủ Nghĩa

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

vii

DANH MỤC BẢNG

Bảng 2.1: Mô hình ma trận SWOT ...........................................................................30

Bảng 3.1. Các dịch vụ chủ yếu mà Bưu điện tỉnh Quảng Ninh cung cấp.................41

Bảng 3.2. Cơ cấu lao động của Bưu điện tỉnh Quảng Ninh......................................43

Bảng 3.3. Tình hình sản xuất kinh doanh Bưu điện năm 2013 - 2015 .....................48

Bảng 3.4. Tốc độ phát triển mạng Bưu cục...............................................................56

Bảng 3.5. Bảng sản lượng dịch vụ giai đoạn năm 2013 - 2015 ................................58

Bảng 3.5. Tổng hợp sản lượng dịch vụ Bưu chính giai đoạn năm 2013 - 2015 .......62

Bảng 3.6. Doanh thu Bưu chính giai đoạn năm 2013-2015......................................64

Bảng 3.7. Doanh thu thực hiện giai đoạn năm 2013-2015 .......................................67

Bảng 3.8: Phân tích SWOT về điểm mạnh, điểm yếu của Bưu điện tỉnh Quảng Ninh

trong việc phát triển mạng lưới dịch vụ...................................................83

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

viii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HÌNH, SƠ ĐỒ

BIỂU ĐÔ

Biểu đồ 3.1. Số lượng lao động qua các năm............................................................44

Biểu đồ 3.2. Trình độ lao động .................................................................................46

Biểu đồ 3.3. Doanh thu dịch vụ thu cước..................................................................50

Biểu đồ 3.4. Doanh thu dịch vụ Bưu chính...............................................................50

Biểu đồ 3.5. Doanh thu dịch vụ phát hành báo chí ...................................................51

Biểu đồ 3.6. Doanh thu dịch vụ TCBC.....................................................................52

Biểu đồ 3.6. Thị phần sử dụng dịch vụ EMS năm 2015 ...........................................72

Biểu đồ 3.7. Thị phần dịch vụ tài chính năm 2015 ...................................................72

HÌNH

Hình 1.1. Ma trận Ansoff................................................................................ 11

SƠ ĐỒ

Sơ đồ 3.1. Cơ cấu tổ chức của Bưu điện tỉnh Quảng Ninh .......................................35

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Bưu điện tỉnh Quảng Ninh ra đời và hoạt động trên mảnh đất địa đầu của Tổ

quốc, hiểm yếu nhưng giàu đẹp và anh hùng. Lịch sử hình thành và phát triển Bưu

Điện tỉnh Quảng Ninh gắn với lịch sử đấu tranh cách mạng của Đảng bộ và nhân

dân Quảng Ninh.

Trong những năm qua ngành Bưu Điện nói chung và Bưu Điện tỉnh Quảng

Ninh nói riêng đã đạt được những thành tựu đáng khích lệ như phát triển mạng lưới

rộng khắp các địa bàn từ tỉnh đến huyện và đến các xã; tốc độ tăng trưởng cao, đa

dạng hoá các dịch vụ.

Bưu Điện đã trở thành ngành phát triển và mang lại nhiều lợi nhuận cho các

nhà kinh doanh trên toàn quốc; chính vì lẽ đó ngày 1/1/2013 Chính phủ quyết định

tách hai lĩnh vực Bưu Chính và Viễn thông thành hai đơn vị hoạt động độc lập là

Tổng công ty Bưu Điện Việt Nam và Tập đoàn Viễn Thông Việt Nam nhằm tăng

tính cạnh tranh trong xu thế toàn cầu hoá và hội nhập.

Việc chia tách Bưu chính và Viễn thông đã mở ra một vận hội mới đem lại

sự tự chủ trong kinh doanh cho Bưu Điện đồng thời cũng tạo ra những thách thức

không nhỏ cho ngành Bưu Điện nói chung và Bưu Điện tỉnh Quảng Ninh nói riêng.

Ngành Bưu Điện tiếp tục hiện đại hoá mạng lưới nhằm đáp ứng tối đa nhu cầu phát

triển kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng ngang tầm với các nước trong khu vực và

trên thế giới.

Đứng trước tình hình đó Bưu Điện tỉnh tỉnh Quảng Ninh đặt ra yêu cầu cấp

bách là đổi mới xu hướng quản lý kinh tế và phát triển các dịch vụ Bưu Điện phù

hợp với hoàn cảnh hiện tại là vừa cung cấp dịch vụ Bưu chính công ích cho nhà

nước, vừa kinh doanh để tạo ra lợi nhuận của đơn vị.

Xuất phát từ yêu cầu khách quan đó tôi chọn đề tài “Phát triển mạng lưới

dịch vụ Bưu Điện trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh” làm đề tài nghiên cứu luận văn

thạc sĩ của mình.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

2

2. Mục tiêu nghiên cứu

2.1 Mục tiêu chung

Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển mạng lưới dịch

vụ Bưu điện nhằm đề xuất những giải pháp phù hợp để mở rộng mạng lưới dịch vụ

Bưu điện trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh tới giai đoạn 2020.

2.2. Nhiệm vụ cụ thể

- Góp phần hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về phát triển

mạng lưới dịch vụ Bưu điện.

- Phân tích thực trạng phát triển mạng lưới dịch vụ Bưu điện trên địa bàn tỉnh

Quảng Ninh: điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức trong quá trình phát triển.

- Phân tích những yếu tố ảnh hưởng đến việc phát triển mạng lưới dịch vụ

Bưu điện trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh

- Đề xuất định hướng và các giải pháp chủ yếu nhằm phát triển dịch vụ Bưu

Điện trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu là các vấn đề liên quan đến phát triển mạng lưới dịch vụ

Bưu Điện trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

3.2. Phạm vi nghiên cứu

- Phạm vi về nội dung: bao quát các nội dung về phát triển mạng lưới dịch vụ

Bưu điện và những vấn đề liên quan trong những năm qua và định hướng tới năm

2020, đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển mạng lưới dịch vụ tại Bưu Điện tỉnh

Quảng Ninh trong những năm tới.

- Phạm vi thời gian: số liệu nghiên cứu trong Giai đoạn năm 2013 – 2015,

các giải pháp có hiệu lực tới năm 2020.

- Phạm vi không gian: Luận văn tập trung nghiên cứu quá trình phát triển

mạng lưới dịch vụ của Bưu Điện trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn

4.1. Ý nghĩa khoa học của đề tài