Phát triển hoạt động cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại chi nhánh ngân hàng Đầu tư và Phát

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Ngân hàng – Tái chính

LỜI MỞ ĐẦU

Trong hoàn cảnh thực tế hiện này, Việt Nam là một nước đang phát

triển do đó các chủ thể tham gia vào hoạt động kinh doanh trong nền kinh tế

chủ yếu là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Do những lợi thế nhờ quy mô đem

lại nên trong nền kinh tế doanh nghiệp lớn thường đóng vai trò chủ đạo . Tuy

nhiên, để cho nền kinh tế phát triển một cách cân đố , toàn diện và bên vững

thì cần phải có các doanh nghiệp vừa và nhỏ . Thực tế, các doanh nghiệp vừa

và nhỏ không chỉ nhiều hơn về số lượng mà còn cho thấy tính linh hoạt và

hiệu quả kinh tế xã hội tổng thể ngày một cao.Doanh nghiệp vừa và nhỏ

chiếm tới gần 96% tổng số doanh nghiệp cả nước , đóng gáp 25% GDP và

thu hút một lực lượng lao động đáng kê . Các doanh nghiệp vừa và nhỏđã

được thùa nhận đóng vai trò quan trọng của mịnh đối với sự phát triển kinh tế

của đất nước và trở thành một nhóm khách hàng rất quan trọng của Ngân

hàng .Nhận ra ý nghĩa quan trọng của doanh nghiệp vừa và nhỏ trong sự phát

triển của đất nước, chính phủ có những chính sách khuyến khích, hỗ trợ

doanh nghiệp phát triển.Tuy có tốc độ phát triển tương đối khá nhưng các

doanh nghiệp này còn gặp rất nhiệu trở ngại trong quá trình giải quyết những

tồn tại của bản thân doanh nghiệp và những khó khắn về: trình độ tổ chức và

quản lý yếu kém, năng suất lao động thấp, chất lượng sản phẩm kém ,giá cao ,

thị trường không ổn định do bị hàng hóa nhập khẩu và hàng hóa của các

doanh nghiệp lớn cạnh tranh gay gắt, thiếu vốn để đổi mới công nghệ Do

vậy, doanh nghiệp vừa và nhỏ đã bị đào thải khỏi ra nền kinh tế do thiếu vốn.

Một nền kinh tế phát triển lành mạnh và ổn định không thể không cần

đến những tổ chức tài chính trung gian thực hiện chức năng dẫn vốn từ những

người có vốn tới những người cần vốn. Ngân hàng là một tổ chức tài chính

quan trọng nhất của nền kinh tế .Hoạt động chính của ngân hàng thương mại

Phath Samedy Lớp:Ngân hàng 46A 1

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Ngân hàng – Tái chính

(NHTM) là huy động vốn để cho vay nhắm mục đích thu được lợi nhuận . vì

vậy bất cứ một khách hàng nào thỏa mãn đầy đủ các điều kiện của Ngân hàng

thì sẽ được Ngân hàng cho vay, cho vay là khoản mục tài sản lớn và quan

trọng nhất của ngân hàng và là khoản mục đem lại thu nhập cao nhất cho

ngân hàng . Đồng thời rủi ro trong hoạt động Ngân hàng có xu hướng tập

trung vào danh mục các khoản cho vay.Tiền cho vay là một món nợ đối với

Ngân hàng .Do vậy các Ngân hàng phải cân nhắc kỹ lưỡng, ước lượng khả

năng rủi ro và sinh lời khi quyết định cho vay đối với một doanh nghiệp.

Sau một thời gian thực tập trên thực tế, em đã nhận thức được tầm quan

trọng của hoạt động cho vay tại Ngân hàng Đầu tư và Phát Triển Việt Nam

chi nhánh Hà Thành , Hà Nội , em xin chọn đề tài: “ Phát triển hoạt động

cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại chi nhánh ngân hàng Đầu tư

và Phát Triển Hà Thành”. Ở đề tài này em sẽ làm rõ những vấn đề cơ bản về

doanh nghiệp vừa và nhỏ , thực trạng hoạt động cho vay doanh nghiệp vừa và

nhỏ tại chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát Triển Hà Thành và đừa ra một

số giải phát, Kiến nghị nhắm phát triển hoạt động cho vay của doanh nghiệp

vừa và nhỏ tại chi nhánh Ngân hàng Đầu Tư và Phát triển Hà Thành .

Ngoài phần mở đầu và kết luận , chuyên đề của em được kết cầu thành 3

chương như sau:

Chương 1: cơ sở lý luận về hoạt động cho vay của ngân hàng

thương mại đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ

Chương 2: Thức trạng cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại

ngân hàng Đầu Tư và Phát Triển Hà Thành

Chương 3: Giải pháp phát triển hoạt động cho vay đối với doanh

nghiệp vừa và nhỏ tại ngân hàng Đầu Tư và Phát Triển chi nhánh Hà

Thành

Phath Samedy Lớp:Ngân hàng 46A 2

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Ngân hàng – Tái chính

Do kiến thức còn hạn chế nên chuyên đề không tránh khỏi những sai sót,

em rất mong nhận được sự đóng góp của các thầy cô giáo để em co thể hoàn

thiện bài viết này tốt hơn.

Trong thời gian qua, nhờ có sự hướng dẫn chỉ bảo tận tình của cô giáo

Ths. Phan Thị Hạnh cùng các cô chú, anh chị cán bộ nhân viên ở chi nhánh

Ngân hàng Đầu Tư và Phát Triển Hà Thành đã giúp em hoàn thành chuyên đề

tốt nghiệp này.

Em xin chân thành cảm ơn!

Phath Samedy Lớp:Ngân hàng 46A 3

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Ngân hàng – Tái chính

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

CHỮ VIẾT TẮT GIẢI NGHĨA

DNV&N Doanh nghiệpvừa và nhỏ

NHTM Ngân hàng thương mại

NHĐT&PT Ngân hàng đầu tư và phát triển

TCTD Tổ chức tín dụng

NHNN Ngân hàng Nhà nước

BIDV Bank for Investment and development of Viet Nam

Sxkd Sản xuất kinh doanh

P. Phòng

XDCB Xây dựng cơ bản

KHDN Khách hàng doan nghiệp

KH Khách hàng

KTXH Kinh tế xã hội

PT Phát triển

CHƯƠNG 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG

THƯƠNG MẠI ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ

Phath Samedy Lớp:Ngân hàng 46A 4

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Ngân hàng – Tái chính

1.1.HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG TRONG NỀN KINH

TẾ THỊ TRƯỜNG

1.1.1. Khái kiệm hoạt động cho vay của ngân hàng

Cho vay là một trong những hình thức của nghiệp vụ tín dụng, là

hoạt động mang lại lợi nhuận lớn cho mỗi ngân hàng, cho vay co thể hiểu đơn

gian là ngân hàng cấp một khoản tiền nhất định cho doanh nghiệp sử dụng

trong một thời gian xác định với cam kết sẽ hoàn trả cả gốc và lãi đúng thời

hạn . Hay có thể nói cách khác khi cho vay nghĩa là ngân hàng đã chuyển

quyền sử dụng khoản tiền đó cho doanh nghiệp. Đây la chức năng chính của

Ngân hàng để tài trợ cho chi tiêu của các doanh nghiệp,cá nhân và các cơ

quan chinh phủ . Đối với hầu hết khách hàng, cả doanh nghiệp lẫn cá nhân ,

ngân hàng là một trong những nguồn vốn sẵn có rẻ nhất và linh hoạt nhất .

Đặc biệt là đối với những doanh nghiệp vừa và nhỏ, ngân hàng thường là

nguồn duy nhất cung cấp dịch vụ tư vấn và nguồn vốn bổ sung.cho vay là

chức năng kinh tế lầu đời nhất của ngân hàng ,là hoạt động mang lại lợi nhuận

cho ngân hàng song cũng mang lại nhiều rủi ro nhất .

1.1.2. Phân loại cho vay của ngân hàng thương mại

1.1.2.1. Theo hình thức cấp tiền vay

Các hình thức cho vay mà các Ngân hàng thương mại áp dụng đối với các

DNV&N chủ yếu là:

Thấu chi : là nghiệp vụ cho vay qua đố NH cho pháp người vay được

chi trội trên số dư tiền gửi thành toán của mình đến một thời hạn nhất định và

trong khoảng một thời gian xác định . Giới hạn này là hạn mức thấu chi . Đây

là hình thức cho vay ngắn hạn , linh hoạt, thủ tục đơn giản, phần lớn là không

có đảm bảo. Hình thức này nhín chnug chỉ sử dụng đối với những khách hàng

có độ tin cậy cao, thu nhập đều đặn và kì thu nhập ngắn .

Phath Samedy Lớp:Ngân hàng 46A 5

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Ngân hàng – Tái chính

Cho vay trức tiếp từng lần : là hình thức cho vay tương đối phổ biển của

ngân hàng đối với khách hàng không có nhu cầu vay thường xuyên, không đủ

điều kiện để cấp hạn mức thấu chi. Một số khách hàng sử dụng vốn chủ sở

hữu và tín dụng thương mại là chủ yếu , chỉ khi có nhu cầu thời vụ hay mở

rộng sản xuất đặc biệt mới vay ngân hàng,tức là vốn ngân hàng chỉ tham gia

vào một số giai đoạn nhất định của chu kỳ sản xuất kinh doanh.

Mỗi lần vay vốn , khách hàng phải làm đơn và trình ngân hàng phương

án sử dụng vốn vay. Ngân hàng sẽ xác định, phân tích khách hàng và ký hợp

đồng cho vay, xác định quy mô cho vay , thời hạn giai ngân, thời hạn trả nợ,

lãi suất và yêu cầu đảm bảo nếu cần. Mỗi món vay được tách biệt thành

những hồ sơ khác nhau. Theo từng kỳ hạn nợ trong hợp đồng, ngân hàng sẽ

thu gốc và lãi, trong quá trình khách hàng sử dụng tiền vay ngân hàng sẽ kiểm

soát mục đích và hiệu quả sử dụng , nếu thấy có dầu hiệu vi phạm hợp đồng

ngân hàng sẽ thu nợ trước hạn hoặc chuyên nợ quá hạn. lãi suất có thể cố định

hoặc thả nổi theo thời điểm tính lãi.

Nghiệp vụ cho vay từng lần tương đối đơn giản. Ngân hàng có thể kiểm

soát từng món vay tách biệt, tiền cho vay dựa vào giá trị của tài sản đảm bảo.

Cho vay theo hạn mức tin dung : Đây là nghiệp vụ tín dụng theo đó

ngân hàng thỏa thuận cấp cho khách hàng hạn mức tín dụng. Hạn mức tín

dụng có thể cấp cho cả kỳ hoặc cuối kỳ. Đó là số dư tối thiếu thời điểm tính.

Hạn mức tín dụng được cấp trên cơ sở kế hoặch sản xuất kinh doanh,

nhu cầu vốn và nhu cầu vay vốn của khách hàng. Trong kỳ khách hàng có

thức hiện vay trả nhiều lần, song dư nợ không vượt quá hạn mức tín dụng .

Mỗi lần vay tiền khách hàng chỉ cần trình bày phương án sử dụng tiền

vay, nộp các chứng tử chứng minh đã mua hàng hoặc dịch vụ và yêu cầu vay,

Sau khi kiểm tra tính chất hợp pháp và hợp lệ của chứng tử, ngân hàng sẽ phát

tiền cho khách hàng.

Phath Samedy Lớp:Ngân hàng 46A 6

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Ngân hàng – Tái chính

Cho vay luân chuyển: là nghiệp vụ cho vay dựa trên luân chuyển hàng

hóa. Doanh nghiệp khi mua hàng có thể thiếu vốn . Ngân hàng có thể cho vay

để mua hàng và sẽ thu nợ khi doanh nghiệp bán hàng. Ngân hàng và Khách

hàng thỏa thuận với nhau về phương thức vay, hạn mức tín dụng , các nguồn

cung cấp hàng hóa và khả năng tiêu thụ. Đây không phải là thời hạn hoàn trả

mà là thời hạn để ngân hàng xem xét lại mối quan hệ với khách hàng và quyết

định có cho vay nữa hay không tùy mối quan hệ giữa ngân hàng và khách

hàng cũng như tình hình tài chính của khách hàng.

Cho vay luân chuyển rất thuận tiện cho các khách hàng thủ tục vay chi

cần thực hiện một lần cho nhiều lần vay, khách hàng được đáp ứng nhu cầu

vốn kịp thời.

Cho vay trả góp : là hình thức tín dụng , theo đó ngân hàng cho phép

khách hàng trả góp làm nhiều lần trong thời hạn tín dụng đã thỏa thuận. Cho

vay trả góp thường được áp dụng đối với các khoản vay trung và dài hạn, tài

trợ cho tài sản cố định hoặc hàng lâu bền. Số tiền trả mỗi lần được tính toán

sao cho phù hợp với khả năng trả nợ ( thường là từ khấu hao và thu nhập sau

thuế của dự án hoặc từ thu nhập hàng kỳ của người tiêu dùng).

Ngân hàng thường cho vay trả góp đối với người tiêu dùng thông qua

hạn mức nhất định. Ngân hàng sẽ thanh toán cho người bán lẻ về số hàng hóa

mà khách hàng đã mua trả góp. Các cửa hàng bán lẻ nhận ngay tiền sau khi

bán hàng từ phía ngân hàng và làm đại lý thu tiền cho ngân hàng, hoặc khách

hàng trả trực tiếp cho ngân hàng. Đây là hình thức tín dụng tài trợ cho người

mua ( qua đó đến người bán) nhắm khuyến khích tiêu thụ hàng hóa.

Cho vay trả góp rủi ro cao do khách hàng thường thế chấp bằng hàng

hóa mua trả góp. khả năng trả nợ phụ thuộc vào thu nhập đều đặn của người

vay . Nếu người vay mất việc, ốm đau, thu nhập giảm sút thì khả năng thu nợ

Phath Samedy Lớp:Ngân hàng 46A 7

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Ngân hàng – Tái chính

của ngân hàng cũng bị ảnh hưởng. Chính vì rủi ro cao nên lãi suất cho vay trả

góp thường là lãi suất cao nhất trong khung lãi suất cho vay của ngân hàng.

Cho vay thông qua nghiệp vụ phát hành và sử dụng thẻ tín dụng : Thẻ

tín dụng là loại thẻ ngân hàng phát hành cho những khách hàng sử dụng để

thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ hoặc rút tiền mặt tại các ATM. Đối với

những khách hàng thỏa mãn điều kiện của ngân hàng phát hành thẻ sau khi kỳ

hợp đồng tín dụng thẻ với ngân hàng, ngân hàng sẽ cấp cho khách hàng một

thẻ tín dụng với một số tiền được cài săn trong bộ nhớ theo hạn mức tín dụng

đã được hai bên thỏa thuận .khách hàng loại này không nhất thiết phải duy trì

số dư trên tài khoản tiền gửi của minh, vì đã có hạn mức tín dụng khách hàng

sử dụng thẻ để thành toán hàng hóa, dịch vụ trong phạm vi hạn mức tín dụng

đã chấp thuận trong hợp đồng tín dụng.khi cho vay phát hành và sử dụng thẻ

tín dụng, tổ chức tín dụng và khách hàng phải tuân theo các quy định của

Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam về phát hành và sử dụng .

Nghiệp vụ nay tạo khả năng thanh toán linh hoạt cho toàn bộ nền kinh tế.

Cho vay theo hạn mức cho vay dự phòng: Tổ chức tín dụng cảm kết

đảm bảo sẵn sàng cho khách hàng vay vốn trong phạm vi hạn mức tín dụng

nhất định .Tổ chức tín dụng và khách hàng thỏa thuận thời hạn hiệu lực của

hạn mức tín dụng dự phòng, mức phí trả cho hạn mức tín dụng dự phòng.

Cho vay hợp vốn: Một nhóm tổ chức tín dụng cùng cho vay đối với

một dự án vay vốn hoặc phương án vay vốn của khách hàng, trong đó có một

tổ chức tín dụng làm đầu mới dàn xếp, phối hợp với một một tổ chức tín dụng

khác. Việc cho vay hợp vốn thực hiện theo quy đinh của Quy chế cho vay của

các tổ chức tín dụng và Quy chế đồng tài trợ của các tổ chức tín dụng do

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước ban hành.

Cho vay khác: Ngoài các phương thức trên, ngân hàng có thể cho vay

theo các phương thức mà pháp luật khộng cầm, phù hợp với các quy định tại

Phath Samedy Lớp:Ngân hàng 46A 8

Chuyên đề tốt nghiệp Khoa Ngân hàng – Tái chính

các Quy chế cho vay của các tổ chức tín dụng, điều kiện kinh doanh của tổ

chức tín dụng và đặc điểm của khách hàng vay. Vì dụ như cho vay theo dự án

đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh, dịch vụ các dự án đầu tư phục vụ đời

sống, cho vay gián tiếp ( tức là ngân hàng cho vay thông qua các tổ chức

trung gian tổ, đội, nhóm như nhóm sản xuất, Hội nông dân, Hội Cựu chiến

binh, Hội Phụ vữ....

1.1.2.2. Theo thời hạn cho vay

Thời hạn cho vay la khoảng thời gian tính từ khi khách hàng nhận vốn

vay cho đến thời điểm khách hàng trả hết nợ gốc và lãi vốn vay đã được thỏa

thuận trong hợp đồng tín dụng giữa tổ chức tín dụng và khách hàng.

Căn cứ theo thời hạn cho vay thì cho vay của ngân hàng được chia làm

ba loại :

- Cho vay ngắn hạn : Đây là các khoản vay có thời hạn tối đa đến 12

tháng, các khoản vay ngắn hạn thường được sử dụng để bù đắp sự

thiếu hụt vốn lưu động cho các doanh nghiệp, nhu cầu chi tiêu ngắn

hạn của các doanh nghiệp hay các nhu cầu chi tiêu ngắn hạn cho cá

nhân.Do tính chất, đặc thù là là quy mô nhỏ, năng lực tài chính và

năng lực quản lý còn nhiều hạn chế loại hình DNV&N phần lớn

nhận được các khoản vay ngắn hạn của các ngân hàng.

- Cho vay trung hạn : các khoản vay trung hạn theo quy định của Nhà

nước có thời hạn từ 12 tháng đến 5 năm.Các khoản vay trung hạn

chủ yếu để đầu tư mua sắm tài sản cố định, cải tiến đổi mới thiết bị,

công nghệ, mở rộng sản xuất kinh doanh.......

- Cho vay dài hạn: là hình thức cho vay có thời hạn dài trên 5 năm,

thời hạn tối đa của tín dụng dài hạn có thể lên đến 40 năm tùy thuộc

vào mỗi khoản vay. Các khoản vay dài hạn được dùng đáp ứng các

Phath Samedy Lớp:Ngân hàng 46A 9