Phát triển hoạt động bảo lãnh ngân hàng tại ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Hoàng Hà Anh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

HOÀNG HÀ ANH

PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG BẢO LÃNH

NGÂN HÀNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI

CỔ PHẦN NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

TP.HỒ CHÍ MINH- NĂM 2015

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH

HOÀNG HÀ ANH

PHÁT TRIỂN HOẠT ĐỘNG BẢO LÃNH NGÂN

HÀNG TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN

NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Chuyên ngành: Tài chính- Ngân hàng

Mã ngành:60 34 02 01

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS. Ngô Hướng

TP.HỒ CHÍ MINH- NĂM 2015

i

TÓM TẮT

Hoạt động bảo lãnh ngân hàng tại Việt Nam hiện nay chưa thực sự phát triển

mặc dù đây là hoạt động được hầu hết các NHTM quan tâm. Những năm gần đây,

nhu cầu về bảo lãnh ngân hàng trong nền kinh tế ngày càng gia tăng, đặc biệt bảo

lãnh nước ngoài. Trong khi đó, các tài liệu nghiên cứu về hoạt động này trên khía

cạnh học thuật bằng tiếng Việt ở nước ta còn khá hạn chế. Do đó, việc nghiên cứu

về bảo lãnh ngân hàng để từ đó đưa ra các giải pháp phát triển hoạt động này ở

nước ta là cần thiết.

Trong số các NHTM ở Việt Nam hiện nay, Vietcombank được biết đến như là

một trong những ngân hàng có uy tín và kinh nghiệm trong hoạt động bảo lãnh ngân

hàng. Tuy nhiên, để hoạt động này phát triển tương xứng với tiềm năng hiện có của

ngân hàng này thì việc đi sâu vào phân tích, đánh giá thực trạng hoạt động này để

tìm ra các giải pháp phát triển hoạt động bảo lãnh tại đây không chỉ mang ý nghĩa

thiết thực đối với Vietcombank mà còn là những kinh nghiệm có thể vận dụng tại

các NHTM khác.

Để có những kết luận có cơ sở khoa học, tác giả luận văn đã tiến hành khảo

sát, phỏng vấn và đánh giá thực trạng hoạt động bảo lãnh tại ngân hàng

Vietcombank, từ đó đề xuất 6 giải pháp về hoạt động bảo lãnh:

- Giải pháp về nhân lực;

- Giải pháp về cơ cấu bộ máy;

- Giải pháp về nghiệp vụ sản phẩm;

- Giải pháp về công nghệ;

- Giải pháp về marketing và củng cố thương hiệu;

- Một số giải pháp về phí, quy mô vốn, xếp hạng tín nhiệm.

Các giải pháp đưa ra có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, hỗ trợ, tương trợ và bổ

sung cho nhau.Tuy nhiên, tùy từng điều kiện của các chi nhánh, điều kiện về đội

ngũ, nguồn vốn đầu tư, thị trường lao động…. mà lựa chọn thứ tự các giải pháp cho

phù hợp.

ii

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một

trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả

nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước

đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn

nguồn đầy đủ trong luận văn.

TPHCM, Ngày ….. tháng ….. năm 2015

Tác giả luận văn

HOÀNG HÀ ANH

iii

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm chân thành, tác giả xin tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Ban giám

hiệu, Phòng Đào tạo sau Đại học trường Đại Học Ngân hàng Tp.HCM, quý thầy cô

đã tham gia quản lý giảng dạy và giúp đỡ trong suốt quá trình học tập nghiên cứu.

Đặc biệt xin chân thành cảm ơn PGS.TS Ngô Hướng, người thầy, người

hướng đẫn khoa học đã tận tình chỉ bảo và giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình

nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Tác giả xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Ngân hàng TMCP Ngoại Thương

Việt Nam-Chi nhánh Bến Thành đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi trong

việc cung cấp tài liệu và tư vấn khoa học trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu.

Mặc dù bản thân đã có những cố gắng, nhưng do một số hạn chế về điều kiện

học tập, nghiên cứu, do đó luận văn không tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế.

Kính mong quý thầy cô giáo, bạn bè, đồng nghiệp chỉ dẫn và góp ý để luận văn

được hoàn thiện hơn.

Xin chân thành cảm ơn!

TPHCM, Ngày ….. tháng ….. năm 2015

Tác giả luận văn

HOÀNG HÀ ANH

iv

MỤC LỤC

TÓM TẮT …………………………………………………………………………i

LỜI CAM ĐOAN…………………………………………………………………...ii

LỜI CẢM ƠN………………………………………………………………………iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT

TẮT…………………………………………………viii

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU…………………………………………………..ix

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ……………………………………………x

LỜI MỞ ĐẦU……………………………………………………………….………1

1. GIỚI THIỆU.....................................................................................................1

1.1. Đặt vấn đề.........................................................................................................1

1.2. Tính cấp thiết của đề tài ...................................................................................1

2. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI ...............................................................................2

2.1. Mục tiêu tổng quát: ..........................................................................................2

2.2. Mục tiêu cụ thể:................................................................................................2

3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU ...............................................................................2

4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU................................................3

5. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...................................................................3

5.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu..........................................................................3

5.2 Phương pháp quan sát ...........................................................................................3

5.3. Phương pháp điều tra viết ....................................................................................3

5.4. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm .....................................................................3

5.5.Phương pháp xử lý tài liệu bằng thống kê toán học..............................................3

6. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU.................................................................................3

7. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI ..................................................................................4

8. TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU.................................................4

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ BẢO LÃNH NGÂN HÀNG 6

1.1. Tổng quan về bảo lãnh ngân hàng .......................................................................6

1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển bảo lãnh ngân hàng ......................................6

v

1.1.2 hái niệm bảo lãnh ngân hàng.........................................................................7

1.1.3 Mối quan hệ giữa các bên trong bảo lãnh ngân hàng.......................................8

1.1.3.1 Các bên tham gia trong bảo lãnh ngân hàng..................................................8

1.1.3.2 Mối quan hệ giữa các bên trong bảo lãnh ngân hàng.................................8

1.1.4 Phân loại bảo lãnh ngân hàng...........................................................................9

1.1.4.1 Phân loại bảo lãnh căn cứ vào phương thức phát hành bảo lãnh...........9

1.1.4.2 Phân loại dựa trên bản chất của bảo lãnh ..............................................11

1.1.4.3 Phân loại dựa trên mục đích bảo lãnh..........................................................12

1.1.5 Chức năng và vai tr của bảo lãnh ngân hàng ...............................................13

1.1.5.1 Chức năng của bảo lãnh ngân hàng .............................................................13

củ bả nh ng n h ng....................................................................15

1.1.6 Các dạng rủi ro đặc thù trong hoạt động bảo lãnh ngân hàng........................16

1.1.6.1 Rủi ro do gian lận .........................................................................................17

1.1.6.2 Rủi ro do lừ đảo và giả mạo........................................................................17

1.1.7 Cơ sở pháp lý liên quan đến hoạt động bảo lãnh ngân hàng..........................18

1.1.7.1 Quy tắc thống nhất về bảo lãnh theo yêu cầu (The Uniform Rules for

Demand Guarantee – URDG)...................................................................................18

1.1.7.2 Quy tắc thực hành cam kết dự phòng quốc tế (The International Standby

Practice Rules - ISP) .................................................................................................20

1.1.7.3 Quy tắc và thực hành thống nhất Tín dụng chứng từ (The Uniform Customs

and Practice - UCP), phiên bản hiện hành: UCP600 có hiệu lực từ ngày

01/07/2007………………………………………………………………………....20

1.2 Một số nhân tố tác động đến hoạt động bảo lãnh ngân hàng..............................20

1.2.1 Nhân tố bên trong ............................................................................................20

1.2.2 Nhân tố bên ngoài..........................................................................................22

1.3 Một số chỉ tiêu phản ánh tình hình hoạt động bảo lãnh ngân hàng................22

1.3.1 Một số chỉ tiêu định lượng............................................................................22

1.3.2 Một số chỉ tiêu định tính...............................................................................23

vi

1.4 Kinh nghiệm phát triển hoạt động bảo lãnh của một số ngân hàng nước

ngoài……………………………………………………………………………….24

KẾT LUẬN CHƯƠNG 1…………………………………………………………26

CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG BẢO LÃNHTẠI NGÂN HÀNG

TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM (VIETCOMBANK) 27

2.1 Tổng quan về Vietcombank......................................................................27

2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển .................................................................27

2.1.2 Mô hình tổ chức .............................................................................................30

2.2 Thực trạng hoạt động bảo lãnh tại Vietcombank...................................33

2.2.1 Cơ sở pháp lý trong nước khi thực hiện hoạt động bảo lãnh tại

Vietcombank………………………………………………………………………33

2.2.2 Các sản phẩm bảo lãnh của Vietcombank......................................................35

2.2.2.1 Các loại bả nh e c mb nk đ ng phá h nh.......................................35

2.2.2.2 Khách hàng trong hoạ động bảo lãnh của Vietcombank .........................37

2.2.3 Phương pháp quản lý hoạt động bảo lãnh tại Vietcombank ..........................37

2.2.3.1 Cách thức thực hiện ...................................................................................37

2.2.3.2 Cách thức quản lý ......................................................................................39

2.2.4Thực trạng hoạt động bảo lãnh tại Vietcombank từ năm 2012-2014 ...............40

2.2.4.1 Phân tích hoạ động bảo lãnh thông qua một số chỉ êu định ượng .......40

2.2.4.2 Phân tích hoạ động bảo lãnh thông qua một số chỉ êu định tính...........44

2.2.5 Một số rủi ro trong hoạt động bảo lãnh ngân hàng tại Vietcombank.....46

2.2.5.1 Các dạng rủi ro đặc thù trong hoạt động bảo lãnh.....................................47

2.2.51.1 Rủ đến từ Bên được bảo lãnh...............................................................47

2.2.5.1.2 Rủ đến từ Bên nhận bảo lãnh..............................................................49

2.2.5.1.3 Hạn chế đến từ khâu tác nghiệp về phía Ngân hàng................................50

2.2.5.2 Quản lý các rủi ro đặc thù trong hoạt động bảo lãnh tại Vietcombank .....52

2.3 Đánh giá thực trạng hoạt động bảo lãnh tại Vietcombank.............................53

2.3.1 Kết quả đạ được ............................................................................................53

2.3.2 Những hạn chế cần khắc phục .......................................................................55