PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG CÁC CHUỖI SIÊU THỊ BÁN LẺ TẠI THỊ TRƯỜNG HÀ NỘI SAU KHI VIỆT NAM GIA NHẬP

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

PHẦN MỞ ĐẦU

Việt Nam gia nhập WTO và mở rộng cánh cửa hội nhập kinh tế Quốc tế, thị trường

Việt Nam được các chuyên gia kinh tế đánh giá là một thị trường tiềm năng rất lớn, đặc biệt

là thị trường bán lẻ với một nửa dân số dưới 30 tuổi có sức mua lớn. Nhiều loại hình bán lẻ

mới đã và đang hình thành ở Việt Nam để khai thác thị trường tiềm năng này, trong đó có

xuất hiện một phương thức kinh doanh hiện đại là siêu thị.

Kinh doanh siêu thị ra đời đã làm thay đổi diện mạo ngành bán lẻ của đất nước. Tuy

nhiên siêu thị vẫn là lĩnh vực kinh doanh khá mới mẻ ở nước ta cũng như các nước đang

phát triển khác. Vì vậy hệ thống siêu thị không tránh khỏi nhiều yếu kém và bất cập, từ nhận

thức và hiểu biết về siêu thị chưa đúng, chưa đầy đủ, các siêu thị hoạt động manh mún, tự

phát, thiếu liên kết, thiếu sự chỉ đạo cụ thể….Đặc biệt là sự xuất hiện của hệ thống các chuỗi

siêu thị - một phương thức kinh doanh quản lý siêu thị mới trên thế giới đã bắt đầu có mặt ở

Việt Nam, nhưng các doanh nghiệp kinh doanh siêu thị ở Việt Nam sẽ vận dụng phương

thức kinh doanh mới đó như thế nào đang là vấn đề được đề cập tới trong các buổi toạ đàm

bàn về xu hương phát triển của ngành bán lẻ Việt Nam. Mô hình chuỗi đang đuợc các doanh

nghiệp Việt Nam quan tâm, và đã hình thành các chuỗi cửa hàng như G7-Mart, chuỗi siêu thị

Sài Gòn Co.op Mart…Mặc dù vậy việc ứng dụng những mô hình kinh doanh hiện đại, sáng

tạo như vậy ở Việt Nam vẫn còn nhiều vấn đề cần phải bàn luận do nhiều nguyên nhân, mà

một trong những nguyên nhân đó là sự lĩnh hội mô hình kinh doanh này còn nhiều hạn chế.

Nhằm nâng cao nhận thức, hiểu biết về siêu thị, phục vụ cho các môn học chuyên

ngành marketing và cho công việc sau này, nhằm góp phần nào đó xác định và đánh giá năng

lực cạnh tranh để phát triển hệ thống các chuỗi siêu thị tại địa bàn nơi cư trú và học tập, em

xin chọn đề tài “PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG CÁC CHUỖI SIÊU THỊ BÁN LẺ TẠI THỊ

TRƯỜNG HÀ NỘI SAU KHI VIỆT NAM GIA NHẬP WTO” làm đề tài để viết đề án môn

học.

NỘI DUNG

1

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

I. Hiện trạng hệ thống phân phối bán lẻ tại thị trường Hà Nội

1. Số lượng các siêu thị và quy mô hoạt động

1.1. Số lượng các siêu thị

Hai siêu thị lần đầu được khai trương ở Hà Nội là siêu thị thuộc trung tâm thương mại số

7-9 Đinh Tiên Hoàng(1/1995) và siêu thị Minimart Hà Nội tại tầng II chợ Hôm(3/1995).

Theo số liệu của Bộ Thương Mại, tính đến năm 2005 Hà Nội có tới 101 siêu thị, chiếm 38%

số lương siêu thị trong cả nước.

Bảng 1 : Tình hình mở mới siêu thị hàng năm từ 1996 đến 2005 tại Hà Nội

Năm 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 200

4

* tổng

Số ST mở mới 3 4 4 8 5 2 10 5 14 46 10

1

*: số liệu thống kê không rõ ràng

Nguồn: Bộ Thương mại, vụ chính sách thị trường trong nước

1.2. Quy mô siêu thị

Hệ thống siêu thị ở Hà Nội chủ yếu là các siêu thị nhỏ và vừa. Các siêu thị nhỏ của Hà

Nội có diện tích mặt bằng kinh doanh chưa đầy 100m2, chủng loại hàng hóa trong các siêu

thị này chỉ đạt mức 2000-3000 mặt hàng, cách bố trí hàng hoá đơn điệu, hệ thống dịch vụ

kèm theo nghèo nàn…Doanh thu chỉ ở mức 18-20triệu VND/ ngày. Có thể liệt kê một vài

siêu thị điển hình loại này theo bảng sau:

Bảng : Các siêu thị quy mô nhỏ ở Hà Nội

Siêu thị ST Hồ

Gươm

ST

IMS

ST

Cát Linh

ST số 12

Phùng

Hưng

ST số 14

Lí Nam Đế

ST số 66

Bà Triệu

Diện tích mặt

bằng

40m2 60m2 65m2 70m2 70m2 80m2

Có nhiều siêu thị diện tích mặt bằng rộng hơn, nhưng cũng chưa đủ tiêu chuẩn để phân hạng

như: siêu thị số 66 Ngô Thì Nhậm có diện tích mặt bằng là 180m2, siêu thị 18 Hàng bài,

Minimart Thái Hà: 250m2...Mặt hàng cũng tăng lên khoảng 3500-5000 tên hàng.

Những siêu thị cỡ vừa và lớn ở Hà Nội không nhiều, nhất là đối với các siêu thị kinh

doanh tổng hợp. Mới chỉ co hai siêu thị Fivimart đạt tiêu chuẩn hạng II, có diện tích kinh

2

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

doanh là 3000m2, bãi đỗ xe có diện tích khoảng 1000m2. Các chuỗi siêu thị Intimex, Marko,

Citimart…chỉ đáp ứng được tiêu chuẩn các siêu thị hậng III, diẹn tích không đủ 2000m2.

Phân hạng siêu thị Hà Nội theo tiêu chuẩn phân hạng(2005)

+ không thuộc loại nào: 29% + loại II: 8.8%

+ loại III: 60,59% + loại I: 4,4%

Như vậy có thể thấy quy mô của các siêu thị ở Hà Nội còn quá nhiều siêu thị chưa đủ

tiêu chuẩn để phân hạng, tỷ lệ các siêu thị như vậy còn rất cao (29%), trong khi đó những

siêu thị thuộc hạng I lại quá ít (4,4%).

2. Mô hình hoạt động

Phương thức hoạt động của hệ thống siêu thị ở Hà Nội tính cả sự góp mặt của các đại gia

bán lẻ nước ngoài, có thể tập hợp lại theo ba mô hình sau:

 Mô hình siêu thị độc lập

Mô hình kinh doanh siêu thị độc lập là các siêu thị hoạt động đơn lẻ, thuộc về các chủ sở

hữu khác nhau, hầu hết do các doanh nghiệp tư nhân mở một cách tự phát, có quy mô nhỏ và

rất nhỏ, có khi chỉ vài chục mét vuông như đã đề cập ở phần 1.2. Các siêu thị này hoạt động

có tính chất đơn lẻ, mạnh về mặt hàng nào thì kinh doanh mặt hàng đó, không có sự liên kết

bổ sung các nguồn hàng cho nhau. Đặc biệt hàng hoá trong các siêu thị này chủ yếu láy từ

các chợ bán buôn hoặc từ nguồn nhập khẩu tự phát, sự liên kết với nhà sản xuất kém bền

chặt, nguồn hàng khai thác không được ổn định và giá cả còn ở mức cao.

 Mô hình siêu thị dạng chuỗi

Ở Hà Nội có chuỗi siêu thị Fivimart với 4 siêu thị đặt ở quận Ba Đình, Hoàn Kiếm và Hai

Bà Trưng; chuỗi siêu thị Intimax với 4 siêu thị ở Bờ Hồ, Hào Nam, Lạc Trung, Định Công;

chuỗi siêu thị Marko vói ba siêu thị lớn là siêu thị Marko I(phố Kim Mã), siêu thị Marko

II(phố Tây Sơn), và siêu thị Marko III (Ngọc Khánh)…vói siêu thị theo mô hình chuỗi,

người tiêu dùng không phải đến một siêu thị duy nhất mà chỉ cần đến một siêu thị bất kỳ nào

đó trong chuỗi đều có thể mua được mặt hàng mình muốn và hoàn toàn yên tâm với giá cả

và chất lượng hàng hóa mình đã lựa chọn.

3

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

Hiện tại ở Hà Nội các doanh nghiệp đang có xu hướng chuyển đổi mô hình kinh doanh

siêu thị từ dạng độc lập sang dạng chuỗi, đang thực hiện hợp tác liên kết cùng khai thác cơ

hội thị trường đang mở rộng đồng thời cũng cùng chia sẻ nhưng khó khăn thách thức trong

cơ chế hội nhập.

 Mô hình đại siêu thị và cửa hàng kho hàng của các tập đoàn bán lẻ nước ngoài

Sự góp mặt của một số tập đoàn phân phối lớn trên thế giớ như Metro cash & Carry(Đức),

Bourbon(Pháp)….tại Hà Nội đã làm thay đổi cục diện thị trương bán lẻ ở đây. Các đại siêu

thị lần lượt xuất hiện theo hình thức liên doanh hoặc 100% vốn nước ngoài. Siêu thị Big C ở

số 222/ Trần Duy Hưng/ Hà Nội đang được đông đảo người tiêu dùng Hà Nội quan tâm.

Metro cũng chiếm ngự trên một vị trí lớn trên đường Phạm Hùng và là đại siêu thị bán buôn

lớn nhất tại Hà Nội hiên nay. Các đại siêu thị, siêu thị lớn của các tập đoàn nước ngoài đã

mang đến cho ngành kinh doanh siêu thị ở Hà Nội nói riêng và Việt Nam nói chung một góc

nhìn hoàn toàn mới về phương thức kinh doanh siêu thị, thể hiện ở tính quy mô, tiêu chuẩn

hóa, chuyên nghiệp hóa, hiện đại hóa…và cả vê tính cạnh tranh mới trên thị trường hấp dẫn

này.

3. Đặc điểm hoạt động marketing của các siêu thị ở Hà Nội

a. Hàng hoá trong siêu thị

 Cơ cấu hàng hoá

- Tỉ lệ hàng hàng hóa trong một số chuỗi siêu thị:

Bảng 2: Tỉ lệ hàng Việt Nam trong một số siêu thị ở Hà Nội.

Đơn vị: %

Nhóm ngành hàng Siêu thị Citimart Siêu thị Maximart Siêu thị Big C

Chung các ngành

hàng

70 75 95

thực phẩm 70 90 90

quần áo, giầy dép 80 70 90

Bánh kẹo 50 75 90

Gia vị 60 90 95

Hóa mỹ phẩm 80 90 95

nước giải khát 90 90 95

4

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368

Thời gian gần đây, tại các siêu thị Hà Nội đã bắt đầu thu hút được một lượng khách

hàng lớn mức thu nhập trung bình. Do vậy, các siêu thị đang thực hiện chiến lược “nội địa

hóa”, phát triển thêm nhiều mặt hàng nội địa và đang có xu hướng liên kết với những người

sản xuất ở Việt Nam. Tại hệ thống siêu thị Fivimart, người tiêu dùng có thể lựa chon trong

số trên 20.000 mặt hàng với trên 70% là hàng Việt Nam chất lượng cao hoặc sản phẩm của

các liên doanh nước ngoài tại Việt Nam để tìm cho mình sản phẩm phù hợp với nhu cầu và

túi tiền

Tại Hà Nội, hàng tiêu dùng hàng ngày không phải là thực phẩm tươi sống, rau, củ

quả….vẫn chiếm tỉ lệ cao. Mới chỉ có số ít các siêu thị kinh doanh các mặt hàng tươi sống là

chủ yếu, như Fivimart nổi tiếng với rau quả, thực phẩm sơ chế. Các mặt hàng về kim khí,

điện máy cũng chiếm tỉ lệ tương đối cao trong các siêu thị ở Hà Nội, đa phần đều là hàng

liên doanh hoặc nhập khẩu, chủ yếu là hàng sản xuất tại Trung Quốc, liên doanh với Nhật,

Hàn Quốc....

 Chất lượng sản phẩm

Đây là vấn đề rât đáng quan tâm trong các siêu thị. Nhìn chung người tiêu dùng đánh giá

cao chất lượng sản phẩm trong siêu thị và họ đến với siêu thị lí do chính là chất lượng đảm

bảo. Hầu hết hàng hóa trong siêu thị đều có nguồn gốc rõ ràng, đầy đủ nhãn mác và được

kiểm tra chất lượng một cách nghiêm cách nghiêm ngặt. Tuy nhiên, vẫn còn có hiện tượng

người tiêu dùng mua phải hàng quá hạn sử dụng hay chất lượng giảm sút do cô

 Giá cả

Giá cả hàng hóa luôn là vấn đề được người tiêu dùng quan tâm. Đặc biệt khi các siêu thị

mở rộng thị trường thu hút thêm một lượng lớn khách hàng có mức thu nhập thấp và trung

bình. Theo khảo sát, giá của các siêu thị ở Hà Nội luôn cao hơn giá của các sản phẩm đó bán

tại các cửa hàng bách hóa hoặc các chợ truyền thống. Mức độ chênh lệch giá cũng rất đa

dạng. Nhìn chung, mức chênh lệch giá so với các cửa hàng khác là 10-15%, với các chợ

truyền thống là khoảng 10-25%. Giữa các siêu thị cũng có sự chênh lệch giá. Giá trong các

siêu thị nhà nước như Intimex, Co.op mart …giá bán phù hợp hơn so với các siêu thị tư

nhân. Có một điểm rất đáng lưu ý là giá bán trong các đại siêu thị nước ngoài rất phong phú,

có nhiều sản phẩm tiêu dùng giá bán thấp hơn hẳn so với các siêu thị khác, nhưng cũng có

5