Phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam - chi nhánh Cần Thơ: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Huỳnh Nguyễn Hải Đăng ; Nguyễn Hữu Hiểu người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

HUỲNH NGUYỄN HẢI ĐĂNG

PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG

TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN

NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH CẦN THƠ

LUẬN VĂN THẠC SĨ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

HUỲNH NGUYỄN HẢI ĐĂNG

PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG

TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN

NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH CẦN THƠ

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Chuyên ngành: Tài chính - Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN HỮU HIỂU

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - NĂM 2020

i

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn này chưa từng được trình nộp để lấy học vị thạc sĩ tại bất cứ một

trường đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết

quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố

trước đây hoặc các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn

được dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn.

TP. Hồ Chí Minh, ngày 12 tháng 12 năm 2020

Tác giả

Huỳnh Nguyễn Hải Đăng

ii

LỜI CÁM ƠN

Để có thể hoàn thành đề tài luận văn thạc sĩ một cách hoàn chỉnh, bên cạnh

nỗ lực cố gắng của bản thân, còn có sự hướng dẫn nhiệt tình của quý Thầy, Cô,

cũng như sự động viên, ủng hộ của gia đình, người thân, bạn bè và đồng nghiệp

trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn thạc sĩ.

Xin chân thành cảm Tiến sĩ Nguyễn Hữu Hiểu đã tận tình hướng dẫn, hết

lòng giúp đỡ và tạo điều kiện tốt nhất cho tôi hoàn thành luận văn này. Xin được

gửi lời tri ân nhất của tôi đối với những điều mà Thầy đã dành cho tôi.

Chân thành cảm ơn quý Thầy, Cô Trường Đại học Ngân hàng TPHCM đã

giúp đỡ và truyền đạt kiến thức trong quá trình tôi hoàn thành khóa học và bảo

vệ đề tài.

Cảm ơn các bạn bè và đồng nghiệp, đã giúp đỡ, hỗ trợ và động viên tôi

trong quá trình thực hiện đề tài.

Trân trọng cảm ơn.

iii

TÓM TẮT

Tiêu đề: Phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân hàng

Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam - Chi nhánh Cần Thơ.

Nội dung:

Lý do chọn đề tài: Là một trong những ngân hàng lớn trên địa bàn thành

phố Cần Thơ, nhưng hoạt động dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại

Vietcombank Cần Thơ vẫn chưa phát triển xứng tầm so với quy mô và số lượng

khách hàng của Vietcombank Cần Thơ. Đề tài được thực hiện nhằm tìm ra

những nguyên nhân và giải pháp giúp phát triển hiệu quả hoạt động dịch vụ

thanh toán không dùng tiền mặt tại Vietcombank Cần Thơ.

Mục tiêu nghiên cứu: Nghiên cứu thực trạng phát triển dịch vụ thanh toán

không dùng tiền mặt tại Vietcombank Cần Thơ giai đoạn 2017-2019 và đề xuất

một số giải pháp nhằm phát triển hoạt động dịch vụ thanh toán không dùng tiền

mặt tại Vietcombank Cần Thơ cả về quy mô và chất lượng.

Phương pháp nghiên cứu: Để hoàn thành các mục tiêu nghiên cứu đã đề

xuất, đề tài sử dụng phương pháp thống kê mô tả, phương pháp so sánh, phương

pháp phân tích và tổng hợp.

Kết quả nghiên cứu: Nghiên cứu đã đạt được những kết quả sau:

(i) Lý luận về hoạt động dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt của ngân

hàng thương mại.

(ii) Phân tích và đánh giá thực trạng của hoạt động dịch vụ thanh toán

không dùng tiền mặt tại Vietcombank Cần Thơ giai đoạn 2017-2019, từ đó đánh

giá những thành công và hạn chế, nguyên nhân hạn chế của hoạt động dịch vụ

thanh toán không dùng tiền mặt tại Vietcombank Cần Thơ.

(iii) Đề xuất những giải pháp, kiến nghị giúp phát triển hiệu quả hoạt động

dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại Vietcombank Cần Thơ .

Kết luận và giải pháp: Nghiên cứu đã đạt được các mục tiêu nghiên cứu đề

ra, và đã đề xuất các nhóm giải pháp cụ thể cho Vietcombank Cần Thơ về dịch

vụ, về cơ sở hạ tầng, công nghệ, về thông tin tuyên truyền, giải pháp cụ thể đối

với từng phương thức thanh toán không dùng tiền mặt và phát triển hoạt động

quảng cáo, quảng bá cho hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt. Đồng thời,

nghiên cứu cũng có một số kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước và đối với

Vietcombank.

Từ khóa: Thanh toán không dùng tiền mặt, Vietcombank, phát triển, Cần

Thơ.

iv

ABSTRACT

Title: The Development of Non-cash Payment Services at Joint Stock

Commercial Bank for Foreign Trade of Vietnam – Can Tho Branch.

Summary:

Reason for writing: Despite being one of the top banks in Can Tho city, the

non-cash payment service at VCB – Can Tho branch has not developed as expected.

The objective of the research is to find causes and solutions to help develop non￾cash payment services at VCB – Can Tho branch.

Problem: Research the current status of the non-cash payment services at VCB

– Can Tho branch in the period 2017-2019 and propose some solutions to develop

non-cash payment services at VCb – Can Tho branch both in terms of scale and

quality.

Methods: To complete the proposed research objectives, the author uses

descriptive statistical methods, comparison methods, analytical and synthesis

methods.

Results: The study has achieved the following results:

(i) The study has contributed some new theoretical ideas of non-cash

payment services of commercial banks.

(ii) The study has analyzed the current status of non-cash payment

services at VCB – Can Tho branch in the period 2017-2019. On that basis, the

author assess the successes, limitations ans reasons for the limitations of non-cash

payment services at VCB – Can Tho branch.

(iii) Proposing solutions and recommendations to help develop non-cash

payment services at VCB – Can Tho branch.

Conclusion: The study achieves the proposed objectives and specific solutions

for VCB – Can Tho branch, in terms of services, infrastucture, technology,

propaganda information and specific solutions for each non-cash payment method.

Besides, the author also proposes some recommendations to the State Bank and

Vietcombank.

Keywords: Non-cash payment services, Vietcombank, development, Can Tho

v

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

ATM : Máy rút tiền tự động.

BIDV : Ngân hàng TMCP Đầu tư và phát triển VN.

CNTT : Công nghệ thông tin.

ĐVCNT : Đơn vị chấp nhận thẻ.

DVKH : Dịch vụ khách hàng.

DVNH : Dịch vụ ngân hàng.

Fintech : Công nghệ tài chính.

NHBL : Ngân hàng bán lẻ.

NHNN : Ngân hàng nhà nước.

NHPHT : Ngân hàng phát hành thẻ.

NHTM : Ngân hàng thương mại.

NHTMCP : Ngân hàng thương mại cổ phần.

NHTTT : Ngân hàng thanh toán thẻ.

NSNN : Ngân sách nhà nước.

POS : Máy thanh toán thẻ tự động.

TCKT : Tổ chức kinh tế.

TCTD : Tổ chức tín dụng.

TMCP : Thương mại cổ phần.

TMĐT : Thương mại điện tử.

TTKDTM : Thanh toán không dùng tiền mặt.

TTQT : Thanh toán quốc tế.

Vietcombank : Ngân hàng TMCP Ngoại Thương VN.

Vietcombank : Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam.

Vietinbank : Ngân hàng TMCP Công thương VN.

vi

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN......................................................................................................i

LỜI CÁM ƠN...........................................................................................................ii

TÓM TẮT ............................................................................................................... iii

ABSTRACT.............................................................................................................iv

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT..............................................................................v

MỤC LỤC................................................................................................................vi

DANH MỤC BẢNG................................................................................................ix

DANH MỤC HÌNH .................................................................................................x

MỞ ĐẦU....................................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài....................................................................................................1

2. Mục tiêu và câu hỏi nghiên cứu............................................................................4

2.1. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................4

2.2. Câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................4

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................................5

3.1. Giới hạn đối tượng nghiên cứu ....................................................................5

3.2. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.......................................................................5

4. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................5

5. Những đóng góp mới của luận văn.......................................................................6

6. Kết cấu của luận văn..............................................................................................7

CHƢƠNG 1 : TỔNG QUAN VỀ DỊCH VỤ THANH TOÁN KHÔNG

DÙNG TIỀN MẶT CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI....................................9

1.1 Tổng quan về dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt của ngân hàng thương

mại...............................................................................................................................9

1.1.1 Khái niệm thanh toán không dùng tiền mặt...............................................9

1.1.2 Đặc điểm của dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt...........................10

1.1.3 Vai trò của thanh toán không dùng tiền mặt............................................12

vii

1.1.4 Sự cần thiết của thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế thị

trường................................................................................................................15

1.1.5 Các hình thức của dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt của ngân hàng

thương mại ........................................................................................................16

1.2 Các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của dịch vụ thanh toán không dùng tiền

mặt của ngân hàng thương mại ...............................................................................19

1.2.1 Chỉ tiêu định tính .....................................................................................19

1.2.2 Chỉ tiêu định lượng ..................................................................................20

1.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt của ngân

hàng thương mại.......................................................................................................23

1.3.1 Nhân tố chủ quan .....................................................................................23

1.3.2 Nhân tố khách quan .................................................................................25

1.4 Tổng quan tình hình nghiên cứu về dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt29

CHƢƠNG 2 : THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG DỊCH VỤ THANH TOÁN

KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ

PHẦN NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM - CHI NHÁNH CẦN THƠ.............38

2.1 Tình hình hoạt động kinh doanh của Vietcombank Cần Thơ giai đoạn 2017 –

2019...........................................................................................................................38

2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Vietcombank Cần Thơ...............38

2.1.2 Mô hình tổ chức và chức năng hoạt động của Vietcombank Cần Thơ ...39

2.1.3 Tình hình hoạt động kinh doanh của Vietcombank Cần Thơ giai đoạn

2017-2019 .........................................................................................................42

Bảng 2.1: Thu nhập từ hoạt động kinh doanh giai đoạn 2017-2019.....................42

Bảng 2.2: Chi phí hoạt động kinh doanh giai đoạn 2017-2019 ............................44

Bảng 2.3: Lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh giai đoạn 2017-2019 ...................45

2.2 Thực trạng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại Cần Thơ ..................46

2.2.1 Thực trạng chung về dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại Cần Thơ46

viii

2.2.2 Thực trạng công nghệ cho phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền

mặt trong thanh toán nội địa .............................................................................49

2.2.3 Thực trạng các hệ thống truyền dẫn thanh toán.......................................51

2.3 Thực trạng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại Vietcombank Cần Thơ .53

2.3.1 Thực trạng phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại

Vietcombank Cần Thơ......................................................................................53

2.3.2 Đánh giá thực trạng phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại

Vietcombank Cần Thơ......................................................................................64

CHƢƠNG 3 : GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỊCH VỤ THANH TOÁN

KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG

VIỆT NAM - CHI NHÁNH CẦN THƠ...........................................................74

3.1 Định hướng phát triển của Vietcombank Cần Thơ giai đoạn 2020 - 2025 ....74

3.1.1 Định hướng phát triển chung ...................................................................74

3.1.2 Định hướng phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt .............75

3.2 Giải pháp phát triển dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại Vietcombank

Cần Thơ ....................................................................................................................76

3.2.1 Tổng hợp cơ sở đề xuất giải pháp............................................................76

3.2.2 Giải pháp về dịch vụ ................................................................................77

3.2.3 Giải pháp về cơ sở hạ tầng, công nghệ ....................................................78

3.2.4 Giải pháp về thông tin tuyên truyền.........................................................78

3.2.5 Giải pháp cụ thể đối với từng phương thức thanh toán không dùng tiền mặt79

3.2.6 Phát triển hoạt động quảng cáo, quảng bá cho hoạt động thanh toán

không dùng tiền mặt..........................................................................................82

3.3 Một số kiến nghị đối với Vietcombank............................................................83

KẾT LUẬN .............................................................................................................85

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................i