Phản ứng thị trường khi có thông tin ngân hàng nhà nước thay đổi tỷ giá hối đoái

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

KHÚC MINH TRIẾT

PHẢN ỨNG THỊ TRƯỜNG KHI CÓ THÔNG TIN NGÂN HÀNG

NHÀ NƯỚC THAY ĐỔI TỶ GIÁ HỐI ĐOÁI

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2017

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan rằng luận văn này “Phản ứng của thị trường khi có thông tin

ngân hàng nhà nước thay đổi tỷ giá hối đoái: Bằng chứng thực nghiệm trên thị

trường chứng khoán Việt Nam” là bài nghiên cứu của chính tôi.

Ngoại trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi cam

đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được công bố

hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.

Không có sản phẩm/ nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận văn

này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.

Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào tại các trường

đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.

TP. Hồ Chí Minh, Năm 2017

Khúc Minh Triết

ii

LỜI CẢM ƠN

Đầu tiên tôi xin gửi lời tri ân thiêng liêng đến hai đấng sinh thành. Ba và Mẹ luôn

là điểm tựa, là động lực để tôi phấn đấu.Ba và Mẹ cũng là người chia sẻ, động viên

cho tôi hoàn thành tốt luận văn này.

Tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến Thầy PGS. TS. NguyễnThuấn, từ lúc gặp Thầy

và được Thầy tận tình hướng dẫn, tôi đã học được rất nhiều từ Thầy, không chỉ là kiến

thức mà còn là những kỹ năng cần thiết trong công việc cũng như trong cuộc sống.

Trong quá trình thực hiện nghiên cứu, Thầy luôn theo dõi, nhắc nhở tôi nhằm hoàn

thành đúng tiến độ. Thêm vào đó, Thầy còn là một người rất tỉ mỉ, cẩn thận trong từng

câu, từng chữ, tôi đã học được từ Thầy kĩ năng viết văn mạch lạc và hệ thống. Chính

những điều đó đã giúp tôi hoàn thành luận văn này một cách chất lượng và đúng thời

hạn do trường quy định.

Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến Thầy PGS. TS. Nguyễn Minh Hà

(Trưởng phòng đào tạo trường Đại Học Mở TPHCM), Cô TS. Lê Thị Thanh Thu

(Trưởng khoa đào tạo sau đại họctrường Đại Học Mở TPHCM) và cô Trần Thị Việt

Hà (Chủ nhiệm lớp MFB7) đã tạo điều kiện cho tôi hoàn thành luận văn này.

Sau cùng, tôi cảm ơn tất cả các giảng viên của Khoa Sau Đại Học đã tận tình

truyền đạt những kiến thức cần thiết, cảm ơn tất cả các bạn lớp MFB7 đã đồng hành

cùng tôi trong suốt 2 năm học tập.

iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Với mẫu nghiên cứu là các doanh nghiệp phi tài chính niêm yết trên Sở Giao dịch

Chứng Khoán Thành phố Hồ Chí Minh (HOSE) từ tháng 01/2009 đến tháng 12/2015,

cùng với sự hỗ trợ của phương pháp nghiên cứu sự kiện trong tài chính. Kết quả

nghiên cứu đã chỉ ra rằng thị trường là có phản ứng nhưng phản ứng chậm (hiệu quả

dạng vừa) thông qua việc tồn tại LNBT tại ngày NHNN công bố thông tin thay đổi

TGHĐ và 2 ngày sau đó (ngày +2, và +3). Ngoài ra, kết quả nghiên cứu cũng cho thấy

trước khi thông tin thay đổi tỷ giá được công bố thì lợi nhuận bất thường và lợi nhuận

bất thường tích lũy là dương (ngày -1) và âm sau khi thông tin được công bố (ngày

+1). Kết quả này cho thấy có tồn tại hiện tượng rò rỉ thông tin thay đổi tỷ giá từ

NHNN hoặc nếu có thì các nhà đầu tư cũng không có phản ứng trước khi thông tin

được công bố và họ luôn thận trọng khi thực hiện giao dịch. Bên cạnh đó, kết quả

nghiên cứu cho thấy không tồn tại KLGDBT tại ngày NHNN công bố thông tin nhưng

KLGDBT lại có xu hướng tăng trong một giai đoạn sau ngày NHNN chính thức công

bố thông tin thay đổi TGHĐ nhưng lại không có ý nghĩa về mặt thống kê. Qua đó cho

thấy sự hoài nghi của nhà đầu tư về thông tin công bố và dường như họ có động thái

quan sát chờ đón hành động thật sự từ thị trường trước khi đưa ra quyết đinh.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng tiến hành xem xét các yếu tố vĩ mô tác động đến sự

biến động giá cổ phiếu tại các DNNY. Với mẫu dữ liệu là 18 doanh nghiệp niêm yết

trên HOSE trong thời gian từ 01/01/2010 đến 31/12/2015, cùng với sự hỗ trợ từ phần

mềm kinh tế lượng SPSS 22.0. Kết quả nghiên cứu cho thấy sự biến động giá cổ phiếu

trong nghiên cứu này chịu sự ảnh hưởng bởi các 3 yếu tố vĩ mô: (i) Tỷ giá USD/VND;

(ii) Giá vàng; và (iii) Tỷ lệ lạm phát. Điểm đặc biệt trong nghiên cứu này là đã chỉ ra

được yếu tố giá vàng là có tác động đến sự biến động giá cổ phiếu. Nghĩa là khi giá

vàng tăng thì đầu tư vào vàng là một kênh đầu tư hấp dẫn đối với nhiều nhà đầu tư. Và

khi đó, dòng tiền có sự dịch chuyển từ thị trường chứng khoán sang thị trường vàng

nên làm cho giá cổ phiếu trên thị trường giảm và ngược lại. Thêm vào đó, những gợi ý

hướng nghiên cứu tiếp theo sẽ làm bước đệm và khuyến khích các nhà nghiên cứu

quan tâm đến lĩnh vực nghiên cứu này, một lĩnh vực nghiên cứu có tính chất mới ở thị

trường chứng khoán Việt Nam, đang từng bước hình thành và hoàn thiện.

iv

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................................... .....i

LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................…ii

TÓM TẮT .................................................................................................................. ...iii

MỤC LỤC ................................................................................................................. ...iv

DANH MỤC HÌNH VẼ ............................................................................................. ..vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................................viii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................... ...ix

CHƯƠNG 1...................................................................................................................1

GIỚI THIỆU ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU.......................................................................1

1.1 Lý do nghiên cứu.................................................................................................1

1.2 Vấn đề nghiên cứu...............................................................................................3

1.3 Mục tiêu nghiên cứu............................................................................................3

1.4 Câu hỏi nghiên cứu..............................................................................................3

1.5 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.......................................................................4

1.6 Điểm mới của nghiên cứu ...................................................................................4

1.7 Kết cấu luận văn nghiên cứu ...............................................................................5

CHƯƠNG 2...................................................................................................................7

CƠ SỞ LÝ THUYẾT ...................................................................................................7

2.1 Định nghĩa ...........................................................................................................7

2.1.1 Ngân hàng Nhà nước và chức năng của Ngân hàng Nhà nước................7

2.1.2 Lợi nhuận bất thường & khối lượng giao dịch bất thường ......................7

2.1.2.1 Lợi nhuận bất thường....................................................................7

2.1.2.2 Khối lượng giao dịch bất thường ..................................................8

2.1.2.3 Mối quan hệ giữa lợi nhuận bất thường & khối lượng giao dịch

bất thường .....................................................................................9

2.1.3 Thị trường và phản ứng của thị trường ..................................................10

2.1.4 Tỷ giá hối đoái & thị trường chứng khoán.............................................11

v

2.1.4.1 Tỷ giá hối đoái.............................................................................11

2.1.4.2 Thị trường chứng khoán..............................................................12

2.1.4.3 Mối quan hệ giữa tỷ giá hối đoái & thị trường chứng khoán.....13

2.1.5 Thị trường ngoại hối & thị trường chứng khoán....................................14

2.1.5.1 Thị trường ngoại hối ...................................................................14

2.1.5.2 Mối quan hệ giữa thị trường ngoại hối & thị trường chứng

khoán ...........................................................................................15

2.2 Cơ sở lý thuyết...................................................................................................16

2.2.1 Lý thuyết thị trường hiệu quả (Efficient Market Hypothesis - EMH) ...16

2.2.2 Lý thuyết thông tin (Information Hypothesys – IH)..............................22

2.3 Tổng quan các nghiên cứu trước có liên quan về phản ứng của thị trường khi

ngân hàng nhà nước thay đổi tỷ giá hối đoái.....................................................23

2.3.1 Mối quan hệ đồng biến...........................................................................23

2.3.2 Không tồn tại mối quan hệ .....................................................................25

2.3.3 Mối quan hệ nghịch biến.......................................................................26

2.4 Tổng quan các nghiên cứu trước có liên quan về các yếu tố vĩ mô ảnh hưởng

đến sự biến động giá cổ phiếu tại các doanh nghiệp niêm yết..........................27

CHƯƠNG 3.................................................................................................................31

DỮ LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ....................................................31

3.1 Dữ liệu nghiên cứu ............................................................................................31

3.2 Phương pháp nghiên cứu...................................................................................32

3.2.1 Phản ứng của thị trường khi NHNN thay đổi tỷ giá hối đoái ...................32

3.2.2 Các yếu tố vĩ mô ảnh hưởng đến sự biến động giá cổ phiếu tại các

DNNY .......................................................................................................34

3.3 Giả thuyết nghiên cứu .......................................................................................35

3.4 Đo lường và kiểm định phản ứng của LNBT và khối lượng GDBT.................35

3.4.1 Đo lường và kiểm định phản ứng của LNBT.........................................35

3.4.1.1 Đo lường phản ứng của LNBT....................................................35

3.4.1.2 Kiểm định sự tồn tại của LNBT...................................................37

3.4.2 Đo lường & kiểm định phản ứng của khối lượng GDBT ......................39

vi

3.4.2.1 Đo lường phản ứng của khối lượng GDBT.................................39

3.4.2.2 Kiểm định sự tồn tại của khối lượng GDBT................................40

3.5 Đo lường các yếu tố ảnh hưởng đến sự biến động giá cổ phiếu ..........................40

CHƯƠNG 4.................................................................................................................42

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.........................................................................................42

4.1 Phản ứng của thị trường về giá chứng khoán ...................................................42

4.2 Phản ứng của thị trường về khối lượng giao dịch .............................................46

4.3 Các yếu tố vĩ mô ảnh hưởng đến sự biến động giá cổ phiếu.............................49

4.3.1 Thống kê mô tả.......................................................................................49

4.3.2 Kiểm định đa cộng tuyến .......................................................................50

4.3.3 Kết quả hồi quy ......................................................................................52

4.4 Thảo luận kết quả nghiên cứu ...........................................................................55

4.4.1 Lợi nhuận bất thường .............................................................................55

4.4.2 Khối lượng giao dịch bất thường ...........................................................55

4.4.3 Các yếu tố vĩ mô ảnh hưởng đến sự biến động giá cổ phiếu .................56

CHƯƠNG 5.................................................................................................................58

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................................58

5.1 Kết luận .............................................................................................................58

5.2 Khuyến nghị/ Hàm ý chính sách .......................................................................59

5.2.1 Chính phủ ...............................................................................................59

5.2.2 Ngân hàng Nhà nước..............................................................................60

5.2.3 Doanh nghiệp niêm yết ..........................................................................60

5.2.4 Nhà đầu tư ..............................................................................................61

5.3 Hạn chế và hướng nghiên cứu tiếp theo............................................................61

TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................62

PHỤLUC̣

Phụ lục 1 Doanh nghiệp thuộc mẫu nghiên cứu

Phụ lục 2 Kết quả hồi quy

vii

DANH MỤC HÌNH VẼ

Trang

Hình 4.1 Lợi nhuận bất thường trung bình của mẫu nghiên cứu.............................43

Hình 4.2 Lợi nhuận bất thường trung bình tích lũy cho toàn mẫu nghiên cứu........45

Hình 4.3 Khối lượng giao dịch bất thường trung bình.............................................47