Phân tích rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu: Luận văn thạc sĩ tài chính ngân hàng / Nguyễn Thị Diễm Châu; Lê Thị Mận người hướng dẫn khoa học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ DIỄM CHÂU

PHÂN TÍCH RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT

ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP. HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ DIỄM CHÂU

PHÂN TÍCH RỦI RO TÍN DỤNG TRONG

HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN HÀNG

THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng

Mã số: 8 34 02 01

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS., TS. LÊ THỊ MẬN

TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn này chƣa từng đƣợc trình nộp để lấy học vị thạc sĩ

tại bất cứ một trƣờng đại học nào. Luận văn này là công trình nghiên cứu riêng của

tác giả, kết quả nghiên cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã đƣợc

công bố trƣớc đây hoặc các nội dung do ngƣời khác thực hiện ngoại trừ các trích

dẫn đƣợc dẫn nguồn đầy đủ trong luận văn

TP.Hồ Chí Minh, ngày ….. tháng 09 năm 2019

Tác giả

ii

LỜI CẢM ƠN

Luận văn đƣợc hoàn thành tại trƣờng Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí

Minh. Để hoàn thành đƣợc luận văn tốt nghiệp này, học viên Nguyễn Thị Diễm

Châu xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến Quý Thầy cô trƣờng Đại học Ngân

hàng thành phố Hồ Chí Minh đã tận tình giảng dạy, truyền đạt những kiến thức quý

báu về chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng trong suốt quá trình học viên học tập

tại trƣờng. Đặc biệt, học viên xin gửi lời biết ơn sâu sắc nhất đến cô PGS. TS Lê

Thị Mận đã nhiệt tình hƣớng dẫn, động viên, tạo mọi điều kiện để học viên hoàn

thành luận văn.

Tôi xin gửi lời cảm ơn đến đồng nghiệp, bạn bè đã động viên hỗ trợ tôi hoàn

thiện luận văn này.

iii

TÓM TẮT LUẬN VĂN

Rủi ro tín dụng luôn là vấn đề quan tâm hàng đầu của các ngân hàng thƣơng

mại Việt Nam nói chung và ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Á Châu nói riêng.

Trong thời gian qua ACB tích cực thực hiện các biện pháp nhƣ xây dựng chính sách

tín dụng, đầu tƣ công nghệ trong cách thức điều hành hoạt động kinh doanh của

ngân hàng để giảm thiểu những rủi ro do hoạt động tín dụng mang lại.

Để tìm ra giải pháp hạn chế RRTD tại ACB, luận văn đã tổng hợp những lý

luận, nghiên cứu trƣớc đây về RRTD tại NHTM; cách thức nhận biết RRTD; các

công cụ đo lƣờng; biện pháp hạn chế RRTD tại NHTM. Thông qua phân tích thực

trạng hoạt động tín dụng, RRTD, các biện pháp đang áp dụng để hạn chế RRTD của

ACB giai đoạn 2016 – 2018, định hƣớng phát triển của ACB trong giai đoạn sắp

tới. Từ đó luận văn tìm ra các thành tựu và hạn chế trong công tác kiểm soát, giảm

thiểu RRTD, nguyên nhân chủ yếu gây ra RRTD tại ACB và đƣa ra các giải pháp

phù hợp nhằm hạn chế RRTD tại ACB trong thời gian sắp tới.

iv

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG, HÌNH VẼ

LỜI MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.................................................................................1

2. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI.................................................................2

3. MỤC TIÊU CỦA ĐỀ TÀI.............................................................................2

4. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU.............................................................................3

5. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU ..............................................3

6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................................4

7. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .........................................................................4

8. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI ...........................................................................5

9. TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU...........................................6

10. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN .......................................................................10

CHƢƠNG 1..............................................................................................................11

CỞ SỞ LÝ LUẬN VỀ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG KINH

DOANH NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI..............................................................11

1.1. RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NGÂN

HÀNG THƢƠNG MẠI.........................................................................................11

1.1.1. Hoạt động cấp tín dụng của ngân hàng thƣơng mại ....................................11

1.1.1.1. Cho vay .................................................................................................11

1.1.1.2. Bảo lãnh ................................................................................................11

1.1.1.3. Bao thanh toán.......................................................................................11

1.1.1.4. Chiết khấu .............................................................................................12

1.1.1.5. Cho thuê tài chính .................................................................................12

1.1.2. Rủi ro tín dụng trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thƣơng mại ...12

1.1.2.1.Khái niệm rủi ro tín dụng.......................................................................12

1.1.2.2. Đặc điểm và dấu hiệu nhận biết rủi ro tín dụng....................................13

1.1.2.3. Phân loại rủi ro tín dụng........................................................................16

v

1.1.2.4. Các chỉ tiêu đo lƣờng rủi ro tín dụng ....................................................19

1.1.2.5. Các mô hình đánh giá rủi ro tín dụng....................................................23

1.1.2.6. Các nguyên tắc quản lý rủi ro tín dụng theo hiệp ƣớc Basel ................26

1.2. HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH

CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI...................................................................28

1.2.1. Sự cần thiết phải hạn chế rủi ro tín dụng ....................................................28

1.2.2. Ảnh hƣởng tiêu cực của rủi ro tín dụng......................................................29

1.2.2.1. Đối với ngân hàng thƣơng mại..............................................................29

1.2.2.3. Đối với nền kinh tế................................................................................30

1.2.3. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng .........................................................31

1.2.3.1.Nguyên nhân khách quan .......................................................................31

1.2.3.2.Nguyên nhân từ ngân hàng ....................................................................32

1.3.1 Kinh nghiệm về hạn chế rủi ro tín dụng ở một số ngân hàng thƣơng mại

trong nƣớc .................................................................................................................35

1.3.1.1. Kinh nghiệm của Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Đầu tƣ và Phát triển

Việt Nam ...................................................................................................................35

1.3.1.2. Kinh nghiệm của Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Ngoại thƣơng Việt

Nam...........................................................................................................................37

KẾT LUẬN CHƢƠNG 1..........................................................................................41

CHƢƠNG 2..............................................................................................................42

THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH

CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU................................42

2.1. GIỚI THIỆU VỀ NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU...42

2.1.1. Lịch sử hình thành....................................................................................42

2.1.2. Cơ cấu tổ chức.........................................................................................43

2.1.3. Kết quả kinh doanh của Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Á Châu giai

đoạn 2016 – 2018 ......................................................................................................45

2.1.3.1. Phân tích tình hình huy động vốn của Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Á

Châu giai đoạn 2016 – 2018......................................................................................45

vi

2.1.3.2.Phân tích tình hình cho vay tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Á Châu

giai đoạn 2016 – 2018 ...............................................................................................46

2.1.3.3. Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ

phần Á Châu giai đoạn 2016 – 2018.........................................................................47

2.2. THỰC TRẠNG RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI

CỔ PHẦN Á CHÂU..............................................................................................48

2.2.1. Hoạt động tín dụng và rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần

Á Châu giai đoạn 2016-2018 ....................................................................................48

2.2.1.1. Phân tích thực trạng hoạt động tín dụng của của Ngân hàng Thƣơng

mại Cổ phần Á Châu giai đoạn 2016 – 2018 ............................................................48

2.2.1.2. Phân tích thực trạng rủi ro tín dụng của Ngân hàng Thƣơng mại Cổ

phần Á Châu giai đoạn 2016 – 2018.........................................................................53

2.2.2.Rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần Á Châu.....................56

2.2.2.1.Quy trình tín dụng và chính sách tín dụng................................................56

2.3.ĐÁNH GIÁ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ

PHẦN Á CHÂU ....................................................................................................60

2.3.1. Kết quả đạt đƣợc.........................................................................................60

2.3.1.1.Chính sách tín dụng và quy trình tín dụng.............................................60

2.3.1.4.Ứng dụng công nghệ thông tin trong quá trình kiểm soát rủi ro tín dụng

...................................................................................................................................62

2.3.2. Hạn chế trong công tác kiểm soát rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thƣơng

mại Cổ phần Á Châu .................................................................................................63

2.3.2.1.Quy trình tín dụng còn tiềm ẩn rủi ro .......................................................63

2.3.2.2.Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ phụ thuộc nhiều vào thông tin từ

khách hàng.................................................................................................................64

2.3.3. Nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần

Á Châu.......................................................................................................................65

2.3.3.1.Nguyên nhân khách quan .......................................................................65

2.3.3.2.Nguyên nhân chủ quan...........................................................................67

vii

KẾT LUẬN CHƢƠNG 2..........................................................................................70

CHƢƠNG 3..............................................................................................................71

GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG KINH

DOANH TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU .................71

3.1. ĐỊNH HƢỚNG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ

PHẦN Á CHÂU ĐẾN 2025 ..................................................................................71

3.1.1. Định hƣớng chung .......................................................................................71

3.1.2. Định hƣớng hạn chế rủi ro tín dụng............................................................72

3.2 GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG

MẠI CỔ PHẦN Á CHÂU.....................................................................................73

3.2.1. Nhóm giải pháp nghiệp vụ..........................................................................73

3.2.1.1. Nâng cao chất lƣợng thẩm định tài sản đảm bảo ..................................73

3.2.1.2. Biện pháp bảo đảm tín dụng .................................................................74

3.2.1.3. Giảm thiểu rủi ro từ phía khách hàng....................................................74

3.2.1.4. Tăng cƣờng công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ ..................................75

3.2.1.5. Tuân thủ quy định phân loại nợ và trích lập dự phòng .........................76

3.2.1.6. Chính sách lãi suất ................................................................................76

3.2.1.7. Tăng cƣờng công tác xử lý thu hồi nợ có vấn đề ..................................76

3.2.2. Nhóm giải pháp hỗ trợ ................................................................................77

3.2.2.1. Nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực....................................................77

3.2.2.2. Hoàn thiện hệ thống thông tin tín dụng.................................................78

3.2.2.3. Phát triển, ứng dụng công nghệ khoa học tiên tiến vào các nghiệp vụ

ngân hàng tạo nên nhiều tiện ích mới .......................................................................78

3.2.2.4. Đảm bảo an toàn cơ sở dữ liệu ngân hàng ............................................79

3.2.2.5. Giải pháp khác.......................................................................................79

3.3. KIẾN NGHỊ VỚI NGÂN HÀNG NHÀ NƢỚC VIỆT NAM........................80

3.3.1. Điều hành chính sách tiền tệ hiệu quả ........................................................80

3.3.2. Tăng cƣờng vai trò của Cơ quan Thanh tra Giám sát Ngân hàng ..............80

3.3.3. Nâng cao chất lƣợng hoạt động của trung tâm thông tin tín dụng .............82

viii

KẾT LUẬN CHƢƠNG 3..........................................................................................83

KẾT LUẬN CHUNG................................................................................................84

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC