Phân tích rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần đại chúng Việt Nam chi nhánh Quảng Ninh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

VŨ MẠNH CHIẾN

PHÂN TÍCH RỦI RO TÍN DỤNG

TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẠI CHÚNG VIỆT NAM

CHI NHÁNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế

THÁI NGUYÊN - 2015

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

VŨ MẠNH CHIẾN

PHÂN TÍCH RỦI RO TÍN DỤNG

TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẠI CHÚNG VIỆT NAM

CHI NHÁNH QUẢNG NINH

Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ GẤM

THÁI NGUYÊN - 2015

i

Tôi xin cam đoan bản luận văn này là công trình nghiên cứu của bản thân

mình đƣợc thực hiện dựa trên cơ sở lý thuyết kết hợp với thực tiễn thông qua quá

trình nghiên cứu khảo sát dƣới sự dẫn dắt khoa học của PGS.TS Nguyễn Thị Gấm.

Các số liệu và kết quả sử dụng trong luận văn này là trung thực đƣợc

trích dẫn nguồn gốc rõ ràng, các giải pháp đƣa ra xuất phát từ thực tế và kinh

nghiệm công tác của bản thân. Các kết quả nghiên cứu trong luận văn chƣa

từng đƣợc tác giả công bố dƣới bất kỳ hình thức nào.

Tác giả luận văn

Vũ Mạnh Chiến

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình nghiên cứu làm luận văn, tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ,

ủng hộ của giáo viên hƣớng dẫn, các đồng nghiệp, bạn bè và gia đình đã tạo điều

kiện để tôi có thể hoàn thiện luận văn này.

Trƣớc tiên, tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Thị Gấm giáo

viên hƣớng dẫn đã giúp tôi có phƣơng pháp nghiên cứu đúng đắn, nhìn nhận vấn

đề một cách khoa học, lôgíc, qua đó đã giúp cho đề tài của tôi có ý nghĩa thực

tiễn và có tính khả thi.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Ngân hàng TMCP đại

chúng Việt Nam - Chi nhánh Quảng Ninh, các cán bộ ngân hàng, các khách

hàng đã góp ý và tạo điều kiện, giúp tôi nắm bắt đƣợc thực trạng, cũng nhƣ

những cơ hội và thách thức, để từ đó tìm ra và phân tích nguyên nhân yếu kém,

đồng thời đƣa ra những giải pháp cho Ngân hàng TMCP đại chúng Việt Nam￾Chi nhánh Quảng Ninh để tôi có thể hoàn thành luận văn.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn sự ủng hộ, giúp đỡ của gia đình và

bạn bè để tôi hoàn thành luận văn.

Tôi xin trân trọng cảm ơn!

Thái Nguyên, ngày tháng 4 năm 2015

Tác giả

Vũ Mạnh Chiến

iii

MỤC LỤC

AN .............................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN....................................................................................................ii

MỤC LỤC........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ............................................................. vii

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................viii

DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ.............................................................. ix

MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu................................................................. 2

4. Đóng góp của đề tài....................................................................................... 2

5. Kết cấu của luận văn ..................................................................................... 4

Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỀN VỀ RỦI RO TÍN

DỤNG TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI................................................. 5

1.1. Tổng quan rủi ro tín dụng ngân hàng......................................................... 5

1.1.1. Tín dụng ngân hàng................................................................................. 5

1.1.2. Rủi ro tín dụng ngân hàng....................................................................... 7

1.2. Các chỉ tiêu đo lƣờng rủi ro tín dụng ....................................................... 15

1.3. Các nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng ................................................ 20

1.3.1. Nguyên nhân khách quan...................................................................... 20

1.3.2. Nguyên nhân chủ quan.......................................................................... 23

1.3.3. Nguyên nhân do năng lực quản trị ngân hàng ...................................... 25

1.4. Các biện pháp nhằm phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng................... 26

1.4.1. Xây dựng chính sách tín dụng hợp lý kết hợp hài hoà giữa mục tiêu

mở rộng nâng cao chất lƣợng tín dụng ........................................................... 26

1.4.2. Hoàn thiện kỹ thuật thẩm định các nhu cầu tín dụng............................ 27

iv

1.4.3. Thực hiện một cách khoa học và đồng bộ quy trình cho vay ............... 28

1.4.4. Tham gia bảo hiểm tín dụng ................................................................. 28

1.4.5. Phân tán, chia sẻ rủi ro tín dụng............................................................ 29

1.4.6. Tăng cƣờng hiệu quả hoạt động của trung tâm thông tin tín dụng........... 29

1.4.7. Tăng cƣờng số lƣợng và chất lƣợng cán bộ tín dụng............................ 30

1.4.8. Phân tán rủi ro thông qua thị trƣờng bán nợ và các hợp đồng tín

dụng phái sinh ................................................................................................. 31

1.4.9. Xử lý nợ có hiệu quả ............................................................................. 34

1.5. Kinh nghiệm về quản lý rủi ro tín dụng trong và ngoài nƣớc.................. 36

1.5.1. Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng ở nƣớc ngoài............................... 36

1.5.2. Kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng ở Việt Nam................................. 40

Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................. 44

2.1. Câu hỏi nghiên cứu .................................................................................. 44

2.2. Phƣơng pháp nghiên cứu.......................................................................... 44

2.2.1. Phƣơng pháp thu thập thông tin ............................................................ 44

2.2.2. Phƣơng pháp phân tích.......................................................................... 44

2.3. Chỉ tiêu phân tích ..................................................................................... 46

2.3.1. Chỉ tiêu định tính................................................................................... 46

2.3.2. Các chỉ tiêu đo lƣờng rủi ro tín dụng .................................................... 47

Chƣơng 3: PHÂN TÍCH RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG

TMCP ĐẠI CHÚNG VIỆT NAM -CHI NHÁNH QUẢNG NINH.......... 49

3.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam - CN Quảng Ninh... 49

3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Đại chúng

Việt Nam - CN Quảng Ninh............................................................................ 49

3.1.2. Mô hình tổ chức và chức năng, nhiệm vụ của Ngân hàng TMCP

Đại chúng Việt Nam - CN Quảng Ninh.......................................................... 49

3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh của Ngân hàng TMCP Đại chúng

Việt Nam - CN Quảng Ninh trong thời gian qua............................................ 58

v

3.2. Phân tích thực trạng rủi ro tín dụng của Ngân hàng TMCP Đại chúng

Việt Nam - CN Quảng Ninh............................................................................ 61

3.2.1. Phân tích tình hình hoạt động tín dụng và đánh giá hiệu quả hoạt động

tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt Nam - CN Quảng Ninh............ 61

3.2.2. Phân tích thực trạng rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đại

chúng Việt Nam - CN Quảng Ninh................................................................. 77

3.2.3. Phân tích các chỉ tiêu về rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đại

chúng Việt Nam - CN Quảng Ninh................................................................. 86

3.3. Những nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP

Đại chúng Việt Nam - CN Quảng Ninh.......................................................... 93

3.3.1. Nguyên nhân chủ quan.......................................................................... 93

3.3.2. Nguyên nhân khách quan...................................................................... 95

3.4. Các biện pháp PVcomBank đã và đang thực hiện để phòng ngừa rủi

ro tín dụng tại chi nhánh.................................................................................. 97

3.5. Đánh giá chung về rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đại chúng

Việt Nam - CN Quảng Ninh.......................................................................... 101

3.5.1. Những kết quả đạt đƣợc ...................................................................... 101

3.5.2. Những hạn chế và nguyên nhân.......................................................... 102

Chƣơng 4: GIẢI PHÁP NHẰM PHÒNG NGỪA VÀ HẠN CHẾ RỦI

RO TẠI NGÂN HÀNG TMCP ĐẠI CHÚNG VIỆT NAM CHI

NHÁNH QUẢNG NINH............................................................................. 105

4.1. Định hƣớng phát triển tín dụng của Ngân hàng TMCP Đại chúng Việt

Nam - CN Quảng Ninh ................................................................................. 105

4.2. Giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng tại Ngân hàng

TMCP Đại Chúng Việt Nam – Chi nhánh Quảng Ninh ............................... 106

4.2.1.Nâng cao chất lƣợng tín dụng .............................................................. 106

4.2.2. Xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tín dụng có trình độ chuyên

môn và đạo đức nghề nghiệp ........................................................................ 109

vi

4.2.3. Thành lập Phòng Quản lý rủi ro tín dụng .......................................... 110

4.2.4. Mở rộng đầu tƣ có chọn lọc ................................................................ 111

4.2.5. Phân tích khách hàng thƣờng xuyên và chủ động .............................. 112

4.2.6. Thực hiện sàng lọc khách hàng trƣớc khi cho vay và xây dựng mối

quan hệ lâu dài với khách hàng..................................................................... 113

4.2.7. Hoàn thiện hệ thống thông tin tín dụng .............................................. 114

4.3. Kiến nghị................................................................................................ 116

4.3.1. Kiến nghị với Nhà nƣớc...................................................................... 116

4.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng nhà nƣớc .................................................... 117

4.3.3. Kiến nghị với Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam..................... 119

KẾT LUẬN.................................................................................................. 121

TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 122

vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CN : Chi nhánh

NH : Ngân hàng

NN : Nhà nƣớc

CBTD : Cán bộ tín dụng

HĐQT : Hội đồng quản trị

NHNN : Ngân hàng nhà nƣớc

NHTM : Ngân hàng thƣơng mại

RRTD : Rủi ro tín dụng

TCTD : Tổ chức tín dụng

TMCP : Thƣơng mại cổ phần

TTTD : Trung tâm tín dụng

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1: Số liệu thống kê nhân sự tại Chi nhánh Quảng Ninh năm 2014 .... 55

Bảng 3.2: Kết quả hoạt động kinh doanh của PVcomBank Quảng Ninh

năm 2014......................................................................................... 58

Bảng 3.3: Tình hình hoạt động tín dụng của PVcomBank năm 2014 ............ 62

Bảng 3.4: Doanh số cho vay của PVcomBank Quảng Ninh năm 2014 theo

thời hạn............................................................................................ 64

Bảng 3.5: Doanh số cho vay theo ngành nghề PVcomBank Quảng Ninh

năm 2014......................................................................................... 65

Bảng 3.6: Doanh số thu nợ của PVcomBank Quảng Ninh năm 2014 theo

thời hạn............................................................................................ 68

Bảng 3.7: Doanh số thu nợ theo ngành nghề tại PVcomBank Quảng Ninh

năm 2014......................................................................................... 70

Bảng 3.8: Tình hình dƣ nợ theo thời hạn tại PVcomBank năm 2014............. 73

Bảng 3.9: Tình hình dƣ nợ theo ngành nghề tại PVcomBank năm 2014 ....... 75

Bảng 3.10: Tình hình phân loại nợ của PVcomBank Quảng Ninh năm 2014.......78

Bảng 3.11: Tình hình nợ quá hạn theo thời hạn tại PVcomBank Quảng

Ninh năm 2014................................................................................ 81

Bảng 3.12: Tình hình nợ quá hạn theo ngành tại PVcomBank năm 2014 ..... 83

Bảng 3.13: Hệ số rủi ro tín dụng của PVcomBank Quảng Ninh năm 2014 ... 87

Bảng 3.14: Nợ xấu trên dự phòng rủi ro tín dụng........................................... 88

Bảng 3.15: Tổng dƣ nợ trên vốn huy động ..................................................... 89

Bảng 3.16: Hệ số thu nợ.................................................................................. 90

Bảng 3.17: Vòng quay vốn tín dụng ............................................................... 92

Bảng 3.18: Thời gian thu hồi nợ bình quân .................................................... 92

ix

DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ

Hình 3.1: Cơ cấu tổ chức của PVcomBank Quảng Ninh................................ 50

Biểu đồ 3.1: Biểu đồ số liệu phần trăm về độ tuổi nhân sự............................ 56

Biểu đồ 3.2: Biểu đồ số liệu phần trăm về kinh nghiệm làm việc .................. 56

Biểu đồ 3.3: Biểu đồ phần trăm về trình độ nhân sự tại chi nhánh................. 57

Biểu đồ 3.4: Kết quả hoạt động kinh doanh của PVcomBank Quảng Ninh

năm 2014......................................................................................... 59

Biểu đồ 3.5:Tình hình hoạt động tín dụng của PVcomBank năm 2014 ......... 62

Biểu đồ 3.6: Doanh số cho vay của PVcomBank Quảng Ninh năm 2014

theo thời hạn.................................................................................... 64

Biểu đồ 3.7: Doanh số cho vay theo ngành nghề PVcomBank Quảng Ninh

năm 2014......................................................................................... 66

Biểu đồ 3.8: Doanh số thu nợ của PVcomBank Quảng Ninh năm 2014

theo thời hạn.................................................................................... 68

Biểu đồ 3.9: Doanh số thu nợ theo ngành nghề tại PVcomBank Quảng

Ninh năm 2014................................................................................ 70

Biểu đồ 3.10: Tình hình dƣ nợ theo thời hạn tại PVcomBank năm 2014 ...... 73

Biểu đồ 3.11:Tình hình dƣ nợ theo ngành nghề tại PVcomBank năm 2014.. 75

Biểu đồ 3.12: Tình hình nợ quá hạn của PVcomBank Quảng Ninh năm 2014.... 78

Biểu đồ 3.13: Tình hình nợ quá hạn theo thời hạn tại PVcomBank Quảng

Ninh năm 2014................................................................................ 81

Biểu đồ 3.14: Tình hình nợ quá hạn theo ngành tại PVcomBank năm 2014 . 84

Biểu đồ 3.15: Hệ số rủi ro tín dụng của PVcomBank Quảng Ninh năm 2014...........87

Biểu đồ 3.16: Nợ xấu trên dự phòng rủi ro tín dụng....................................... 88

Biểu đồ 3.17: Tổng dƣ nợ trên vốn huy động................................................. 89

Biểu đồ 3.18: Hệ số thu nợ.............................................................................. 91

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Hiện nay, nền kinh tế nƣớc ta đang theo xu hƣớng tự do hóa, toàn cầu

hóa và quốc tế hóa các luồng tài chính. Đồng thời, việc gia nhập WTO đã làm

thay đổi căn bản hệ thống ngân hàng. Hoạt động kinh doanh của các ngân

hàng trở nên phức tạp hơn và có nhiều áp lực cạnh tranh hơn, do đó mức độ

rủi ro cũng ngày càng tăng lên. Các ngân hàng muốn có lợi nhuận đồng nghĩa

với việc chấp nhận những rủi ro, rủi ro luôn song hành cùng với tất cả các

nghiệp vụ của ngân hàng.

Trong các hoạt động kinh doanh của ngân hàng hiện nay, đặc biệt là ở

Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam - Chi nhánh Quảng Ninh thì hoạt động

tín dụng luôn là hoạt động kinh doanh chính và mang lại nguồn thu nhập chiếm

tỷ trọng rất lớn trong tổng thu nhập. Là một chi nhánh mới thành lập Ngân hàng

TMCP Đại Chúng Việt Nam - CN Quảng Ninh đã và đang từng bƣớc khắc phục

những khó khăn để vƣơn lên, mở rộng quy mô hoạt động của mình đồng thời đa

dạng hóa các hoạt động tín dụng nhằm đáp ứng nhanh chóng, kịp thời và đầy đủ

nhu cầu về vốn của nền kinh tế trên cơ sở đảm bảo an toàn và hiệu quả. Tuy

nhiên, điều này cũng góp phần làm tăng rủi ro trong kinh doanh của ngân hàng,

nhất là rủi ro tín dụng. Vì vậy, việc phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng luôn là

yêu cầu cấp thiết đối Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam - CN Quảng Ninh.

Nhận thức đƣợc vấn đề trên, việc phân tích rủi ro tín dụng của Ngân

hàng TMCP Đại chúng Việt Nam - CN Quảng Ninh và đƣa ra những giải

pháp nhằm hạn chế rủi ro tín dụng của ngân hàng trong thời gian tới là hết sức

cấp thiết. Với lý do đó, tôi đã lựa chọn nghiên cứu đề tài: “Phân tích rủi ro

tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam - Chi nhánh Quảng

Ninh” làm đề tài nghiên cứu trong Luận văn với hy vọng góp một phần nhỏ

trong công tác hoạch định chiến lƣợc phát triển của đơn vị.

2

2. Mục tiêu nghiên cứu

Mục tiêu chung: Nghiên cứu phân tích rủi ro tín dụng tại Ngân hàng

TMCP Đại Chúng Việt Nam – Chi nhánh Quảng Ninh, góp phần nâng cao

hiệu quả kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh của ngân hàng trên địa

bàn tỉnh.

Mục tiêu cụ thể:

- Góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về rủi ro tín dụng ngân

hàng tại các ngân hàng thƣơng mại.

- Phân tích và đánh giá thực trạng rủi ro tín dụng; xác định các yếu tố

ảnh hƣởng tới rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam -Chi

nhánh Quảng Ninh.

- Đề xuất một số biện pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng của

Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam - CN Quảng Ninh

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu:

Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là phân tích rủi ro tín dụng tại Ngân

hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam - CN Quảng Ninh.

Phạm vi nghiên cứu:

- Phạm vi về không gian: Tại Ngân hàng TMCP Đại Chúng Việt Nam

- CN Quảng Ninh.

- Phạm vi về thời gian: Các số liệu nghiên cứu trong năm 2014.

- Phạm vi về nội dung: đề tài tập trung phân tích thực trạng rủi ro tín

dụng tại Ngân hàng TMCP Đại chúng chi nhánh Quảng Ninh và đề xuất một

số các giải nhằm hạn chế và phòng ngừa rủi ro tín dụng tại ngân hàng.

4. Đóng góp của đề tài

Luận văn đã có những khám phá mới và có những đóng góp nhƣ sau:

- Những kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần hệ thống hóa những

vấn đề mang tính lý luận về phân tích rủi ro tín dụng ngân hàng.