Phản biện xã hội trong quản lý sự phát triển xã hội ở Việt Nam hiện nay

32 X a \)o\ i)oc tftuc ngi)iem xa hoi hoc so 3 (HD, 2010

PHAN BIEN XA HO I TRONG QUAN LY SU" PHAT TRIEN

XA HOI d VIET NAM HIEN NAY

DO VAN QUAN*

1. Ve kha i niem Pha n bien xa hoi

Phong trao Khai sang d Chau Au the ky XVII - XVIII da san sinh ra thuat ngfl

va sfl the hien cua khai niem phan bien xa hpi (social discourse). Dieu nay dfldc the

hien qua phat bieu cua triet gia ngfldi Phap - Voltaire, the ky thfl XVIII: "Toi cd the

khong ddng y nhflng dieu anh ndi nhflng toi cd the chet de bao ve quyen anh dfldc ndi

nhflng dieu dd" (...). Quyen dfldc ndi theo ngdn ngfl cua khoa hpc hien dai chinh la

phan bien xa hpi - mpt trong nhflng quyen can ban cua con ngfldi dfldc xay dflng tren

cd sd quyen tfl do ngdn luan. Nd vfla la dieu kien, vfla la muc tieu cln hfldng den

trong qua trinh phat trien cua cac qud'c gia, dan tpc. *

Theo tac gia Pham Xuan Nam, cd 5 md hinh phat trien xau - nghieh ly cua sfl

phat trien xa hpi ma nhieu nfldc tren the gidi dang phii dd'i mat. Dd la: tang trfldng

kinh te nhanh nhflng tien bp va cdng blng xa hdi lai thap; tang trfldng kinh te nhflng

din den sfl tan lui cua ndng nghiep va ndng thdn; tang trfldng kinh te nhanh, nhflng

mflc dp dan chu hoa cdn thap; tang trfldng kinh te nhflng van hoa, dao dfle suy ddi;

tang trfldng kinh te nhflng moi trfldng suy thoai, sfl can blng mdi trfldng sinh thai bi

pha vd (Pham Xuan Nam; 2008, tr 10). Tac gia cung cho ring: trong thdi dai ngay nay,

sfl bung nd cua cuoc each mang khoa hpc - cdng nghe, sfl hinh thanh xa hpi thdng tin

va kinh te tri thflc, sfl phat trien manh me cua xu the toan clu hda,... da dat ra nhieu

thdi cd phat trien Idn dan xen vdi nhflng thach thflc trong qua trinh phat trien xa hoi

va quan ly phat trien xa hpi. Dieu nay ddi hdi cac qud'c gia, dan tpc tren the gidi phai

tinh tao, trfldc mdi bfldc di cua minh. Neu xfl ly dung, vfldt qua dfldc thach thflc thi se

tao ra thdi cd mdi. Mat khac, neu bd Id, danh mat thdi cd thi sfl tut hau car.g trim

trpng hdn. Bdi vay, phat trien xa hpi va quan ly phat trien xa hpi trong thdi hien dai

ddi hdi rat cao ve nang Iflc, tri tue, ban linh cua chu the lanh dao va cln phai dfldc dan

dlt bdi tri thflc khoa hpc (Dinh Xuan Ly; 2009). Trfldc yeu clu nay, gin day d nfldc ta

xuat hien kha nhieu de tai khoa hpc tap trung nghien cflu chu de phat trien xa hpi va

quan ly phat trien xa hpi'. Bai viet nay tim hieu van de phan bien xa hpi trong quan ly

phat trien xa hpi theo hfldng tiep can lien nganh xa hpi hpc va chinh tri hpc.

Ths. Vien Xd hdi hgc, Hgc vien Chinh tri - Hdnh chinh Qud'c gia Hd Chi Minh.

Chi tfnh rieng Chfldng trinh KH&CN cap Nha nfldc: "Phat trien xa hpi va quan ly phat trien xa hpi

trong tien trinh doi mdi d Viet Nam" (KX.02/06-10) da co 23 de tai dpc lap cap Nha nfldc; Chfldng

trinh de tai cap Bp nam 2009 - 2010 cua Vien Xa hpi hpc, Vien Khoa hpc Xa hpi Viet Nam cung trien

khai 5 de tai theo hfldng nghien cflu nay.