Ổn định tâm lý nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam

TAI CHINH DOANH NGHIEP So 4(69). 2009~)

•1 ."I -firir«''0 .qx)i

ON OjNH TfiM LY NHfl OflU TCT C6 NHfIN

Tren thi trirong chung khoan Viet Nam

•! n ^iiyi M ijii;, ' 1 •

Ths. Huynh Thj Hu>ang Thao

7fir khi thdnh lap, mdc dii con non tre nhung thi tru&ng chirng khodn (TTCK) ViptNam co toe

dp phdt triin khd cao vd biin dpng khong ngirng, so luang tdi khodn cda nhd ddu tu hipn nay

dgt khodng 400.000 tdi khodn. Trong do chd yeu Id tdi khodn cua nhd ddu tu cd nhan, so

lugmg tdi khodn cda nhd ddu tu nu&c ngodi (DTNN) dgt 11.750 vd nhd ddu tu co to chiirc co khodng

874 tdi khodn. Nhung theo nhgn dinh cua mpt so chuyen gia, viec ddu tu cua cdc nhd dau tucd nhan

chdyiu dua theo cdm tinh vd mang tinh bay ddn, ddy cdng Id nguyen nhdn chinh dan den rdi ro

khong chi cho chinh cdc nhd ddu tumd con dnh hu&ng chung den todn thi tru&ng.

Tam ly dau tuchihig khoan

Tdm ly hieu theo gdc do ciia

mgt nhd dau tu cd nhan Id nhQng

suy nghT, thdi do, tinh cdm trudc

vd sau khi dua ra mgt quylt djnh

cho nhQng hdnh vi nhim myc

dich tim kiem Igi nhuan tir hoat

dgng dau tu ddng vdn cua ban

than minh. Cd nhilu dang tam ly

vd sau day la mgt sd dang tam ly

thudng gdp ciia cdc nhd diu tu cd

C) Dgi HQC Ton Due Thdng

nhdn tren

TTCK.

Thir nhat,

tdm ly tir tin.

Tdm ly ty tin

tao cho nhd

dau tu manh

dan vdo quylt

djnh dau tu

ciia minh.

Tdm ly ty tin

d moi nhd diu

t u g i li p

TTCK phdt

trien, bdi ed

ty tin thi mdi

dam tham gia diu tu chimg

khodn. Song song vdi viec xem

tdm ly ty tin la dgng lyc phdt

triln thi trudng cung cin phai dl

cap din mat chua tdt nlu nhd diu

tu qua ty tin md gay nen nhung

sai lim dang tile. Thyc tl da

chung minh rdng nhung nhd diu

tu qud ty tin thudng giao djch

nhilu hon nhung nha diu tu

khdc. Sy qua ty tin lam tdng cdc

boat dgng giao djch bdi nd thi

hien viec nhd ddu tu da sdn sang

ve quan diem ciia minh, khong

can tham khdo them quan diem

cua nhung nhd dau tu khac.

Nhung nhd diu tu qud ty tin

nhilu khi hieu sai gid trj thongtin

hg nhan dugc, khong nhung vl

tinh chinh xac cua thong tin ma

cdn hieu sai cd y nghTa cua thong

tin.

Thir hai, tam ly Igc quan.

Tam ly lac quan chinh Id nguyen

nhan sau xa keo nhd dau tu chgn

mgt thj trudng nao do dl diu tu.

Hg cd lac quan ve TTCK thi mdi

bd von diu tu lau ddi vao thj

trudng. Nilm tin cung nhu sy I9C

quan la mgt hi?n tugng tam ly rat

manh me, giiip nhd diu tu c6

them dgng luc diu tu chimg

khodn. Tuy nhien, viec nhd dau

tu qua lac quan vdo thj trudng mi

lai thieu cdnh gide, nghTa la hp

mdi chay theo Igi nhuan mi

khdng nhin ra thj trudng d thcri

diem hien tai tot hay xiu. Do v(iy,

nlu nhd dau tu dl tam ly lac quan

lin dt suy nghT vd thieu tinh tdo

Tap chf nghien cufu Tdi chfnh ke'todn

( So4(69).2009 ) TAI CHINH DOANH NGHIEP

so dai dien cho todn thj trudng

liic ndy chi Id con so do.

Thur ba, tdm ly bi quan. Nlu

nhu sy lac quan mit di, thay vdo

do la tam ly bi quan, nilm tin ciia

nhd diu tu bj ddnh mit dan din

viec hg chdn ndn vd khdng cdn

muon tham gia vdo TTCK nQ-a.

Loai tdm ly nay thudng xuit hien

vdo thdi dilm khiing hodng kinh

tl hoac cdc nhd diu tu cdm thiy

thj trudng khdng cdn sue hip

dan. Kit qud Id thj trudng lien tyc

trong tinh trang "dd den" neu

mgi ngudi ddng loat cd chung

loai tdm ly nay. Tam ly bi quan

cung nhu mgt cdn benh can cd

thdi gian cbQ-a trj vd phyc hoi bdi

niem tin dugc xdy dyng bdng

mgt qud trinh lau ddi, neu nhu

mgt khi mit di se khd hdi phye

lai ngay dugc.

Thur tir, tam ly ddm dong.

Tam ly ddm dong ludn ton t^i

trong qud trinh ra quylt djnh cua

con ngudi cung nhu nhd diu tu,

khong phdn bi?t cd kinh nghiem

hay khdng. Ly thuylt dnh hudng

ddm ddng cdng bgc Ig khi nhd

diu tubugc phdi dua ra cdc quylt

djnh nhanh chdng khi chua cd

diy dii thdng tin cin thiet. De cd

nhung quylt djnh diu tu hgp ly

vd dat dugc nhieu Igi nhuan, nhd

diu tu nen ban chi nhung dnh

hudng tdm ly ddm dong, thay

vdo dd Id sir dyng cdc cdng cy

phdn tich tdi chfnh, tao tiln dl

vQng chic cho cdc quyet djnh

dautu cua minh.

Thiir ndm, long tham. Con

ngudi ludn cd khuynh hudng

cam thiy kho sd, dau budn sau

khi ph^m phdi mgt sai lim trong

phdn dodn. Nhd ddu tu ludn nghT

ring, nhung cd phieu bj mat gia

se nhanh chdng tdng gid trd lai,

hg sg phdi nudi tiec khi phdi bdn

Id cd phieu. Vi the, khi ddi mat

vdi tinh trang thua lo, hg cdng ky

vgng vdo lgi nhuan trong tuong

lai vd the hien su lieu ITnh ciia

minh. , , i

Thu* sau, hipu irng bo tri

ngugrc. Day Id loai tdm ly khd

phd bien tren TTCK. Nd ndi ve

nhung phdn img trdi ngugc ciia

nhd ddu tu trudc dien bien khd

ludng ciia thj trudng. Vi dy khi

thj trudng sut gidm, luc dd gid cd

phieu se gidm thi nhd dau tu thyc

hien viec mua vdo chimg khodn.

Mdt sd ngudi se nghT hdnh ddng

mua vdo khdng phii hgp vdi tinh

hinh thj trudng liic dd vi d vao

nhung thdi dilm nhu vay, ddng

ra Id phdi bdn ra edng nhilu cdng

tot dl eit lo, nhung mgt so khdc

lai mua vao vi hg nghT minh se

dugc sd hull mgt so lugng chimg

khodn vdi mgt mirc gid hdi. Khi

thj trudng on djnh trd lai, nhung

nhd diu tu ndy se bdn ra de

hudng chenh lech gid. NhQng

ngudi vdi vang bdn ra khi nghT

minh se thua lo bay gid lai phdi

bd ra mdt sd tien mua vdo Idn

hon so vdi liic ban ra. Nhu vay

tren thyc tl, hg da ty mua dit vd

bdn re chiing khodn cua minh.

Thir bay, tdm ly bdo thd. Bdo

thu thudng dugc dien gidi Id khd

ndng ddn nhdn nhung thay ddi

mgt cdch cham chap. Chdng ban,

khi TTCK tang trudng, nhieu

nhd diu tu cho rdng, dd chi la

vi?c gid chimg khodn tdng trong

ngin ban, ma khdng nhin nhdn

nd dudi gdc dg la thj trudng dang

chuyen qua mdt giai doan phdt

trien mdi. Vi nhung thanh kien

bao thii, nhQng nhd dau tu nay ra

nhQng quylt djnh cham hon vd

ket qua la thu dugc Igi nhuan

kem hon.

Dac diem tam ly chung cua

nha dau tir ca nhan tren

TTCK Vi?t Nam

Khi TTCK Viet Nam mdi ra

ddi nam 2000, luc ndy so lugng

cdc nha diu tu tham gia thj

trudng rit ft do day Id thj trudng

kinh doanh qud mdi vd cdc nhd

ddu tu cd nhdn that sy Id nhirng

nhd diu tu cd kiln thirc, xudt

than tir ting lop trf thirc trong xa

hdi. Trong giai doan ndy, nha ddu

tu tham gia vdo thj trudng Id

nhung ngudi di tien phong vd de

ddng chap nhdn nhQng thOr thdch

vd CO hgi mdi. Vi Igi nhu$n tir

vi?c mua bdn co philu thdi gian

ndy cdn thip nen cd thi ndi sy ky

vgng vdo lgi nhuan khdng phdi Id

nguyen nhan chinh khiln nhd

diu tu thyc hi?n giao djch. Vi

thi, cdc bilu hien tdm ly trong

diu tu ciia nhd diu tu chua bgc Ig

rd rang.

Bu&c sang giai dogn cuoi

2005 den nay

Cd thi tam ggi day Id giai

doan khdi dgng cua TTCK Vi?t

Nam bdi thj trudng giao djch sdi

dgng ban rit nhieu so vdi giai

doan trudc, so lugng nhd dau tu

tham gia ddng ban, cdc cong ty

cd CO philu niem yet gia tdng

manh me vl so lugng, quy md vd

ngdnh nghi. Chinh sy sdi dgng

trong giai do^n nay dd thu hut so

lugng nhd diu tu cd nhdn tham

Tap chf nghien cufu Tdi chfnh ke'todn