Những đóng góp của đạo tin lành trong quá trình truyền giáo vào trung quốc cuối thế kỉ xix đầu thế kỉ xx (tiếp theo kỳ trước)

Nghien cuu Ton giao. Sd7 rSc 8 - 2009 95

NHUNC DONG COP CUA DAO TIN LANH TRONC

QUA TRINH TRUYEN CIAO VAO TRUNC QUOC

cudi THE ki XIX DAU THE Kl XX

^ », (Tiep theo ki trirdc)

^ vu THj THU H.\ •'

YN. NHCTNG DONG GOP TRONG XIX trd lai day thiic sfl da gay dflng nen

LINH Vy C THONG TIN BAO CHI, ^'^ng ^^° sfl phat tne n cda sfl nghiep

,,^.,:- ^ ' ., xuat bi n va tac ngudn hflng khdi cho sfl

XUAT BAN o o

nghiep bao cbi can dai Trung Qude.

Trflde khi Chien tranh Thude phien

hflng nd, cac giae si truyen giao nfldc

ngoai da bat di u sang lap ra bad chi tai

dat Trung Qud'c va khu vflc ngfldi Hoa

kieu sinh sdng d Ddng Nam A. Bad chi

thdi ki nay chd yeu dd giao si truyen giao

dae Tin Lanh sang lap. Nam 1815, giae si

Robert Morrison cflng trd thu cda dng la

William Milne lap ra nguyet san Chuyen

ki the tii hdng thdng tai Malacca. Day la

nguyet san tieng Trung di u tien thdi

Trung Qud'c can dai. Ndi dung nguyet san

nay la tuyen truyen giae li dae Tin Lanh,

ddng thdi gidi thieu tinh hinh cae nfldc va

kien thflc khoa hpc. Nam 1821 do William

Milne bj benh nen nguyet san ngflng miai

bin. Nam 1817, Walter Henry Medburst

chd xuat bi n td Indo - Chinese Cleaner

bang tieng Anh d Malacca. Td nay den

nam 1822 thi ngflng xuat bin . Nam 1823,

giad si Walter Henry Medhurst lap ra

nguyet san tieng Trung thfl hai mang ten

Truyen ki ddc tuyen hdng thdng. den nam

Ngay tfl khi dad Tin Lanh bi t di u

truyen giae vad Trung Qud'c, cac hdi doan

truyen giao deu ra t chd trpng viec viet

sach xuat ban va pha t hanh. Thdi ki cudi

ddi nha Minh di u ddi nha Thanh chfla ed

cd cau xuat ban chinh thflc, nhflng boat

ddng xuat ban cua cac giae si truyen giae

vd cflng sdi ndi, viec viet sach, djeh sach

cda cac giao si truyen giao nfldc ngoai va

tfn hflu Trung Qude pha t trien manh me

va lan rdng than h phong trao. Sau Chien

tranh Thude phien, eae giao si truyen giao

nfldc ngoai bat di u sang lap cae tda scan

bae, xay dflng cd quan xuat bin . Nhflng

beat ddng nay lam thay ddi mang tinh

chat can ban sfl nghiep xuat ban truyen

tbdng cda Trung Qude, bat di u xuat hien

khai niem tin tflc hien dai va y thflc

truyen ba dai chflng cda ngfldi Trung

Qud'c. Bad chi mang tinh binh luan chinh

tri va tinh tdn giao dau tien do eac giao si

truyen giao dae Tin Lanh sang lap da trd

thanh sfl khdi di u trong ljch sd bao cbi

can bien dai Trung Qud'c. Viec xuat ban￾tin tdc eua Hdi than h Tin Lanh tfl the ki . TliS.. Vien Nghien cuu Ton giao.