Nghiên Cứu Về Sự Tham Gia Của Người Dân Trong Công Tác Phòng Cháy Chữa Cháy Tại Vườn Quốc Gia Hoàng Liên

LỜI CẢM ƠN

Qua hơn 4 năm học tập đƣợc tiếp thu những kiến thức cơ bản về chuyên ngành

Quản lý tài nguyên rừng, đƣợc sự nhất trí của Ban Giám hiệu, Khoa Quản lý tài

nguyên rừng và môi trƣờng trƣờng Đại học Lâm Nghiệp Hà Nội, tôi về tiến

hành thực tập tại VQG Hoàng Liên.

Em xin chân thành cảm ơn cô PGS.TS. Bế Minh Châu, cô Th.s Kiều Thị

Dƣơng, ngƣời đã hƣớng dẫn cho em trong suốt thời gian thực tập.

Trong quá trình thực hiện đề tài tôi đã nhận đƣợc sự giúp đỡ của Ủy ban

nhân dân các xã; cơ quan: Hạt kiểm lâm Vƣờn quốc gia Hoàng Liên.... Bản thân

đã nhận đƣợc nhiều sự quan tâm, giúp đỡ của Ban Giám hiệu nhà trƣờng, thầy

cô giáo khoa Quản lý tài nguyên rừng và môi trƣờng, hƣớng dẫn, giúp đỡ tôi

hoàn thành đề tài: “Nghiên cứu về sự tham gia của ngƣời dân trong công tác

phòng cháy chữa cháy rừng tại Vƣờn quốc gia Hòang Liên”. Tôi xin đƣợc

bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới sự giúp đỡ quý báu trên.

Do thời gian có hạn, trình độ, kinh nghiệm của bản thân còn nhiều hạn chế

nên khóa luận khó tránh khỏi những thiếu sót.

Một lần nữa xin gửi đến thầy cô, bạn vè cùng các cô chú, anh chị tại các

doanh nghiệp, cơ quan lời cảm ơn chân thành và tốt đẹp nhất.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội,ngày 10 tháng 5 năm 2018

Sinh viên

Lê Đức

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC CÁC BẢNG

DANH MỤC CÁC HÌNH

ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................................... 1

Chƣơng I................................................................................................................ 3

TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU............................................................. 3

1.1. Trên thế giới ................................................................................................... 3

1.1.1. Một số khái niệm liên quan......................................................................... 3

1.1.2 Những nghiên cứu về phòng cháy, chữa cháy rừng trên cơ sở cộng đồng tại

các Quốc gia - vùng lãnh thổ................................................................................. 4

1.2 Ở Việt Nam ..................................................................................................... 6

Chƣơng II ............................................................................................................ 10

MỤC TIÊU - NỘI DUNG - PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU......................... 10

2.1. Mục tiêu nghiên cứu..................................................................................... 10

2.2. Đối tƣợng nghiên cứu: ................................................................................. 10

2.3. Nội dung nghiên cứu.................................................................................... 10

2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu.............................................................................. 11

2.4.1.Kế thừa tài liệu thứ cấp .............................................................................. 11

2.4.2.Phƣơng pháp phỏng vấn............................................................................. 11

2.4.3.Phƣơng pháp chuyên gia ............................................................................ 15

2.4.4.Phƣơng pháp phân tích và tổng hợp số liệu............................................... 17

CHƢƠNG III....................................................................................................... 18

ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN – KINH TẾ - XÃ HỘI ............................................... 18

CỦA KHU VỰC NGHIÊN CỨU....................................................................... 18

3.1. Điều kiện tự nhiên ........................................................................................ 18

3.1.1. Vị trí địa lý, địa hình ................................................................................. 18

3.1.2. Địa hình..................................................................................................... 18

3.1.3. Khí hậu, thủy văn ...................................................................................... 19

3.1.4. Địa chất, đất đai......................................................................................... 20

3.1.5. Tài nguyên rừng ........................................................................................ 21

3.2. Tình hình kinh tế, xã hội .............................................................................. 21

3.2.1. Tình hình dân số, lao động, thành phần dân tộc và phân bố dân cƣ......... 21

3.2.2. Thực trạng nguồn thu nhập chủ yếu trên địa bàn...................................... 22

3.2.3. Thực trạng cơ sở hạ tầng........................................................................... 22

Chƣơng IV........................................................................................................... 25

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................................................. 25

4.1. Nghiên cứu hiện trạng tài nguyên rừng và tình hình cháy rừng tại VQG

Hoàng Liên.......................................................................................................... 25

4.1.1. Hiện trạng tài nguyên rừng và đất rừng tại VQG Hoàng Liên ................. 25

4.1.2. Tình hình cháy rừng khu vực VQG Hoàng Liên trong những năm gần đây .... 26

4.2. Kiến thức của ngƣời dân địa phƣơng về các vấn đề liên quan đến cháy rừng

và công tác PCCCR tại VQG Hoàng Liên.......................................................... 28

4.2.1. Kiến thức của ngƣời dân về nguyên nhân cháy rừng................................ 28

4.2.2. Thời gian dễ xảy ra cháy rừng .................................................................. 31

4.2.3. Kiến thức về phòng cháy rừng .................................................................. 33

4.2.4. Kiến thức về chữa cháy rừng .................................................................... 34

4.2.5.Ý kiến đánh giá của ngƣời dân về công tác PCCCR tại địa phƣơng......... 35

4.2.6. Nhu cầu của ngƣời dân về việc đào tạo các lớp tập huấn trong công tác

PCCCR................................................................................................................ 37

4.2.7. Công tác chi trả dịch vụ môi trƣờng rừng................................................. 38

4.3. Thực trạng về sự tham gia của ngƣời dân trong công tác PCCCR tại VQG

Hoàng Liên.......................................................................................................... 39

4.3.1. Hệ thống tổ chức lực lƣợng PCCCR tại VQG Hoàng Liên..................... 39

4.3.2. Các hoạt động PCCCR có sự tham gia của ngƣời dân tại VQGHL ......... 42

4.3 Mức độ tham gia của ngƣời dân địa phƣơng trong công tác PCCCR .......... 46

4.3.3 Đánh giá thuận lợi và khó khăn về sự tham gia của ngƣời dân trong công

tác QLLR tại địa phƣơng..................................................................................... 50

4.4 Đề xuất một số giải pháp nhằm lôi cuốn ngƣời dân tham gia công tác

PCCCR tại VQG Hoàng Liên ............................................................................. 52

4.4.1. Giải pháp về kinh tế .................................................................................. 54

4.4.2. Giải pháp về xã hội.................................................................................... 56

4.4.3.Các giải pháp về khoa học công nghệ........................................................ 57

CHƢƠNG V........................................................................................................ 59

KẾT LUẬN, TỒN TẠI, KIẾN NGHỊ ................................................................ 59

5.1. Kết luận ........................................................................................................ 59

5.2 Tồn tại............................................................................................................ 60

5.3 Kiến nghị....................................................................................................... 60

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................... 61

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

Từ viết tắt Nguyên nghĩa

VQG Vƣờn quốc gia

BVR Bảo vệ rừng

QLBVR Quản lý bảo vệ rừng

NN & PTNT Nông nghiệp và phát triển nông thôn

PCCCR Phòng cháy chữa cháy rừng

QLLR Quản lý lửa rừng

UBND Ủy Ban nhân dân

VLC Vật liệu cháy

ASEAN Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á

F.A.O Tổ chức Lƣơng thực và Nông nghiệp

Liên hiệp quốc

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Kết cấu tuổi của đối tƣợng điều tra tại các xã .................................... 12

Bảng 2.2. Thành phần các dân tộc của các đối tƣợng điều tra ở các thôn tại các

xã Tả Van, Bản Hồ, Lao Chải............................................................................. 13

Bảng 2.3. Nghề nghiệp của các đối tƣợng điều tra phỏng vấn ........................... 14

Bảng 4.1. Hiện trạng rừng và đất lâm nghiệp VQG Hoàng Liên ....................... 25

Bảng 4.2. Diện tích cháy rừng tại VQG Hoàng Liên (2009 - 2016)................... 26

Bảng 4.3. Kiến thức của ngƣời dân ở các thôn tại các xã về nguyên nhân xảy ra

cháy rừng tại VQG Hoàng Liên .......................................................................... 29

Bảng 4.4. Kiến thức ngƣời dân các xã: Tả Van, Bản Hồ và Lao Chải về thời gian

trong năm dễ xảy ra cháy rừng............................................................................ 32

Bảng 4.5. Tham gia xây dựng phƣơng án PCCCR của các xã Tả Van, Bản Hồ và

Lao Chải .............................................................................................................. 33

Bảng 4.6. Đánh giá của ngƣời dân về công tác PCCCR của các xã ................... 35

Bảng 4.7. Tiền tri trả dịch vụ môi trƣờng của VQG cho các hộ gia đình tại từng

thôn...................................................................................................................... 38

Bảng 4.8. Lực lƣợng tham gia BVR- PCCCR tại các địa phƣơng - VQGHL.... 40

Bảng 4.9. Sự tham gia của ngƣời dân trong các công tác PCCCR tại địa phƣơng... 42

Bảng 4.10. Đánh giá mức độ tham gia của ngƣời dân địa phƣơng trong công tác

PCCCR................................................................................................................ 47

Bảng 4.11. Mức độ tham gia của ngƣời dân xã Tả Van, Bản Hồ và Lao Chải

trong công tác quản lý lửa rừng QLLR theo chỉ tiêu của M.Holsey .................. 49

DANH MỤC CÁC HÌNH

Biểu đồ 4.1. Ý kiến của ngƣời dân tại VQG Hoàng Liên về thời gian trong năm

dễ xảy ra cháy rừng ............................................................................................. 32

Biểu đồ 4.2. Đánh giá của ngƣời dân về công tác PCCCR của xã ..................... 36

Biểu đồ 4.3. Sơ đồ hệ thống tổ chức lực lƣợng PCCCR tại VQG Hoàng Liên.. 39

Biểu đồ 4.4. Sự tham gia của ngƣời dân trong các công tác PCCCR.......... 43

tại địa phƣơng .................................................................................................... 43