Nghiên cứu thực trạng và nguyên nhân trâu bò chết hàng loạt trong vụ đông - xuân tại một số tỉnh thuộc khu vực trung du miền núi phía Bắc

Nguyễn Hưng Quang và Đtg Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 111(11): 107 - 113

107

NGHIÊN CỨU THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN TRÂU BÒ CHẾT

HÀNG LOẠT TRONG VỤ ĐÔNG - XUÂN TẠI MỘT SỐ TỈNH

THUỘC KHU VỰC TRUNG DU MIỀN NÚI PHÍA BẮC

Nguyễn Hưng Quang1*, Hà Thị Hảo

1

,

Trần Huê Viên1

, Mai Anh Khoa2

1

Trường Đại học Nông Lâm – ĐH Thái Nguyên

2Đại học Thái Nguyên

TÓM TẮT

Nghiên cứu được tiến hành trên địa bàn 3 tỉnh trung du miền núi phía Bắc đó là Bắc Kạn, Lạng

Sơn và Sơn La. Nội dung nghiên cứu bao gồm đánh giá thực trạng chăn nuôi, thực trạng trâu bò

chết hàng loạt trong vụ Đông - Xuân, và tìm hiểu nguyên nhân trâu bò chết hàng loạt trên địa bàn

nghiên cứu. Để xác định nguyên nhân gây chết, nghiên cứu vận dụng mô hình phương trình Binary

Logistic (Logit) để mô tả mức độ ảnh hưởng của các nhân tố là nguyên nhân dẫn tới việc trâu bò

chết hàng loạt. Kết quả cho thấy giai đoạn 2008-2011, tổng số trâu bò 3 tỉnh Lạng Sơn, Sơn La và

Bắc Kạn có xu hướng giảm dần qua các năm (tỉnh Lạng Sơn giảm 19,34%; tỉnh Bắc Kạn giảm

26,91%). Số lượng trâu bò chết hàng loạt trong vụ Đông Xuân tương đối lớn, số lượng chiếm từ 1

- 5% tổng đàn, cá biệt năm 2011 có địa phương chiếm tới 5,92% (Lạng Sơn). Trâu bò bị chết phần

lớn nằm trong độ tuổi dưới 12 tháng, chiếm từ 44,61 - 47,78%. Gây chết cho trâu bò vào vụ Đông

- Xuân gồm có 3 nhóm nguyên nhân chủ yếu đó là do thiếu thức ăn xanh, không dự trữ phụ phẩm

nông nghiệp; do thời tiết khắc nghiệt, rét đậm rét hại kéo dài; và do người dân chủ quan trong việc

chăm sóc trâu bò vụ Đông Xuân và sự kết hợp của các nguyên nhân trên (P<0,005).

Từ khóa: Trâu bò; Chết rét; Nguyên nhân; Miền núi; Mô hình tuyến tính.

MỞ ĐẦU

*

Việt Nam là một nước nông nghiệp, chính vì

vậy con trâu, con bò từ lâu đã gắn bó với

người nông dân. Trâu, bò ngoài cung cấp sức

kéo cho sản xuất nông nghiệp, còn cung cấp

nguồn thực phẩm là thịt, sữa và sừng cho

ngành mỹ nghệ (Preston và Leng, 1991).

Chính vì vậy, chăn nuôi đại gia súc luôn được

coi như một ngành nghề quan trọng đem lại

thu nhập cho nông hộ.

Khu vực miền núi phía Bắc Việt Nam có điều

kiện tự nhiên tương đối thuận lợi cho phát

triển chăn nuôi đại gia súc. Tuy nhiên, theo số

liệu thống kê, số lượng trâu bò các tỉnh trong

khu vực miền núi phía Bắc trong giai đoạn

gần đây có xu hướng liên tục giảm (đàn trâu

giảm 7,44%, đàn bò giảm 12,87% trong 3

năm 2008 - 2011). Có nhiều nguyên nhân

khách quan và chủ quan dẫn đến tình trạng

trên. Một trong những nguyên nhân chính là

do trâu bò chết rét trong điều kiện bất lợi

*

Tel: 0985588164; Email: [email protected]

trong những năm gần đây (Đặng Xuân Bình

và cs, 2010). Theo Cục chăn nuôi, năm 2008

và 2010 là những năm trâu bò chết nhiều do

rét. Tại thời điểm 17/2/2008, tổng số các loại

trâu bò đã bị chết rét, chết đói trong đợt rét

đậm tại các tỉnh phía Bắc là 51.962 con, trong

đó chủ yếu là bê, nghé non (chiếm 75%); bò,

trâu già (25%).

Để đối phó với đặc điểm khí hậu thời tiết

ngày càng diễn biến phức tạp ở miền núi phía

Bắc như hiện nay thì cần có những giải pháp

cụ thể, thích hợp. Thường thì vào mùa đông

trời lạnh giá, sương muối, thức ăn khan hiếm

đã làm ảnh hưởng xấu đến sức khỏe trâu bò.

Hơn nữa, một trong những nguyên nhân gây

chết là do dịch bệnh xảy ra vào đúng mùa

đông lạnh nhiều khi trâu bò vừa bị rét vừa

không đủ nguồn thức ăn dẫn đến tình trạng

trên. Chính vì vậy, việc xác định chính xác

những nguyên nhân và từ đó đưa ra các giải

pháp về quản lý, kỹ thuật để khắc phục tình

trạng trên là cần thiết và cấp bách.